«Το νομοσχέδιο στην πραγματικότητα είναι ευχολόγιο. Θα εφαρμοστεί, όταν τελειώσουν οι διαδικασίες αξιολόγησης, η διαδικασία του οργανογράμματος και στην ουσία κατοχυρώνει και διευκολύνει τις πελατειακές σχέσεις. Ούτε αξιοκρατία εισάγει ούτε κινητικότητα υπέρ της λειτουργίας του Δημοσίου. Κατοχυρώνει πελατειακές σχέσεις και κλείνει το μάτι σε υπαλλήλους, οι οποίοι είναι όντως παγιδευμένοι σε ένα σύστημα, το οποίο είναι απαρχαιωμένο και γραφειοκρατικό και αντί να τους δώσει μια μέθοδο διαφανή και αξιοκρατική για την μετακίνηση και βελτίωση και της θέσης τους, του βιογραφικού τους και των επαγγελματικών τους δυνατοτήτων, ουσιαστικά τους κλείνει το μάτι με τον παλιό αμαρτωλό τρόπο της κομματοκρατίας και του πελατειακού κράτους» τόνισε ο κ. Μπαργιώτας, βουλευτής Λάρισας με το Ποτάμι, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την Κινητικότητα στο Δημόσιο στην αρμόδια επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης.
Κάνοντας μια αναδρομή επεσήμανε, ότι «στο παρελθόν η αταραξία του Δημοσίου ήταν παροιμιώδης. Υπήρξαν χιλιάδες άνθρωποι, οι οποίοι πήραν σύνταξη από την καρέκλα που πρωτοκάθισαν. Οι συντεχνίες, ο παλαιοκομματισμός, μια απαρχαιωμένη αντίληψη για την έννοια του δημοσίου υπαλλήλου και λειτουργού, λειτουργούσαν για χρόνια και εξακολουθούν να λειτουργούν. Και πάνω σε αυτό ήρθε η περίφημη μνημονιακή κινητικότητα, ένας ψευδεπίγραφος όρος, ο οποίος πρακτικά σήμαινε απολύσεις. Ταύτισε την ανάγκη κινητικότητας στο Δημόσιο με την μνημονιακή δέσμευση για έναν συγκεκριμένο αριθμό απολύσεων. Έτσι λοιπόν, οι περισσότεροι Έλληνες και κυρίως οι Δημόσιοι Υπάλληλοι, δικαίως ταύτισαν την έννοια της κινητικότητας με τις απολύσεις, που είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα».
Κλείνοντας, ανέφερε ότι το νομοσχέδιο έχει θετικά στοιχεία, όμως ο τρόπος που επιχειρεί η κυβέρνηση να φτιάξει ένα σύστημα Κινητικότητας δεν πρόκειται να έχει αποτελέσματα, λέγοντας ότι «ήδη από το πρώτο άρθρο, ένα νομοσχέδιο για την κινητικότητα στην πραγματικότητα κατοχυρώνει το αμετακίνητο των δημοσίων υπαλλήλων. Είναι σε εθελοντική βάση. Σε απλά ελληνικά, όποιος δεν θέλει να φύγει δεν φεύγει. Τι κι αν η υπηρεσία έχει υπεράριθμους, τι κι αν είναι άχρηστη, γιατί υπάρχουν άχρηστες υπηρεσίες, τι κι αν πρέπει να συρρικνωθεί για λόγους υπηρεσιακούς και οικονομικούς, δεν φεύγει, δεν μπορεί να μεταταχθεί, αν δεν θέλει. Τόσο απλό. Η πελατειακή βάση πρέπει να καθησυχαστεί. Η προνομιακή σχέση της κυβέρνησης με τους Δημοσίους Υπαλλήλους πρέπει να διατηρηθεί. Είναι εθελοντική, αυτοακυρώνεται στην πραγματικότητα. Ακόμα και στην Κεντρική Επιτροπή Αξιολόγησης που διαφημίζεται ως διαφανές και αξιοκρατικό όργανο οι τέσσερις από τους επτά διορίζονται από τον εκάστοτε υπουργό και οι τρεις είναι εκπρόσωποι του ΑΣΕΠ και του Νομικού συμβουλίου του Κράτους. Αυτό σε απλά ελληνικά, κάνει ένα 5-2 υπέρ του Υπουργού στην καλύτερη περίπτωση. Έτσι δεν λειτουργεί καμία ανεξάρτητη επιτροπή».
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση της ομιλίας:
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι καλημέρα. Το σημερινό νομοσχέδιο αφορά την κινητικότητα όπως έχει επικρατήσει να λέγεται όλο αυτό. Είναι ένα επείγον νομοθέτημα κάτι που δεν βοηθά ούτε στην συζήτηση ούτε στην ανταλλαγή απόψεων. Είναι ένα κλασσικό νομοθέτημα ΣΥΡΙΖΑ το οποίο έρχεται με την αγαπημένη μέθοδο του επείγοντος, την τελευταία στιγμή χωρίς πολύ συζήτηση. Είναι ολίγον ψευδεπίγραφο γιατί αυτό που βαφτίζει κινητικότητα, πόρρω απέχει από αυτό που θα έπρεπε να είναι η κινητικότητα. Έχει ένα δεύτερο κεφάλαιο το οποίο διορθώνει ένα νομοσχέδιο, που κι αυτό πέρασε με διαδικασίες επείγοντος πριν από λίγο καιρό μόνο που ξεχάσαμε το μισό και αναφέρομαι στον ν.4369/2016, το οποίο αφορά την δημιουργία δεκάδων θέσεων μετακλητών, δηλαδή ακόμα μιας βαθμίδας ειδικών γραμματέων στα Υπουργεία. Βέβαια είχαμε ξεχάσει τους απαραίτητους νομικούς περιορισμούς, οι οποίοι περνάνε τώρα εκ των υστέρων ή τουλάχιστον δεν τους είχαμε σκεφτεί τότε κ. Θελερίτη, είναι κι αυτό κάτι που λέει πολλά για τον τρόπο που γίνεται η νομοθέτηση, «έχουμε μια ιδέα, την πετάμε στη Βουλή και μετά την φτιάχνουμε». Δεν είναι ούτε η πρώτη φορά ούτε η τελευταία και έχει και το κλασσικό «ποτ πουρί» στο τρίτο κεφάλαιο από διάφορες μικρο-διευθετήσεις – το τελευταίο άρθρο του νομοσχεδίου «απεβίωσε» πριν από λίγο – θα ξανάρθει λέει, αλλά στην πορεία είμαι σίγουρος ότι θα έχουμε ξανά πάρα πολλές πολυσέλιδες τροπολογίες, τις οποίες κατά την πάγια τακτική θα κατατεθούν στην Ολομέλεια την τελευταία στιγμή και δεν θα συζητηθούν.
Όσον αφορά το πρώτο κεφάλαιο, την κινητικότητα, η εισαγωγή της κινητικότητας κατ’ αρχήν, της διευκόλυνσης καλύτερα της κινητικότητας στο Δημόσιο γιατί πάντα υπήρχε, μπορεί να είναι ένα εργαλείο βελτίωσης του Δημοσίου, για την κάλυψη των κενών, την αξιοποίηση των δεξιοτήτων, τη βελτίωση του τρόπου που λειτουργεί το Δημόσιο και ταυτόχρονα να καλύπτει και τους υπαλλήλους. Θα μπορούσε, δηλαδή, να είναι η εισαγωγή βελτίωσης της Κινητικότητας μια πολύ μεγάλη μεταρρύθμιση του Δημοσίου. Τα τελευταία χρόνια την έχουμε ακούσει πολλές φορές την λέξη κινητικότητα, ποτέ δεν υπήρξε μεταρρύθμιση. Για να λειτουργήσει ένα τέτοιο εργαλείο διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων, υπάρχουν άνθρωποι που το έχουν βασανίστει πολύ και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό τα εργαλεία διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων και αυτοί λένε, εγώ δεν είμαι ειδικός, ότι χρειάζεται ένα πλέγμα κινήτρων, εξατομίκευσης των αμοιβών, επιβράβευσης της απόδοσης, εμπλουτισμού των ικανοτήτων, διαρκούς εκπαίδευσης, ένα τέτοιο πλαίσιο – είναι ένα πλαίσιο κινητικότητας με πολλά άλλα στοιχεία, ενδεικτικά είναι αυτά - το οποίο βοηθά στην μεταρρύθμιση του Δημοσίου και στην βελτίωση της αποτελεσματικότητας μαζί με την άρση βέβαια των γραφειοκρατικών εμποδίων. Με μια κουβέντα, η κινητικότητα και η διευκόλυνσή της είναι θεμιτή και επιθυμητή. Επί της αρχής είμαστε υπέρ μιας τέτοιας τακτικής και προσπάθειας.
Στο παρελθόν όπως ξέρουμε όλοι κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, τουλάχιστον αλλά όχι μόνο, η αταραξία του Δημοσίου ήταν παροιμιώδης. Ξέρουμε όλοι ότι υπήρξαν χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι πήραν σύνταξη από την καρέκλα που πρωτοκάθισαν, χωρίς να κινηθούν προς καμία κατεύθυνση και πολλές φορές χωρίς να κάνουν και πολύ ιδιαίτερα πράγματα από την καρέκλα που καθόντουσαν. Οι συντεχνίες, ο παλαιοκομματισμός, μια απαρχαιωμένη αντίληψη για την έννοια του δημοσίου υπαλλήλου και λειτουργού, λειτουργούσαν για χρόνια και εξακολουθούν να λειτουργούν. Και πάνω σε αυτό ήρθε η περίφημη μνημονιακή κινητικότητα, ένας ψευδεπίγραφος όρος, ο οποίος πρακτικά σήμαινε απολύσεις. Ταύτισε την ανάγκη κινητικότητας στο Δημόσιο με την μνημονιακή δέσμευση για έναν συγκεκριμένο αριθμό απολύσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλους αυτούς τους περίφημους νόμους των προηγούμενων κυβερνήσεων για την κινητικότητα, συμπεριελήφθησαν μόνο αυτοί που βγήκαν σε εργασιακή εφεδρεία, σε διαθεσιμότητα κτλ. Δεν υπήρχε καμία λογική που να καλύπτει όλο το Δημόσιο.
Έτσι λοιπόν, οι περισσότεροι Έλληνες και κυρίως οι Δημόσιοι Υπάλληλοι, δικαίως ταύτισαν την έννοια της κινητικότητας με τις απολύσεις, που είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Είναι πολύ μεγάλη η ευθύνη των προηγούμενων κυβερνήσεων σε αυτό, γιατί αφενός μεν ουσιαστικά συκοφάντησαν μια έννοια και μια διαδικασία η οποία είναι απαραίτητη για το Δημόσιο, απ’ την άλλη δε ούτε δημοσιονομική προσαρμογή πέτυχαν, ούτε θεσμική μεταρρύθμιση επέβαλαν. Στην πραγματικότητα μάλλον τα πόδια τους πυροβόλησαν, μια και όλοι θυμόμαστε, ότι ένα από τα προνομιακά πεδία της τότε αντιπολίτευσης τους ΣΥΡΙΖΑ ήταν οι καθαρίστριες εδώ απ΄ έξω και πολλές άλλες ομάδες ανθρώπων που θιγόντουσαν από τον τρόπο με τον οποίο ολοκληρωνόταν αυτό το σύστημα απολύσεων. Από την άλλη για να τα λέμε όλα, στην ελληνική πραγματικότητα τα εργαλεία διαχείρισης ανθρώπινων πόρων στο κοτσαμπασικό, πελατειακό σύστημα λειτουργίας του Ελληνικού Δημοσίου, σημαίνει στην πραγματικότητα εργαλεία χειραγώγησης ανθρώπων, υπαλλήλων και υπηρεσιών ολόκληρων. Αυτό έγινε στο παρελθόν, αυτό φοβάμαι θα γίνει και τώρα και θα πω γιατί.
Η κυβέρνηση βέβαια διατείνεται, ακούσαμε την υπουργό και την κα Θελερίτη να λέει ότι είναι ένα «σούπερ-ντούπερ» εργαλείο διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων καταργεί την γραφειοκρατία, εισάγει αξιοκρατία, διαφάνεια. Είναι αλήθεια; Έτσι λέει η κυβέρνηση. Αλλά και οι προηγούμενες κυβερνήσεις τα ίδια λέγανε. Και ο κ. Μητσοτάκης ως υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης για αξιολόγηση και κινητικότητα μιλούσε, δεν μιλούσε για απολύσεις. Είναι αλήθεια όλα αυτά;
Καταρχήν δεν υπάρχει κανένα χρονοδιάγραμμα. Το νομοσχέδιο αυτοακυρώνεται στο τρίτο νομίζω άρθρο του, «προϋπόθεση για τη συμμετοχή των φορέων ως υπηρεσιών υποδοχής στο Ενιαίο Σύστημα Κινητικότητας είναι η σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις προηγούμενη έκδοση Οργανισμών κατόπιν αξιολόγησης των δομών τους και η αντίστοιχη κατάρτιση περιγραμμάτων θέσεων εργασίας, καθώς και η καταχώριση των ως άνω στοιχείων εκ μέρους των φορέων στο ψηφιακό οργανόγραμμα του άρθρου 16». Πότε; Από ποιον; Με τι διαδικασίες; Αξιολόγηση δομών; Είναι ενδιαφέρον να ακούει κανείς από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να ακούει για αξιολόγηση δομών, να παραδέχεται επιτέλους όλες αυτές τις διαδικασίες, μόνο που δεν έχουν ξεκινήσει καν. Χωρίς περιγραφή θέσεων εργασίας, job description στα Αγγλικά, χωρίς περιγράμματα θέσεων εργασίας, χωρίς κλαδολόγια, χωρίς οργανογράμματα, ο νόμος που θα ψηφίσουμε αύριο λέει, ότι δεν θα αρχίσει να ισχύει και η κοινή λογική και εμπειρία λέει ότι αυτά τα δεν θα γίνονται ποτέ ή σχεδόν ποτέ και σίγουρα όχι από αυτή την κυβέρνηση, σε ορατό χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι αυτό είναι ένα προσχηματικό νομοθέτημα.
Ξέρουμε όλοι ότι είναι μνημονιακή δέσμευση να υπάρξουν κάποιες αλλαγές, εισάγει θετικά στοιχεία, δεν μπορεί κανείς να είναι 100% αρνητικός και δεν πρέπει, γιατί η αντίληψη του ενιαίου τρόπου εφαρμογής της κινητικότητας, η ανακοίνωση των κενών δημοσίως, τρεις φορές τον χρόνο και η οργάνωση της πλατφόρμας, όταν και αν οργανωθεί παρόλο που ο τρόπος που προβλέπεται είναι εξόχως προβληματικός, είναι θετικά στοιχεία. Απομένει να δούμε, πως θα εφαρμοστούν. Ξέρετε οι νόμοι δεν είναι εκθέσεις ιδεών ούτε άρθρα επιστημονικού ενδιαφέροντος. Υπάρχει η αιτιολογική έκθεση ακριβώς γι’ αυτό. Το νομοσχέδιο αυτό είναι τεχνικό κείμενο το οποίο πρέπει να έχει επιμέρους διατάξεις και εξειδίκευση. Χρονοδιαγράμματα, τρόπους, συγκεκριμένες αναφορές, ποινές όταν δεν εφαρμόζεται κάτι. Εδώ δεν υπάρχει τίποτα πουθενά. Κανείς δεν προβλέπει πως θα γίνει η εφαρμογή, πότε θα αρχίσει, κανείς δεν υποχρεώνει καμία υπηρεσία του Δημοσίου, να επισπεύσει με οποιονδήποτε τρόπο, έναντι οποιασδήποτε ποινής ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο την ολοκλήρωση των οργανογραμμάτων, της αξιολόγησης κτλ. Αν γίνουν, όταν γίνουν. Αυτό σημαίνει ότι αυτό το πράγμα θα τρέχει αν αφεθεί για τις επόμενες δεκαετίες.
Αλλά έτσι κι αλλιώς, βλέποντας άρθρο προς άρθρο αυτό το νομοσχέδιο, παρόλα τα θετικά που ανέφερα, φαίνεται ότι υπάρχουν πολύ σοβαρά προβλήματα. Καταρχήν, ήδη από το πρώτο άρθρο, ένα νομοσχέδιο για την κινητικότητα στην πραγματικότητα κατοχυρώνει το αμετακίνητο των δημοσίων υπαλλήλων. Είναι σε εθελοντική βάση. Σε απλά ελληνικά, όποιος δεν θέλει να φύγει δεν φεύγει. Τελεία και παύλα. Τι κι αν η υπηρεσία έχει υπεράριθμους, τι κι αν είναι άχρηστη, γιατί υπάρχουν άχρηστες υπηρεσίες, τι κι αν πρέπει να συρρικνωθεί για λόγους υπηρεσιακούς και οικονομικούς, δεν φεύγει, δεν μπορεί να μεταταχθεί αν δεν θέλει. Τόσο απλό. Η πελατειακή βάση πρέπει να καθησυχαστεί. Η προνομιακή σχέση της κυβέρνησης με τους Δημοσίους Υπαλλήλους πρέπει να διατηρηθεί. Είναι εθελοντική, αυτοακυρώνεται στην πραγματικότητα. Αμέσως μετά βέβαια, η πελατειακή βάση κατοχυρώνεται έτι περαιτέρω. Όποιος θέλει να φύγει επίσης φεύγει. Αν θέλει να φύγει κάποιος και ξέρει τον προϊστάμενο της υπηρεσίας που θέλει να πάει – γιατί είναι τέτοια τα κριτήρια, τόσο κυνικά – πάει. Δε πα να είναι απαραίτητος, να είναι πολύτιμος, να τον χρειάζεται ο προιστάμενός του, δε πα να είναι ο μόνος υπάλληλος στην υπηρεσία από την οποία φεύγει που ξέρει το αντικείμενό του; Αν θέλει να φύγει φεύγει. Αυτό διαφημίζεται ως καταπολέμηση της γραφειοκρατίας. Αυτό είναι η διάλυση του Δημοσίου. Πάρα πολλοί υπάλληλοι θα μετακινηθούν και ευτυχώς εξαιρέθηκαν οι νοσηλεύτριες γιατί θα καταλήγαμε σε ένα σύστημα που έχει όμηρους όλους τους νοσηλευτές, γιατί δεν έχει κανένα σύστημα μετακινήσεων, μόνο μετατάξεις διαμέσου των πολιτικών γραφείων ισχύουν και αυτές με προϋποθέσεις, θα χε διαλυθεί όλο το σύστημα. Το ίδιο θα γίνει λίγο πολύ στο Δημόσιο, μόνο που κάποιοι ελπίζουν ότι αυτό δεν φαίνεται.
Να μιλήσουμε λίγο για διαφάνεια και αξιοκρατία; Το άρθρο 7. Κανένα σύστημα μοριοδότησης, καμιά συγκεκριμένη μετρήσιμη μέθοδος, μαζεύονται δυο τρεις φίλοι. Δηλαδή ο προϊστάμενος της υπηρεσίας και ο υφιστάμενός του, προϊστάμενος της Διεύθυνσης, συνήθως φίλοι. Πάντα συνεργάτες, γνωστό στο ελληνικό Δημόσιο, για παράδειγμα ο διευθυντής της εφορίας και υποδιευθυντής του και το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να γράψουν ένα χαρτί στο οποίο εν ανάγκη θα κάνουν το κρέας ψάρι. Πολύ συνηθισμένο στο Δημόσιο, υπάρχουν και έτοιμα κείμενα γραμμένα. Υπάρχει και μια συνέντευξη από την οποία δεν προβλέπεται τίποτα άλλο, παρά μόνο η ίδια η συνέντευξη. Όλα τα εργαλεία διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων, εδώ και στο εξωτερικό, και η μικρότερη εταιρία consultants που κάνουν αυτή τη δουλειά, ψάχνουν να βρουν προσωπικό για εταιρείες, έχουν εργαλεία και για τις συνεντεύξεις και για την αξιολόγηση και για την μοριοδότηση, εδώ δεν έχουμε κανένα. Ο μόνος υπεύθυνος είναι αυτός που έλεγα προηγουμένως: αν ο προϊστάμενος θέλει τον Μήτσο, θα πάρει τον Μήτσο. Δεν έχει καμία σημασία τι προσόντα έχει αρκεί να είναι διατεθειμένος να γράψει ένα κείμενο στο οποίο να λέει ότι ο φίλος του ο Μήτσος είναι καλύτερος από τον κ. Κώστα. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Και αυτό διαφημίζεται ως αξιοκρατία. Είναι απίθανο και πάρα πολύ αρχαίο.
Ακόμα και η Κεντρική Επιτροπή αξιολόγησης κα Υπουργέ, που διαφημίσατε ως διαφανές και αξιοκρατικό μέλος, σας θυμίζω ότι οι τέσσερις από τους επτά διορίζονται από εσάς, από τον εκάστοτε υπουργό και οι τρεις είναι εκπρόσωποι του ΑΣΕΠ και του Νομικού συμβουλίου του Κράτους. Αυτό σε απλά ελληνικά, κάνει ένα 5-2 υπέρ του Υπουργού στην καλύτερη περίπτωση. Έτσι δεν λειτουργεί καμία ανεξάρτητη επιτροπή. Ανεξάρτητη είναι η επιτροπή στην οποία οι ανεξάρτητες αρχές έχουν την πλειοψηφία. Όχι ο Γενικός Γραμματέας.
Το νομοσχέδιο, για να κλείσω και επιφυλάσσομαι για τα επί μέρους, στην πραγματικότητα είναι ευχολόγιο. Θα εφαρμοστεί, όταν τελειώσουν οι διαδικασίες αξιολόγησης, η διαδικασία του οργανογράμματος κτλ και στην ουσία κατοχυρώνει και διευκολύνει στις πελατειακές σχέσεις. Ούτε αξιοκρατία εισάγει, ούτε κινητικότητα υπέρ της λειτουργίας του Δημοσίου. Κατοχυρώνει πελατειακές σχέσεις και κλείνει το μάτι σε υπαλλήλους, οι οποίοι είναι όντως παγιδευμένοι σε ένα σύστημα το οποίο είναι απαρχαιωμένο και γραφειοκρατικό και αντί να τους δώσει μια μέθοδο διαφανή και αξιοκρατική για την μετακίνηση και βελτίωση και της θέσης τους και του βιογραφικού τους και των επαγγελματικών τους δυνατοτήτων, ουσιαστικά τους κλείνει το μάτι με τον παλιό αμαρτωλό τρόπο της κομματοκρατίας και του πελατειακού κράτους.
Σας ευχαριστώ.
