Εισήγηση του βουλευτή του Ποταμιού Παναγιώτη Καρκατσούλη στην ολομέλεια επί του σχεδίου νόμου «Εκδημοκρατισμός της διοίκησης- Καταπολέμηση Γραφειοκρατίας και Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση- Αποκατάσταση Αδικιών και άλλες διατάξεις».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η κυβέρνηση φέρνει το πρώτο της νομοσχέδιο για τη δημόσια διοίκηση με το οποίο εξαγγέλλει ότι προχωρά στον εκδημοκρατισμό της, στην καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και την αποκατάσταση αδικιών. Με το νομοσχέδιο αυτό ρυθμίζει – αλλού σωστά κι αλλού λάθος – ορισμένα ζητήματα σε σχέση με την οργάνωση και λειτουργία του διοικητικού συστήματος.
Ένα πράγμα δεν κάνει αυτό το νομοσχέδιο: Δεν προτείνει και δεν προωθεί τις πανταχόθεν ζητούμενες επείγουσες μεταρρυθμίσεις. Τις μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες προκειμένου η δημόσια διοίκηση να πάψει να αποτελεί το γνωστό βαρίδι της ανάπτυξης.
Δεν πρόκειται για ένα νομοσχέδιο το οποίο τοποθετεί την κυβέρνηση στη χορεία των μεταρρυθμιστών. Αντιθέτως, σας τοποθετεί στην απέναντι πλευρά – στους αντιμεταρρυθμιστές. Κάνετε λάθος, συνάδελφοι της συμπολίτευσης, εάν θεωρείτε ότι η διάκριση «μνημόνιο – αντιμνημόνιο» εξακολουθεί να είναι το μείζον πολιτικό πρόταγμα. Ήταν, βεβαίως, αρκετή η διχοτομία αυτή για να σας φέρει στην εξουσία αλλά δεν επαρκεί καθόλου για να κυβερνήσετε. Και σήμερα καλείστε να κυβερνήσετε. Αλλά για να το κάνετε αυτό, θα πρέπει να αλλάξετε το κεντρικό πολιτικό σας δίλημμα. Σήμερα η διάκριση είναι μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν τις μεταρρυθμίσεις κι εκείνων που τις μάχονται: Ο αγώνας δίνεται μεταξύ μεταρρυθμιστών – αντι-μεταρρυθμιστών.
Το παρόν σχέδιο νόμου, χωρίς να μπορεί να συγκριθεί με τα παρα – νομοθετήματα που περάσατε με τις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, δεν αποφεύγει λάθη, ατέλειες και μάλλον εσκεμμένες παρατυπίες. Έχουν παρεισφρύσει και στο νομοσχέδιο αυτό άσχετες διατάξεις με κορυφαία την τροπολογία που αφορά την απευθείας ανάθεση έργων σχετικών με ζητήματα μετανάστευσης – παρακάμπτοντας κάθε διαγωνιστική διαδικασία.
Για να αποδώσουμε, όμως τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, το σχέδιο νόμου στην τελική του μορφή είναι καλύτερο απ’ ότι το αρχικό. Η συζήτηση στην επιτροπή ήταν παραγωγική και οι νομοτεχνικές βελτιώσεις που έκανε δεκτές ο υπουργός το έκαναν καλύτερο.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Το πρώτο νομοσχέδιο της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για τη δημόσια διοίκηση δεν λύνει ούτε ένα από τα χρόνια προβλήματα της δημόσιας διοίκησης. Υπόσχεται, ωστόσο, ότι θα θεραπεύσει μερικά επιγενόμενα προβλήματα τα οποία δημιούργησε η άφρων διακυβέρνηση ΠΑΣΟΚ –ΝΔ.
Οι ρυθμίσεις που αφορούν την άρση της επίταξης ως μέσου καταστολής των απεργιών και την επαναφορά των διατάξεων του πειθαρχικού δικαίου που δεν θα επιτρέπουν τους διωγμούς των δημοσίων υπαλλήλων είναι σωστές και δίκαιες.
Η προηγούμενη συγκυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ αρνιόταν πεισματικά να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις. Προσχηματικά, προώθησε κάποιες που αφορούσαν ζητήματα αναδιοργάνωσης οι οποίες εννοείται, όχι μόνο δεν ήταν βιώσιμες αλλά δημιούργησαν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα υποτίθεται ότι θα έλυναν. Η αποτυχία των αναδιοργανώσεων των υπουργείων, για να περιοριστώ μόνο σ’ ένα παράδειγμα, είναι δεδομένη: 8 από τα 15 νέα οργανογράμματα των υπουργείων άλλαξαν μέσα σε 4 μόλις μήνες από τότε που τέθηκαν σε ισχύ.
Ναι, είναι αλήθεια ότι το νομοσχέδιο που συζητάμε περιλαμβάνει και ρυθμίσεις για την απλούστευση και επιτάχυνση διαδικασιών που αφορούν την πρόσληψη προσωπικού όπως και κάποιες σκόρπιες διατάξεις για την ηλεκτρονική έκδοση πιστοποιητικών. Κι αυτό είναι όλο. Με την πραγματική απλούστευση των διαδικασιών τι θα κάνετε; Πότε θα το κάνετε; Είμαστε ήδη στον Μάιο μήνα, κύριε Υπουργέ, και υποτίθεται ότι η αντιπυρική περίοδος έχει αρχίσει. Δεν είναι περισσότερο επείγον από τις διατάξεις που μας προσκομίσατε, το να απλουστεύσετε το ρυθμιστικό πλαίσιο που αφορά στην πρόληψη, την καταστολή και την αποκατάσταση των πυρκαγιών για να μην ξανα-καεί ότι έχει απομείνει; Ξέρετε πόσοι είναι συναρμόδιοι μόνο για την συλλογή των ξερόχορτων, των λεγόμενων «περιαστικών δασών»; 13 συναρμόδιοι φορείς υπάρχουν γι’ αυτή τη δουλειά! Είναι υπεύθυνος ο Δήμος, εκτός:
Αν η περιοχή είναι κοντά σε αρχαία, οπότε αρμόδια είναι η αρχαιολογική υπηρεσία
Αν η περιοχή βρίσκεται δίπλα από αεριοδιάδρομο, οπότε αρμόδια είναι η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας
Αν υπάρχουν γραμμές τραίνου, οπότε είναι ο ΟΣΕ
Αν έχει κολώνες της ΔΕΗ, οπότε είναι η ΔΕΗ
Αν είναι κοντά σε στρατόπεδο, οπότε επιλαμβάνεται το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας
Αν είναι κοντά σε εθνικές οδούς, τότε αρμόδιο είναι το υπουργείο μεταφορών, κ.ο.κ.
Το ίδιο ακριβώς κάνετε και με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Σωστά ορίζετε για την ηλεκτρονική τήρηση αρχείου του ΑΣΕΠ και σωστά επιχειρείτε τη διεύρυνση της ηλεκτρονικής έκδοσης πιστοποιητικών. Χωρίς διάθεση μίζερης κριτικής, αυτό είναι κύριε Υπουργέ, το πρόγραμμά σας για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση? Που είναι ο προγραμματισμός σας για την χρηματοδοτική περίοδο που διανύουμε 2014 – 2020? Βεβαίως, δεν ζητάμε από εσάς να απολογηθείτε για τη διασπάθιση των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ που εισέπραξε η χώρα μας κατά την προηγούμενη χρηματοδοτική περίοδο 2007 – 2013. Αλλά φοβόμαστε, βασίμως, ότι ακολουθείτε κατά πόδας την προηγούμενη συγκυβέρνηση η οποία απώλεσε τη μοναδική ευκαιρία εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους.
Αλλά και στον συντονισμό των δομών πάλι τα ίδια κάνετε: Αντιμετωπίζετε ήσσονος σημασίας θέματα, όπως την αναδιάρθρωση του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης, ενώ την ίδια ώρα αφήνετε ανέγγιχτο το τεράστιο πρόβλημα που είναι ο πληθωρισμός δομών χωρίς συντονισμό.
Ας δούμε ένα μόνο παράδειγμα – την αγροτική ανάπτυξη: Μ’ αυτήν ασχολείται το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης αλλά ΚΑΙ το υπουργείο περιβάλλοντος που διαχειρίζεται 294 αρμοδιότητες που αφορούν στην αγροτική ανάπτυξη. Άλλες 426 τέτοιες αρμοδιότητες έχει το υπουργείο Ναυτιλίας. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχει και 93 αποκεντρωμένες υπηρεσίες. Αυτές οι εκατοντάδες αρμοδιότητες προκαλούν με τη σειρά τους εκατοντάδες δομές. Ποιος ήλεγξε ποτέ την παραγωγικότητα όλων αυτών των δομών (αμπελουργικά φυτώρια, ιχθυογεννητικοί σταθμοί, σταθμοί οστρεοκαλλιέργειας)? Υπάρχουν, επιπλέον αυτών, 451 Δημόσια Νομικά Πρόσωπα που επικουρούν την αγροτική μας ανάπτυξη. Κάθε δήμος έχει επίσης δομή αρμόδια για θέματα αγροτικής παραγωγής και κάθε περιφέρεια 5 δομές. Σημειωτέον δε, ότι 80 υπηρεσίες προς αγρότες παρέχονται κι από τα ΚΕΠ. Που είναι ο συντονισμός εδώ? Τι προβλέπει το συγκεκριμένο νομοσχέδιο για τη βελτίωση τέτοιων καταστάσεων? Εσείς βρήκατε να ασχοληθείτε με την αναδιοργάνωση του ΕΚΔΔΑ.
Κι ας μην μιλήσω για τη στοχοθεσία και παραγωγικότητα στο δημόσιο. Αντιμετωπίζετε στο νομοσχέδιο ένα υπο-θέμα από τις δεκάδες που υπάρχουν, εκείνο της εκποίησης των αυτοκινήτων του δημοσίου. Αλλά πάλι, ώδινεν όρος και έτεκε μυν. Αντί να παρέμβετε στον τρόπο οργάνωσης των αναιμικών αυξητικών προϋπολογισμών που, ακόμη και σήμερα, δεν συνδέονται με στόχους και αποτελέσματα, εσείς ασχολείστε με την παρωνυχίδα. Μην επαναλάβετε ότι αυτά τα θέματα θέλουν χρόνο για να μελετηθούν. Προτάσεις υπάρχουν ήδη από το 2007. Πολλές, τεκμηριωμένες. Από την μελέτη του ΟΟΣΑ μέχρι την προσπάθεια αντιστοίχησης των COFOG (διεθνές σύστημα ταξινόμησης των λειτουργιών του κράτους – Classification Of Functions Of Government) στην ελληνική πραγματικότητα από το Γενικό Λογιστήριο του κράτους υπάρχει όλη η τεκμηρίωση που χρειάζεστε. Πολιτική βούληση δεν υπήρξε. Ούτε κι από σας, βεβαίως. Το ΠΟΤΑΜΙ έχει καταθέσει όχι απλώς προτάσεις αλλά ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διοικητικής μεταρρύθμισης. Αλλά εσείς δεν συντάσσεστε με τις μεταρρυθμίσεις. Δεν τις πιστεύετε.
Αλλά ας έρθουμε και στο κεντρικό θέμα του νομοσχεδίου που αφορά τις επαναπροσλήψεις. Πάλι η μερικότητα σας αποτρέπει από το να ιεραρχήσετε σωστά τις ανάγκες. Βεβαίως, παράνομη και καταχρηστική ήταν η απόλυση των υπαλλήλων. Και κανένα απολύτως κέρδος δεν υπήρξε. Εσείς αποκαθιστάτε αυτό τον πληθυσμό που επλήγη από την άδικη και άχρηστη αυτή απόφαση. Αυτό το κάνετε. Δεν αντιμετωπίζετε, όμως, το πολύ μεγαλύτερο θέμα της μη αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού της ΔΔ. Η ΔΔ είναι, εν πολλοίς, αποθήκη ανθρώπων. Το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο ρυθμίζει ουσιαστικά την είσοδο και την αποχώρηση αλλά δεν λέει τίποτα για το τι κάνουν και πως υποκινούνται οι άνθρωποι που μένουν στη θέση τους 35 χρόνια. Άνθρωποι με περγαμηνές και διακρίσεις συνωθούνται μαζί με άλλους οι οποίοι δεν διαθέτουν τίποτα από αυτά. Συζητάμε διαρκώς για τους μισθούς αλλά δεν συζητάμε ποτέ για την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου που είναι το μόνο που μπορεί να μεταβάλει τη δημόσια διοίκηση σε ατμομηχανή για την ανασυγκρότηση της χώρας. Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ είχαν κάθε λόγο να εδραιώσουν ένα σύστημα σφιχτού κομματικού εναγκαλισμού και πατρωνίας, αφού οι δημόσιοι υπάλληλοι ήταν, στην πελατειακή λογική, εξαγορασμένοι ψήφοι. Εσείς όμως? 100 μέρες μετά, και έχοντας ως αιχμή σας την αξιοκρατία, τι έχετε να μας πείτε; Αρκεί να επαναφέρετε τα πράγματα στην προτέρα κατάσταση για να υπάρξει πρόοδος;
Ας πάρουμε μερικά από αυτά που ρυθμίζονται στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο με τη σειρά:
Επαναπροσλήψεις: Δίκαιο και σωστό. Όμως τι ακριβώς θα κάνουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι? Αρκεί να τοποθετηθούν στις θέσεις που ήταν και όλα θα λειτουργούν τέλεια? Όπως δηλαδή λειτουργούσαν και πριν, επί των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ-ΝΔ κατά τη διάρκεια της κρίσης?
Θα έχουν τόσο οι επανερχόμενοι όσο και οι υπηρετούντες σχέδια δράσης? Θα αξιολογείται η επίδοσή τους; Ρητορικά τα ερωτήματα. Βεβαίως και όχι.
Βεβαίως συμφωνούμε με την αποκατάσταση της αδικίας όσων απολύθηκαν με τις απαράδεκτες διατάξεις του πειθαρχικού δικαίου που εφάρμοσαν οι Υπουργοί των μνημονίων. Πλην όμως, η επαναφορά του πειθαρχικού στην προτέρα κατάσταση, αρκεί για να αξιοποιήσουμε το πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο? Τι θα κάνετε με τα 40,000 διδακτορικά και μεταπτυχιακά; Πως θα υποκινήσετε όλον αυτό τον κόσμο που «σαπίζει» σήμερα περιμένοντας μια εντολή? Το Ποτάμι προτείνει:
1. Την εισαγωγή εργαλείων και μεθόδων στρατηγικού προγραμματισμού του ανθρώπινου δυναμικού.
2. Την έγκαιρη διάγνωση αναγκών σε δεξιότητες και τεχνογνωσία,
3. Τη σύνδεση στόχων διαχείρισης ανθρώπινων πόρων με τους στόχους των δημοσίων οργανώσεων, καθώς και
4. Την δημιουργία πλαισίου δεξιοτήτων και συμπεριφορών, αντικειμενικά μετρήσιμων.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Δεν είναι μόνο ότι δεν σας αρέσουν οι μεταρρυθμίσεις. Είναι ότι κάτω από τους πομπώδεις τίτλους ακολουθείτε τις πιο αντιδραστικές και αυταρχικές πολιτικές των προκατόχων σας. Για του λόγου το αληθές, ένα ακόμη παράδειγμα: Όσο καλοπροαίρετα κι αν θέλουμε να δούμε την διακήρυξή σας στο άρθρο 2 του νομοσχεδίου για τη συμμετοχή της κοινωνίας στη διαδικασία στελέχωσης των ανεξάρτητων αρχών, δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε την κραυγαλέα αντίφαση μεταξύ των δικών σας πράξεων και των πράξεων του κ. Σπίρτζη. Την περασμένη Τρίτη, ο Αναπληρωτής Υπουργός Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων κ. Χρήστος Σπίρτζης με δημόσια δήλωση του ζήτησε τις παραιτήσεις των δύο Αντιπροέδρων και των υπολοίπων Μελών της Ολομέλειας της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) αναφέροντας σε δημόσια δήλωσή του που φιγουράρει στην ιστοσελίδα του Υπουργείου ότι η ΕΕΤΤ δεν είναι στην ουσία ανεξάρτητη αρχή – είναι η «λεγόμενη» ανεξάρτητη αρχή. Η ηγεσία της ΕΕΤ, κύριε Υπουργέ, καρατομήθηκε με συμμετοχή της κοινωνίας?
Αντί η κυβέρνηση να φροντίσει να αποκατασταθεί το κύρος και η υπόσταση των Αρχών που η προηγούμενη συγκυβέρνηση αποδεδειγμένα δεν συμπαθούσε, συνεχίζει στον ίδιο δρόμο.
Όλες οι προηγούμενες παθολογίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν απολύτως φυσιολογικές καταστάσεις αν κάποιος επιδοκιμάζει την ύπαρξη του πελατειακού κράτους. Το πελατειακό κράτος δεν είναι συναρτημένο προς τη δεξιά. Είναι συναρτημένο προς μια μείζονα αντίληψη λαφυραγώγησης του κράτους από τους κομματικούς στρατούς.
Τουλάχιστον οι προηγούμενοι τηρούσαν μια αιδήμονα σιωπή στο θέμα αυτό, ενώ εσείς επαίρεστε κιόλας: Επαίρεστε για τους κομματικούς Γενικούς Γραμματείς, επαίρεστε για τους 13 περιφερειακούς διευθυντές στην εκπαίδευση, επαίρεστε για τους κομματικούς διοικητές νοσοκομείων…
Γι αυτό εμείς, κυρίες και κύριοι της συμπολίτευσης θεωρούμε τη συγκυβέρνησή σας αντι-μεταρρυθμιστική και επικίνδυνη για την δημόσια διοίκηση. Κι αυτό είναι που μας οδηγεί στο συμπέρασμα να μην μπορούμε να συνταχθούμε μαζί σας σ’ αυτό το νομοσχέδιο και να ψηφίσουμε παρών επί της αρχής του.
Δείτε το βίντεο της ομιλίας:
[youtube id="wPl9cd6HvUo"]
*Ο Παναγιώτης Καρκατσούλης είναι βουλευτής Επικρατείας
5 Μαΐου 2015
