Σε κοινή συνεδρίαση της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και της Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων, με Αντιπροσωπεία της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων (AFCO) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με θέμα ημερήσιας διάταξης: «Οι θεσμικές εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η ενίσχυση του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων» τοποθετήθηκε ο Σπύρος Δανέλλης, ως εισηγητής του Ποταμιού.
Το πλήρες κείμενο της ομιλίας έχει ως εξής:
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Το προσφυγικό-μεταναστευτικό, χωρίς αμφιβολία, έφερε ξανά στο προσκήνιο με μεγάλη καθυστέρηση όχι μόνο την υλοποίηση, αλλά ακόμα και τη συζήτηση της ουσιαστικής ευρωπαϊκής ενοποίησης και της υιοθέτησης ενιαίων πολιτικών.
Η Ευρώπη επέδειξε μεγάλες καθυστερήσεις, μεγάλα κενά, αμηχανία, αλλά και ανετοιμότητα στη διαχείριση αυτού του νέου τεράστιου προβλήματος, αποκαλύπτοντας τις εγγενείς της αδυναμίες.
Το έλλειμμα της Ευρώπης στα θέματα κοινής εξωτερικής πολιτικής, ασφάλειας και άμυνας είναι προφανές όσο ποτέ.
Έχουμε φτάσει, μάλιστα, στο σημείο για πρώτη φορά από ύπαρξης Ε.Ε., να έχουμε Κράτη-Μέλη, που δεν τηρούν συμφωνίες και δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει.
Ο δρόμος αυτός είναι ολισθηρός, γιατί η εμπιστοσύνη των ευρωπαίων πολιτών προς το κοινό ευρωπαϊκό οικοδόμημα φθίνει ολοένα και περισσότερο σε ανατολή και δύση, σε βορρά και νότο.
Είναι αλήθεια, πως η Ευρώπη είχε επαναπαυθεί από την ίδρυσή της μέσα στην ψυχροπολεμική πραγματικότητα, στην βολική αγκαλιά των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και την πάντα εύκαιρη «ομπρέλα» του ΝΑΤΟ.
Μέσα σ’ αυτή τη βολή δεν ένιωσε ποτέ την ανάγκη, ν’ αποκτήσει αυτό, που θα έπρεπε αυτονοήτως, να έχει ως ενιαία οικονομική οντότητα.
Δηλαδή, την απόκτηση μιας ενιαίας εξωτερικής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας.
Τώρα, σχετικά με τα των Κοινοβουλίων.
Ο ρόλος των Κοινοβουλίων στο αναθεωρημένο σύστημα οικονομικής διακυβέρνησης περιορίζεται στη συμμετοχή σε δύο ετήσια συνέδρια, όπου συμμετέχει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τα εθνικά κοινοβούλια κι εκεί συζητούνται ο συντονισμός οικονομικών πολιτικών και οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Πρόκειται, προφανώς, για χρήσιμα εργαλεία, κυρίως γιατί φέρνουν σ’ επαφή βουλευτές απ' όλα τα κράτη-μέλη, που αλληλεπιδρούν με συναδέλφους τους διαφορετικών κρατών και πολιτικών ομάδων, που έχουν διαφορετικές πολιτικές προτεραιότητες.
Όμως, προφανώς, αυτές οι διαδικασίες απέχουν πολύ από μια ουσιαστική συμμετοχή των κοινοβουλίων τόσο των εθνικών όσο και του ευρωπαϊκού στην ευρωπαϊκή νομιμοποίηση των ευρωπαϊκών αποφάσεων και, βεβαίως, μετά τη συνθήκη της Λισσαβόνας.
Επιτέλους, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από ένα οιονεί Κοινοβούλιο νομοθετεί μαζί πλέον με το Συμβούλιο, όμως, δεν ελέγχει, προφανώς, τη διακυβέρνηση της Ευρώπης, που εξακολουθεί, να είναι θέμα αποκλειστικό των εθνικών κυβερνήσεων.
Άποψή μου είναι ότι τα εθνικά Κοινοβούλια θα μπορούσαν, να έχουν πολύ πιο ενεργό ρόλο στον έλεγχο των θέσεων, που εκφράζουν και υπερασπίζονται οι Κυβερνήσεις στα συμβούλια της Ε.Ε., στα Eurogroups, αλλά και στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια Κορυφής.
Όμως, το μόνο που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα ως ένα καλύτερο μοντέλο, νομίζω ότι είναι το Σκανδιναβικό, που θα έπρεπε, να το δούμε συνολικότερα.
Γιατί με αυτόν τον τρόπο δεσμεύονται οι Κυβερνήσεις, αφενός, και, αφετέρου, τα ευρωπαϊκά θέματα έρχονται πιο κοντά στον πολίτη.
Η συζήτηση για τον ρόλο των Κοινοβουλίων σε ό,τι αφορά στον δημοκρατικό έλεγχο και τη νομιμοποίηση των αποφάσεων στην Ε.Ε. είναι μείζονος σημασίας, γιατί έτσι θα ενεργοποιήσει διαφορετικά, αλλά θ’ αλλάξει επίσης την αντίληψη σε πολλούς ευρωπαίους πολίτες, για το πώς ασκείται η ευρωπαϊκή διακυβέρνηση.
Θεωρώ ότι είναι επικίνδυνη μια ιδέα, που κυκλοφορεί τελευταία και έντονα μάλιστα, για τη δημιουργία ενός δεύτερου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποτελούμενο από εθνικούς βουλευτές.
Και βέβαια, θα τρέχουμε πάντα πίσω από τα γεγονότα, όσο συνεχίζουμε, να διατηρούμε το διακυβερνητικό μοντέλο και δεν περνάμε ούτε καν στη συζήτηση για το πώς θα πάμε στην ενιαιοποίηση των ευρωπαϊκών πολιτικών.
Εκείνων, δηλαδή, των πολιτικών που θα οδηγήσουν σε μια κοινοτική δημοκρατική νομιμοποίηση, που θα βγει απ’ τη λειτουργία όλων των οργάνων της Ε.Ε..
Οι φωνές που ακούγονται σήμερα για οπισθοχώρηση στο παρωχημένο και στενό εθνικό μοντέλο, που οδηγούν στο ξύπνημα και την αναγέννηση των εθνικών εγωισμών και, τελικά, στον απομονωτισμό είναι η συνταγή της απόλυτης καταστροφής.
Όσο κι αν ακούγεται αντιφατικό η απάντηση και πάλι στις μέρες της ταραγμένες της απόλυτης σύγχυσης και αβεβαιότητας είναι η περισσότερη Ευρώπη.
Διότι μόνο η ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής κυριαρχίας θα δώσει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη, να ανταπεξέλθουν στις νέες τεράστιες προκλήσεις, που καθημερινά προκύπτουν στην πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης, που καλούμαστε έστω με τόσο μεγάλη καθυστέρηση, να ρυθμίσουμε.
Αυτό, βεβαίως, δεν είναι έργο, όσο κι αν θα υπήρχε μια βούληση των μεμονωμένων κρατών-μελών.
Είναι έργο και θέμα αποκλειστικά μιας υπερεθνικής ένωσης, όπως είναι το ευρωπαϊκό πείραμα.
Εάν, όμως, δεν προσπαθήσουμε, τουλάχιστον, να συζητήσουμε και να συνεννοηθούμε, γιατί έχει φύγει αυτή η συζήτηση λόγω μιας ατζέντας βίαιης, που μας έχει κατακλύσει.
Εάν, όμως, δεν συνεννοηθούμε, για το πώς θα φτάσουμε στις κοινές τις ενιαίες πολιτικές, τις ευρωπαϊκές πολιτικές, τότε είναι βέβαιο ότι το αύριο είναι πιο προβληματικό, απ’ όσο ήταν μέχρι σήμερα.
Ευχαριστώ πολύ.
(Συνέχεια ομιλίας κ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ ΔΑΝΕΛΛΗ, Εισηγητή Κοινοβουλευτικής Ομάδας «Το ΠΟΤΑΜΙ»)
Εδώ ακριβώς είναι καθοριστική η συμβολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έστω και αν δεν έχει αποφασιστικού χαρακτήρα δυνατότητες, αφού μπορεί να είναι εκείνο που θα αναδείξει τις αδυναμίες σχεδιασμού και εφαρμογής τόσο των ευρωπαϊκών πολιτικών όσο και των όποιων εθνικών. Είναι εκείνο που μπορεί να παρακολουθήσει σε τακτή βάση την εξέλιξη των μεταρρυθμίσεων, να αξιολογεί τους κινδύνους και τις διακινδυνεύσεις, όχι μόνο έναντι των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, αλλά και έναντι του τελικού αποτελέσματος του μνημονίου. Διότι αν το ζητούμενο είναι η έξοδος της χώρας από την κρίση, τότε η κριτική θεώρηση των πεπραγμένων, η δημοσιοποίηση και η επικοινωνία τους, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα, μπορεί να αποτελέσουν αποτελεσματικό εργαλείο πολιτικής και βάση για την δημιουργία αυτού του νέου κοινωνικού συμβολαίου, που είναι απαραίτητο για την έξοδο από την κρίση.
Σας ευχαριστώ.
Σπύρος Δανέλλης - Ηρακλείου
