Ερώτηση σχετικά με πρόσφατη εγκύκλιο του ΕΟΠΥΥ που φαίνεται να ζητά από ασθενείς με αναπηρία απόφαση δικαστικής συμπαράστασης για να μπορούν να προμηθεύονται αναλώσιμα υλικά και σκευάσματα ειδικής διατροφής κατέθεσαν οι βουλευτές του Ποταμιού Κατερίνα Μάρκου (Β’ Θεσσαλονίκης) και Κώστας Μπαργιώτας (Λάρισας), σε συνεργασία με τον Τομέα Πρόνοιας & Αναπηρίας του Ποταμιού.
Συγκεκριμένα, η εγκύκλιος εσφαλμένα συνδέει την έλλειψη δικαιοπρακτικής ικανότητας με συγκεκριμένες ασθένειες ενώ καλεί τους υπαλλήλους του ΠΕΔΙ-ΕΟΠΥΥ και του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ να ελέγχουν τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά ως προς τη δικαιοπρακτική ικανότητα των δικαιούχων, χωρίς βέβαια να ορίζεται με ποιόν τρόπο θα γίνεται αυτός ο έλεγχος και με ποια κριτήρια. Επιπλέον, η εν λόγω εγκύκλιος εξεδόθη εν αγνοία του εκπροσώπου της ΕΣΑΜΕΑ στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΟΠΥΥ, καθιστώντας ουσιαστικά άνευ αντικειμένου την εκπροσώπηση των ατόμων με αναπηρία στον Οργανισμό.
Οι βουλευτές επισημαίνουν ότι ο ΕΟΠΥΥ σαφώς οφείλει να λαμβάνει μέτρα για την πάταξη της σπατάλης, με τρόπο όμως που δεν θα επιβαρύνει υπέρμετρα τους ασθενείς, ιδίως τους χρονίως πάσχοντες, και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να στοχοποιεί τα άτομα με αναπηρία, εισάγοντας δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος τους και αντιμετωπίζοντάς τα ως δυνάμει «απατεώνες».
Ρωτούν, λοιπόν, τους αρμόδιους υπουργούς αν προτίθενται να αποσύρουν την ανωτέρω εγκύκλιο, η οποία, όπως είναι διατυπωμένη, εισάγει δυσμενή διακριτική μεταχείριση εις βάρος των ατόμων με αναπηρία καθώς και ποια περιστατικά οδήγησαν στην έκδοσή της και αν ζητήθηκε η γνώμη της Νομικής Υπηρεσίας του ΕΟΠΥΥ.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
ΠΡΟΣ: α) Τον Υπουργό Υγείας, β) τον Υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και γ) τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
ΘΕΜΑ: Προβληματική εγκύκλιος του ΕΟΠΥΥ για τα άτομα με αναπηρία
Με πρόσφατη εγκύκλιο του Αντιπροέδρου του ΕΟΠΥΥ (24575/27-6-2016 η οποία διορθώθηκε και τροποποιήθηκε τρεις φορές μέχρι τις 11/7/2016), δόθηκαν οδηγίες για τη διαδικασία υποβολής δικαιολογητικών για αποζημίωση αναλώσιμου υγειονομικού υλικού και σκευασμάτων ειδικής διατροφής.
Η τροποποιημένη εγκύκλιος (26357/11-7-2016) εισάγει ρυθμίσεις που δυσχεραίνουν σημαντικά την προμήθεια των εν λόγω υλικών και σκευασμάτων για τα άτομα με αναπηρία, απαιτώντας ουσιαστικά να αποδεικνύουν διαρκώς ότι έχουν δικαιοπρακτική ικανότητα, διαφορετικά να προσκομίζουν απόφαση ορισμού δικαστικού συμπαραστάτη ο οποίος θα υπογράφει τη σχετική αίτηση αλλά και την απόδειξη παραλαβής.
Η εγκύκλιος εσφαλμένα συνδέει την έλλειψη δικαιοπρακτικής ικανότητας με συγκεκριμένες ασθένειες. Μεταξύ αυτών, τη σπαστική τετραπληγία και τη σκλήρυνση κατά πλάκας που ενδέχεται να προκαλούν φυσική αδυναμία υπογραφής αλλά σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγονται έλλειψη δικαιοπρακτικής ικανότητας.
Καλεί δε η εγκύκλιος τους υπαλλήλους του ΠΕΔΙ-ΕΟΠΥΥ και του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ να ελέγχουν τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά ως προς τη δικαιοπρακτική ικανότητα των δικαιούχων, χωρίς βέβαια να ορίζεται με ποιόν τρόπο θα γίνεται αυτός ο έλεγχος και με ποια κριτήρια.
Ο θεσμός της δικαστικής συμπαράστασης αποτελεί μια όλως εξαιρετική διαδικασία σε περιπτώσεις όπου διαπιστωμένα ένα άτομο αδυνατεί να μεριμνά για τις υποθέσεις και τα έννομα συμφέροντα του. Δεδομένου ότι αφαιρεί από το άτομο την ικανότητα να πράττει και να αποφασίζει για τον εαυτό του, ο νομοθέτης έχει επιλέξει η θέση σε συμπαράσταση να γίνεται κατόπιν δικαστικής κρίσης. Τα δε σχετικά με τη δικαιοπρακτική ικανότητα ορίζονται από τον Αστικό Κώδικά. Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να εκκινεί μια τέτοια χρονοβόρα και ευαίσθητη δικαστική διαδικασία μόνο και μόνο για να λαμβάνει ένας ασθενής τα αναλώσιμα υλικά που δικαιούται από τον ΕΟΠΥΥ λόγω της παθήσεώς του.
Επιπλέον, η εν λόγω εγκύκλιος εξεδόθη εν αγνοία του εκπροσώπου της ΕΣΑΜΕΑ στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΟΠΥΥ, καθιστώντας ουσιαστικά άνευ αντικειμένου την εκπροσώπηση των ατόμων με αναπηρία στον Οργανισμό. Μάλιστα, για το θέμα η ΕΣΑΜΕΑ απέστειλε την υπ’ αρ. 1084/14-7-2016 επιστολή στο ΔΣ του ΕΟΠΥΥ.
Αλγεινή εντύπωση προκαλεί και η απάντηση του Αντιπροέδρου του ΕΟΠΥΥ σε σχετικό δημοσίευμα του Βήματος ο οποίος, ούτε λίγο ούτε πολύ, εξαπολύει κατηγορίες εναντίον όσων αντιδρούν, δηλαδή και τα άτομα με αναπηρία και τις οργανώσεις τους, λέγοντας ότι «ενοχλούνται όσοι είχαν μάθει να ανέχονται παρανομίες ή δεν τις έπαιρναν χαμπάρι....».
Επειδή ο ΕΟΠΥΥ σαφώς οφείλει να λαμβάνει μέτρα για την πάταξη της σπατάλης, με τρόπο όμως που δεν θα επιβαρύνει υπέρμετρα τους ασθενείς, ιδίως τους χρονίως πάσχοντες, και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να στοχοποιεί τα άτομα με αναπηρία, εισάγοντας δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος τους και αντιμετωπίζοντάς τα ως δυνάμει «απατεώνες»,
Επειδή το άρθρο 12 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ, που η χώρα μας κύρωσε με το ν. 4074/2012, ορίζει ότι «τα άτομα με αναπηρία απολαύουν την ικανότητα για δικαιοπραξία σε ίση βάση με τους άλλους σε όλες τις πτυχές της ζωής»,
Κατόπιν των ανωτέρω, ερωτάστε:
1) Προτίθεστε να αποσύρετε την ανωτέρω εγκύκλιο όπως έχει διορθωθεί και τροποποιηθεί, η οποία, όπως είναι διατυπωμένη, εισάγει δυσμενή διακριτική μεταχείριση εις βάρος των ατόμων με αναπηρία;
2) Ποια συγκεκριμένα περιστατικά σπατάλης που οφείλονται στην έλλειψη δικαιοπρακτικής ικανότητας ασθενών οδήγησαν στην έκδοση της εν λόγω εγκυκλίου; Ποιες άλλες λύσεις προτάθηκαν για την αντιμετώπιση του φαινομένου και τελικά προκρίθηκε η συγκεκριμένη και για ποιο λόγο;
3) Έχει ζητηθεί και ποια είναι η γνώμη της Νομικής Υπηρεσίας του ΕΟΠΥΥ για την εν λόγω εγκύκλιο;
4) Ποια είναι η άποψη του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τα όσα αναφέρει η εν λόγω εγκύκλιος;
Οι ερωτώντες βουλευτές
Κατερίνα Μάρκου – Β’ Θεσσαλονίκης
Κωνσταντίνος Μπαργιώτας - Λάρισας
