Στις προγραμματικές δηλώσεις του Πρωθυπουργού σημαντικό μέρος κατέλαβαν οι αναφορές του στις αλλαγές στη διακυβέρνηση και ειδικότερα στην δημόσια διοίκηση.
Η αναγκαιότητα μεταρρυθμίσεων στο σύστημα διακυβέρνησης αποτελεί προϋπόθεση για να πιάσουν τόπο οι θυσίες του ελληνικού λαού για την έξοδο της χώρας από την κρίση.
Ενώ όμως περίσσεψαν οι αναφορές στην αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων, οι αντίστοιχες αναφορές στο περιεχόμενό τους- όσο και κυρίως- στον τρόπο εφαρμογής και παρακολούθησής τους, ήταν εξαιρετικά πενιχρές. Θύμιζαν τις γενικές εξαγγελίες περί ενίσχυσης του κράτους δικαίου και καταπολέμησης της γραφειοκρατίας που ακούμε να επαναλαμβάνονται, ανιαρά, εδώ και δεκαετίες- και, βεβαίως, να μην πραγματοποιούνται. Οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού θύμιζαν περισσότερο τα τετριμμένα ευχολόγια που, επί δεκαετίες, εξήγγειλε η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ- τα κόμματα που καλλιέργησαν και εδραίωσαν το πελατειακό κράτος.
Δεν αρκούν τα διάσπαρτα μέτρα και οι γενικές αναφορές για να καλύψουν την έλλειψη σχεδίου πως μπορεί να επιτευχθεί η αποσύνδεση του κράτους από το κόμμα – της παθογένειας που οδήγησε την δημόσια διοίκηση σε παράλυση, σε κατασπατάληση πόρων και το κράτος δικαίου σε καχεξία.
Το Ποτάμι, όμως, δεν θα κάνει αντιπολίτευση στις εξαγγελίες χωρίς περιεχόμενο, αντικαθιστώντας τα συνθήματα με άλλα συνθήματα. Εμείς αντιπολίτευση θα κάνουμε μόνον με τεκμηριωμένες προτάσεις που θα απαντάνε σε πραγματικά προβλήματα. Και, ορίστε, ευθύς αμέσως τι εννοούμε:
Ανέφερε ο πρωθυπουργός ότι θα αποκαταστήσει το κύρος του κράτους δικαίου το οποίο στην προηγούμενη διακυβέρνηση ετρώθη σοβαρά από τις έκτακτες διαδικασίες νομοθέτησης μέσω Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου. Η επισήμανση είναι σωστή και εμείς την επικροτούμε. Θα είμαστε εδώ και θα παρακολουθούμε, όμως, την εφαρμογή της. Εννοείται ότι δεν θα ανεχθούμε να επαναληφθούν οι νομοθετικές ακροβασίες με ολόκληρα νομοσχέδια να κρύβονται- άκομψα και προκλητικά- κάτω από ένα και μόνο άρθρο. Ελπίζουμε ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην τήρηση των αρχών της καλής νομοθέτησης που- αυτές και μόνον αυτές- αναβαθμίζουν το κράτος δικαίου.
Υπήρξε, επίσης, αναφορά στην «θεσμική ανασυγκρότηση» του κράτους της οποίας, πάλι, το περιεχόμενο είναι αναντίστοιχο προς τον βαρύγδουπο τίτλο της. Αναφέρθηκε ως παράδειγμα η δομή της νέας κυβέρνησης, η οποία έχει λιγώτερα υπουργεία σε σχέση με τις προηγούμενες. Σωστό. Υπάρχει μια ονομαστική μείωση των Υπουργείων και μια προσπάθεια αντιστοίχησής τους προς πεδία πολιτικής. Όμως, και πάλι, τα καλά νέα σταματούν στην πρώτη λέξη. 42 Υπουργοί και -προσέξτε παρακαλώ- αναπληρωτές υπουργοί- δηλαδή, κανονικότατοι Υπουργοί - συνωστίζονται κάτω από τα δέκα Υπουργεία. Ποια είναι η διαφορά με την πρακτική των προηγούμενων κυβερνήσεων, όπου κάτω από Υπουργεία με ευφάνταστα ονόματα υποκρύπτονταν ακέραια ολόκληρα Υπουργεία: Ούτε μια λέξη δεν ακούσαμε για την ταμπακιέρα - τις 23.000 αρμοδιότητες που συγκροτούν τον Λαβύρινθο εντός του οποίου ζει και βασιλεύει ο Μινώταυρος. Αυτές πως θα μειωθούν; Ποιο είναι το σχέδιο; Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα;
Αντ’ αυτών, ακούσαμε για νέα οργανογράμματα των υπουργείων και των υπερυπουργείων εντός των επόμενων έξι μηνών που θα τα καταστήσουν λειτουργικά και όχι τεχνητά συγκολλημένες οντότητες. Θα τα περιμένουμε. Αναφέρθηκε από τον κύριο πρωθυπουργό το γεγονός της μείωσης του προσωπικού του Μεγάρου Μαξίμου κατά 30%. Το χαιρετίζουμε ως μια συμβολική κίνηση εξορθολογισμού και περιστολής της σπατάλης. Δεν ακούσαμε όμως τίποτα για τα 1.635 Νομικά Πρόσωπα που χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό χωρίς καμία διαδικασία παρακολούθησης και αξιολόγησης του έργου τους. Πόσα από τα 163 νομικά πρόσωπα για την παιδεία και πόσα από τα 312 νομικά πρόσωπα για την υγεία, παράγουν έργο που δικαιολογεί τη συνέχιση της ύπαρξής τους και τη χρηματοδότησή τους;
Αναφέρθηκε, επίσης, ο κ. Πρωθυπουργός, στα θέματα του προσωπικού της δημόσιας διοίκησης. Επικεντρώθηκε στην επαναπρόσληψη των καθαριστριών και των σχολικών φυλάκων. Σωστό και δίκαιο. Αλλά ας κρατήσουμε ΚΑΙ την υποσημείωση: Επαναπρόσληψη όσων συνταγματικά δικαιώθηκαν. Επαναπρόσληψη, δηλαδή, για όσους από τους απολυμένους υπάρχουν αποφάσεις δικαστηρίων που κηρύσσουν αντισυνταγματική την απόλυσή τους. Εάν αυτό εννοεί η κυβέρνηση, τότε οι απολυμένοι έχουν πολύ δρόμο μπροστά τους, εφόσον η πρώτη τελεσίδικη απόφαση δεν έχει καν ακόμα εκδοθεί. Δεν υπήρξε όμως, ούτε μία αναφορά σε ένα νέο σύστημα ανάδειξης του ανθρώπινου κεφαλαίου της δημόσιας διοίκησης. Μόνο γενικόλογες αναφορές σε ένα σύστημα αξιολόγησης και επιλογής διευθυντικών στελεχών. Το Ποτάμι έχει παρουσιάσει ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανάδειξη των αρίστων της δημόσιας διοίκησης στο οποίο προτείνουμε τη σύνδεση της αξιολόγησης με περιγράμματα θέσεων και με σύγχρονο καθηκοντολόγιο, την εποπτεία των οποίων θα εγγυηθεί ανεξάρτητη αρχή. Μόνο έτσι θα κοπεί ο ομφάλιος λώρος του κράτους και του κόμματος. Μόνο έτσι θα αποκτήσουν νόημα η επιβράβευση των αρίστων και η τιμωρία των ολιγορούντων μέσα από νέο πειθαρχικό δίκαιο.
Χρειαζόμαστε ένα νέο όραμα που θα συνεγείρει τους ανθρώπους της διοίκησης. Ένα όραμα που θα μπορέσει να γεφυρώσει τον τεχνητό διχασμό της ελληνικής κοινωνίας μεταξύ των κακών δημοσίων υπαλλήλων και των καλών υπαλλήλων του ιδιωτικού τομέα.
Γι’ αυτή τη δημόσια διοίκηση χρειάζεται συστηματική προσπάθεια κι επαρκείς πόροι. Χρειάζεται να μάθουμε από τους άλλους. Από τους Ευρωπαίους εταίρους μας που στηρίζουν έμπρακτα τις μεταρρυθμιστικές μας προσπάθειες εδώ και δύο δεκαετίες. Γι’ αυτό απαιτείται ένας αταλάντευτος ευρωπαϊκός προσανατολισμός, κάτι το οποίο δεν είναι καθόλου εμφανές στις προγραμματικές δηλώσεις της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τους δηλωμένους αντιευρωπαϊστές Ανεξάρτητους Έλληνες. Το Ποτάμι δηλώνει ότι είναι αδιαπραγμάτευτος ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας. Θα αγωνιστεί για να πρωτοστατήσει η Ελλάδα στην ενίσχυση του εκδημοκρατισμού και της αξιοπιστίας των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θέλουμε η Ελλάδα να έχει ενεργή συμμετοχή στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Δεν μας εκφράζει ο ρόλος ενός εταίρου που περιχαρακώνεται στον βαλκανικό μικρόκοσμό του. Η Ελλάδα είναι η καρδιά της Ευρώπης και έτσι θα παραμείνει.
* Η ομιλία του βουλευτή Επικρατείας και Γραμματέα της Κ.Ο. του Ποταμιού Παναγιώτη Καρκατσούλη, στη συζήτηση επί των προγραμματικών δηλώσεων του Πρωθυπουργού
