Ερώτηση σχετικά με τις σημαντικές ελλείψεις και κενά στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των ιδρυμάτων παιδικής προστασίας, με αφορμή πρόσφατη ειδική έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για τα δικαιώματα των παιδιών που ζουν σε ιδρύματα, κατέθεσε προς τον Υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης η βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης και υπεύθυνη του Τομέα Πρόνοιας του Ποταμιού Κατερίνα Μάρκου.
Σύμφωνα με την έκθεση, κεντρικό πρόβλημα είναι η απουσία ενός ενιαίου πλαισίου ελέγχου και ελάχιστων εθνικών προδιαγραφών λειτουργίας τόσο για τα δημόσια όσο για τα ιδιωτικά ιδρύματα παιδικής προστασίας, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται μεγάλες αποκλίσεις ως προς τον τρόπο λειτουργίας, την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών.
Άλλα προβλήματα έχουν να κάνουν με τη στελέχωση των ιδρυμάτων, την τήρηση στοιχείων για τα ιδρύματα και τα παιδιά που μένουν σε αυτά και την πληρη λειτουργία του σχετικού Μητρώου, την απουσία εναλλακτικών στην ιδρυματική φροντίδα αλλά και δομών επείγουσας φιλοξενίας για παιδιά που απομακρύνονται από τις οικογένειές τους για έκτακτους λόγους κ.α..
Η βουλευτής ρωτά τον Υπουργό αν προτίθεται να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες και θεσμικές αλλαγές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των ιδρυμάτων παιδικής προστασίας στην Ελλάδα ενώ ζητά στοιχεία για τον αριθμό και τις ανάγκες των παιδιών που φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές παιδικής προστασίας.
Το Ποτάμι πιστεύει ότι, ιδίως στις τρέχουσες συνθήκες οικονομικής κρίσης, η πολιτεία πρέπει να φροντίσει για τα πιο αδύναμα μέλη της κοινωνίας μας, τα παιδιά, σε συνεργασία με τους φορείς παιδικής προστασίας, εφαρμόζοντας αποτελεσματικές πολιτικές, βελτιώνοντας το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, ενισχύοντας την εποπτεία των ιδρυμάτων και αναδεικνύοντας τις καλές πρακτικές που έχουν αναπτυχθεί στη χώρα μας από ήδη λειτουργούντα ιδρύματα που αποδεδειγμένα παρέχουν ουσιαστικές ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
ΠΡΟΣ τον Υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
ΘΕΜΑ: Λειτουργία των ιδρυμάτων παιδικής προστασίας
Σημαντικές ελλείψεις και κενά στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των ιδρυμάτων παιδικής προστασίας, δημοσίων και ιδιωτικών, καταγράφει στην πρόσφατη ειδική έκθεσή του ο Συνήγορος του Πολίτη «Τα δικαιώματα των παιδιών που ζουν σε ιδρύματα – Διαπιστώσεις και Προτάσεις του Συνηγόρου για την λειτουργία των ιδρυµάτων παιδικής προστασίας», με βάση αναφορές που έχει διερευνήσει αλλά και επισκέψεις που έχει πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με την έκθεση, κεντρικό πρόβλημα είναι η απουσία ενός ενιαίου πλαισίου ελέγχου και ελάχιστων εθνικών προδιαγραφών λειτουργίας τόσο για τα δημόσια όσο για τα ιδιωτικά ιδρύματα παιδικής προστασίας, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται μεγάλες αποκλίσεις ως προς τον τρόπο λειτουργίας, την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών.
Η πρόσφατη ΥΑ Δ27/οικ.34481/1526/8-10-14 που αφορούσε στον εκσυγχρονισµό και τις προδιαγραφές ποιότητας στη λειτουργία των ιδρυµάτων παιδικής προστασίας, μόνο όμως των ιδιωτικών (ΝΠΙΔ), ανεκλήθη, μετά και τις αντιδράσεις πολλών φορέων παιδικής προστασίας, αφού εστίαζε κυρίως σε θέματα τεχνικών και κτιριακών προδιαγραφών ενώ περιείχε αρκετές προβληματικές ρυθμίσεις που καθιστούσαν αδύνατη τη συνέχιση της λειτουργίας πολλών δομών.
Άλλα προβλήματα που εντοπίζει ο ΣτΠ και επί των οποίων καταγράφονται συγκεκριμένες προτάσεις έχουν να κάνουν με:
– τη στελέχωση των ιδρυμάτων, ιδίως με επιστημονικό προσωπικό, τη συχνή εναλλαγή των εργαζόμενων και την επιμόρφωση, εποπτεία και υποστήριξή τους,
– την τήρηση στοιχείων για τα ιδρύματα και τα παιδιά που μένουν σε αυτά. Σημειώνεται ότι ακόμα δεν έχει ενεργοποιηθεί πλήρως το Εθνικό Μητρώο Παιδικής Προστασίας και τα υπομητρώα του, που οφείλει να τηρεί το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (άρ. 8 ν. 3961/2011), με αποτέλεσμα την έλλειψη ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων για το σχεδιασμό μιας συνεκτικής και αποτελεσματικής πολιτικής παιδικής προστασίας,
– την απουσία εναλλακτικών στην ιδρυματική φροντίδα, π.χ. με την ενίσχυση του θεσμού της αναδοχής, αλλά και δομών επείγουσας φιλοξενίας για παιδιά που απομακρύνονται από τις οικογένειές τους για έκτακτους λόγους, με αποτέλεσμα να παραμένουν για πολλούς μήνες ως «φιλοξενούμενα» σε νοσοκομεία,
– τις ελλείψεις σε ιδρύματα για παιδιά με αναπηρίες, χρόνιες παθήσεις και ψυχικές διαταραχές ή/και σοβαρές διαταραχές συμπεριφοράς,
– την απουσία ενιαίας πολιτικής για τη συνεχιζόμενη υποστήριξη νεαρών ενηλίκων μετά την αποχώρησή τους από τα ιδρύματα και
– την απουσία θεσμικού πλαισίου για τον εθελοντισμό.
Το Ποτάμι πιστεύει ότι, ιδίως στις τρέχουσες συνθήκες οικονομικής κρίσης, η πολιτεία πρέπει να φροντίσει για τα πιο αδύναμα μέλη της κοινωνίας μας, τα παιδιά, σε συνεργασία με τους φορείς παιδικής προστασίας, εφαρμόζοντας αποτελεσματικές πολιτικές, βελτιώνοντας το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, ενισχύοντας την εποπτεία των ιδρυμάτων και αναδεικνύοντας τις καλές πρακτικές που έχουν αναπτυχθεί στη χώρα μας από ήδη λειτουργούντα ιδρύματα που αποδεδειγμένα παρέχουν ουσιαστικές ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας.
Κατόπιν των ανωτέρω, ερωτάστε:
1) Σκοπεύετε να προβείτε στις απαραίτητες ενέργειες και θεσμικές αλλαγές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των ιδρυμάτων παιδικής προστασίας στην Ελλάδα, με βάση την καταγραφή και τις προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και κατόπιν διαβούλευσης με τους φορείς παιδικής προστασίας, δημόσιους και ιδιωτικούς, που λειτουργούν στη χώρα μας;
2) Διαθέτει το Υπουργείο σας στοιχεία για τον αριθμό και τις ανάγκες των παιδιών που φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές παιδικής προστασίας; Που οφείλεται η καθυστέρηση στην πλήρη ενεργοποίηση του Μητρώου Παιδικής Προστασίας και πότε αναμένεται να είναι πλήρως λειτουργικό;
Η ερωτώσα βουλευτής
Κατερίνα Μάρκου – Β’ Θεσσαλονίκης
3 Αυγούστου 2015
