Το θέμα αναδεικνύει ο βουλευτής Λάρισας του Ποταμιού, κ. Κώστας Μπαργιώτας, με ερώτηση προς τον Υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Κρυφό έλλειμμα 13 δισ. ευρώ από απλήρωτες συντάξεις, εφάπαξ και δαπάνες υγείας απειλεί με κατάρρευση τα ασφαλιστικά ταμεία, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα προ ημερών η Πανελλήνια Ομοσπονδία Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής (ΠΟΠΟΚΠ).
Ειδικότερα, τα ταμεία κύριας ασφάλισης δεν έχουν εκδώσει οριστικές συνταξιοδοτικές αποφάσεις ή κρατούν απλήρωτους, για 1 έως 2 χρόνια, συνολικά 142.644 συνταξιούχους (43.500 λαμβάνουν προσωρινές - χαμηλότερες συντάξεις). Τα αναδρομικά ποσά που οφείλουν υπολογίζεται ότι με μια μέση σύνταξη 900 ευρώ φτάνουν το 1,5 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση και τα 3 δισ. ευρώ στη διετία. Στο ΙΚΑ εκκρεμούν 79.644. Στον ΟΑΕΕ 33.000 συντάξεις είναι σε καθυστέρηση για 12 - 20 μήνες (εφόσον υπάρχει διαδοχική ασφάλιση) και στον ΟΓΑ 30.000. Το ΕΤΕΑ οφείλει συντάξεις σε 129.885 άτομα που έχουν συνταξιοδοτηθεί από τα ταμεία κύριας ασφάλισης και η δαπάνη υπολογίζεται ότι φτάνει τα 233 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση και τα 466 εκατ. ευρώ για τα οφειλόμενα ποσά στη διετία. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία, με έλλειμμα 1,6 δισ. ευρώ θα «κλείσουν» το 2015 το ΙΚΑ, ο ΟΑΕΕ και το ΕΤΕΑ.
Προβλήματα υπάρχουν και στα Ταμεία που χορηγούν εφάπαξ. Μόνο στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων εκκρεμούν 30.467 αιτήσεις απόδοσης εφάπαξ και λείπουν 823 εκατ. ευρώ για τις πληρωμές που θα γίνουν με βάση νέο συντελεστή «προσαρμογής» και αφού δοθεί επιχορήγηση. Επιπλέον, υπάρχουν άλλες 25.000 εκκρεμείς υποθέσεις απονομής εφάπαξ, οι οποίες προέρχονται από φορείς πρόνοιας του ιδιωτικού τομέα. Πρόσθετο πρόβλημα προκαλεί στην ηγεσία του Υπουργείου και η υποχρέωση της κυβέρνησης να προσδιορίσει και να θεσπίσει ισοδύναμα μέτρα για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων της εφαρμογής της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ (2287/2015) που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις από το 2012 και μετά. Αναδρομικά θα δοθούν μόνο σε εκείνους που προσέφυγαν είτε στο Συμβούλιο της Επικρατείας είτε στα Διοικητικά Δικαστήρια. Για τους υπόλοιπους 800.000 συνταξιούχους, θα πρέπει με την καθαρογραφή της Απόφασης να επανέλθουν στα ποσά των συντάξεων που λάμβαναν, πριν από την εφαρμογή των ν. 4051/2012 και 4093/2012, δηλαδή να δουν αυξήσεις που φθάνουν ακόμη και το 15%.
Στο κρυφό έλλειμμα πρέπει να προστεθούν και οι οφειλές των Ταμείων προς τον ΕΟΠΥΥ που ανέρχονται σε 1,7 δισ. ευρώ. Αναλυτικότερα, το ΙΚΑ οφείλει 1 δισ. ευρώ, ο ΟΑΕΕ 571 εκατ. ευρώ, το ΕΤΑΑ 69 εκατ. ευρώ και το ΤΑΥΤΕΚΩ 53 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία των Εργαζομένων, εάν ο ΕΟΠΥΥ δεν ενισχυθεί άμεσα με τουλάχιστον 900 εκατ. ευρώ, κινδυνεύει να προχωρήσει ακόμη και σε στάση πληρωμών αντί των ήδη γνωστών καθυστερημένων καταβολών σε παρόχους υγείας και σε ασφαλισμένους. Οι οφειλές του ΕΟΠΥΥ ανέρχονται σε 7,821 δισ. ευρώ. (προς ιδιώτες παρόχους: 2,471 δισ. ευρώ, προς τους ασφαλισμένους: 100 εκατ. ευρώ, προς φορείς γενικής κυβέρνησης: 5,249 δισ. ευρώ).
Επειδή το λανθάνον έλλειμμα ύψους 13 δισ. ευρώ απειλεί να τινάξει στον αέρα τον δημοσιονομικό σχεδιασμό του οικονομικού επιτελείου, να γκρεμίσει τα ασφαλιστικά ταμεία και να επιβαρύνει συνταξιούχους και ασφαλισμένους λόγω νέων περικοπών και αυξήσεων εισφορών αντίστοιχα, το ΠΟΤΑΜΙ ρωτά τον Υπουργό εάν θα υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότηση προς τα ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης και εάν ναι, από πού θα αντληθούν οι πόροι. Επίσης, εάν εξετάζει η ηγεσία το ενδεχόμενο πρόσθετων περικοπών συντάξεων ή αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών. Ακόμα, εάν έχει καταλήξει το Υπουργείο σε ισοδύναμα για την εφαρμογή της Απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ (2287/2015) που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις που επιβλήθηκαν από το 2012 και μετά και, εάν ναι, ποια είναι αυτά. Τέλος, εάν θα υπάρξει άμεσα πρόσθετη χρηματοδότηση προς τον ΕΟΠΥΥ που καταρρέει.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τον Υπουργό Eργασίας, Kοινωνικής Aσφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
ΘΕΜΑ: «Κρυφό εσωτερικό έλλειμμα 13 δισ. ευρώ από απλήρωτες συντάξεις, εφάπαξ και δαπάνες υγείας απειλεί με κατάρρευση τα ασφαλιστικά ταμεία».
Από τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα προ ημερών η Πανελλήνια Ομοσπονδία Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής (ΠΟΠΟΚΠ), δυστυχώς επιβεβαιώνονται οι δυσοίωνες προβλέψεις των τελευταίων ετών ότι το 2015 θα είναι το έτος «μηδέν» για τα ασφαλιστικά ταμεία. Ειδικότερα, το εσωτερικό χρέος, δηλαδή αυτό που δεν εμφανίζεται επισήμως στα ταμειακά ελλείμματα των ασφαλιστικών φορέων, υπερβαίνει τα 13 δισ. ευρώ.
Ειδικότερα, τα ταμεία κύριας ασφάλισης δεν έχουν εκδώσει οριστικές συνταξιοδοτικές αποφάσεις ή κρατούν απλήρωτους, για 1 έως 2 χρόνια, συνολικά 142.644 συνταξιούχους (43.500 λαμβάνουν προσωρινές - χαμηλότερες συντάξεις). Τα αναδρομικά ποσά που οφείλουν υπολογίζεται ότι με μια μέση σύνταξη 900 ευρώ φτάνουν το 1,5 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση και τα 3 δισ. ευρώ στη διετία. Στο ΙΚΑ εκκρεμούν 79.644 (δίνονται 35.000 προσωρινές). Στον ΟΑΕΕ 33.000 συντάξεις είναι σε καθυστέρηση (χορηγούνται 8.500 προσωρινές) για 12 - 20 μήνες (εφόσον υπάρχει διαδοχική ασφάλιση) και στον ΟΓΑ 30.000. Το ΕΤΕΑ, το υπερ-επικουρικό των μισθωτών, οφείλει συντάξεις σε 129.885 άτομα που έχουν συνταξιοδοτηθεί από τα ταμεία κύριας ασφάλισης (μόνο στο ΕΤΕΑΜ του ΙΚΑ οι εκκρεμείς φάκελοι φτάνουν τους 65.000) και η δαπάνη υπολογίζεται ότι φτάνει τα 233 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση και τα 466 εκατ. ευρώ για τα οφειλόμενα ποσά στη διετία. Ο μέσος χρόνος απονομής της επικουρικής σύνταξης είναι 12 μήνες (και 20 μήνες με καθεστώς διαδοχικής ασφάλισης) και στο ΤΕΑΥΕΚ παραμένει στα τρεισήμισι χρόνια. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία, με έλλειμμα 1,6 δισ. ευρώ θα «κλείσουν» το 2015 το ΙΚΑ, ο ΟΑΕΕ και το ΕΤΕΑ. Στο ΙΚΑ το έλλειμμα προβλέπεται να φτάσει τα 980 εκατ. ευρώ, στον ΟΑΕΕ τα 539 εκατ. ευρώ και στο ΕΤΕΑ τα 88 εκατ. ευρώ. Έλλειμμα 10 εκατ. ευρώ έχει αρχίσει να έχει κάθε μήνα και το ταμείο Νομικών.
Καθυστερήσεις, ελλείψει τρόπου υπολογισμού αλλά και χρημάτων, υπάρχουν και στα Ταμεία που χορηγούν εφάπαξ. Μόνο στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων εκκρεμούν 30.467 αιτήσεις απόδοσης εφάπαξ (ενώ έχουν εκδοθεί χωρίς να έχουν πληρωθεί ελλείψει τρόπου υπολογισμού 21.050) και λείπουν 823 εκατ. ευρώ για τις πληρωμές που θα γίνουν με βάση νέο συντελεστή «προσαρμογής» (νέες μειώσεις 5% - 10%) και αφού δοθεί επιχορήγηση. Επιπλέον, υπάρχουν άλλες 25.000 εκκρεμείς υποθέσεις απονομής εφάπαξ, οι οποίες προέρχονται από φορείς πρόνοιας του ιδιωτικού τομέα. Μάλιστα το ΠΟΤΑΜΙ είχε από πολύ νωρίς κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου. Στην με αρ. πρωτ. 1044/23-03-2015 ερώτηση του υπογράφοντος με θέμα «Νέος τρόπος υπολογισμού του εφάπαξ» αναφερόταν χαρακτηριστικά: «Σήμερα, τα ταμειακά διαθέσιμα των ασφαλιστικών οργανισμών δεν επαρκούν, με αποτέλεσμα να καθυστερούν δραματικά στην έκδοση των αποφάσεων, όπως στην περίπτωση του Ταμείου Πρόνοιας των Δημοσίων Υπαλλήλων. Εκκρεμούν 28.000 εφάπαξ, ενώ τα έσοδα από εισφορές αρκούν για την έκδοση μόλις 950 βοηθημάτων το μήνα. Συνεπώς, εάν δεν υπάρξει έκτακτη χρηματοδότηση, απομένουν δύο λύσεις: είτε η μείωση του εφάπαξ είτε ο διπλασιασμός του χρόνου αναμονής. Την ίδια στιγμή, αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός των νέων αιτήσεων για εφάπαξ, καθώς είναι διάχυτος ο φόβος για νέες, ακόμη μεγαλύτερες, περικοπές». Η απάντηση του Υπουργείου (αρ. πρωτ. 102/18-05-2015) ήταν άκρως γενικόλογη.
Πρόσθετο πρόβλημα προκαλεί στην ηγεσία του Υπουργείου και η υποχρέωση της κυβέρνησης να προσδιορίσει και να θεσπίσει ισοδύναμα μέτρα για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων της εφαρμογής της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ (2287/2015) που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις από το 2012 και μετά. Οι Σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν πως ναι μεν πρέπει να επιστρέψουν οι συντάξεις στα επίπεδα προ των περικοπών του 2012, αλλά δεδομένης της μεγάλης οικονομικής κρίσης και των προβλημάτων της χώρας δεν μπορεί η κρίση περί αντισυνταγματικότητας να έχει αναδρομική ισχύ. Κάτι τέτοιο θα επιβάρυνε υπέρμετρα τον κρατικό προϋπολογισμό δεδομένου ότι το κόστος της απόφασης, χωρίς την αναδρομική εφαρμογή της, υπολογίζεται στα 3 δισ. ευρώ. Αναδρομικά θα δοθούν μόνο σε εκείνους που προσέφυγαν είτε στο Συμβούλιο της Επικρατείας είτε στα Διοικητικά Δικαστήρια. Για τους υπόλοιπους 800.000 συνταξιούχους, θα πρέπει με την καθαρογραφή της Απόφασης να επανέλθουν στα ποσά των συντάξεων που λάμβαναν, πριν από την εφαρμογή των ν. 4051/2012 και 4093/2012, δηλαδή να δουν αυξήσεις που φθάνουν ακόμη και το 15%.
Στο κρυφό έλλειμμα πρέπει να προστεθούν και οι οφειλές των Ταμείων προς τον ΕΟΠΥΥ που ανέρχονται σε 1,7 δισ. ευρώ. Αναλυτικότερα, το ΙΚΑ οφείλει 1 δισ. ευρώ, ο ΟΑΕΕ 571 εκατ. ευρώ, το ΕΤΑΑ 69 εκατ. ευρώ και το ΤΑΥΤΕΚΩ 53 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία των Εργαζομένων, εάν ο ΕΟΠΥΥ δεν ενισχυθεί άμεσα με τουλάχιστον 900 εκατ. ευρώ, κινδυνεύει να προχωρήσει ακόμη και σε στάση πληρωμών αντί των ήδη γνωστών καθυστερημένων καταβολών σε παρόχους υγείας (γιατρούς, διαγνωστικά κέντρα, φαρμακοποιούς κ.ά.) και σε ασφαλισμένους. Οι οφειλές του ΕΟΠΥΥ ανέρχονται σε 7,821 δισ. ευρώ. (προς ιδιώτες παρόχους: 2,471 δισ. ευρώ, προς τους ασφαλισμένους: 100 εκατ. ευρώ, προς φορείς γενικής κυβέρνησης: 5,249 δισ. ευρώ).
Στις οφειλές θα πρέπει, τέλος, να συμπεριληφθούν και τα 327 εκατ. ευρώ που δεν έδωσε το ΙΚΑ στον ΟΑΕΔ έναντι εισφορών που παρακρατήθηκαν κανονικά από τους μισθούς των εργαζομένων υπέρ των πρώην Οργανισμών Εργατικής Κατοικίας και Εργατικής Εστίας (ΟΕΚ, ΟΕΕ).
Επειδή το ασφαλιστικό θα είναι το μεγάλο πεδίο δοκιμασίας όχι μόνο της κυβερνητικής πολιτικής, αλλά του πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας ευρύτερα,
Επειδή το λανθάνον έλλειμμα ύψους 13 δισ. ευρώ απειλεί να τινάξει στον αέρα τον δημοσιονομικό σχεδιασμό του οικονομικού επιτελείου και να γκρεμίσει τα ασφαλιστικά ταμεία,
Επειδή κατ’ επέκταση συνταξιούχοι και ασφαλισμένοι απειλούνται με νέες περικοπές και αυξήσεις εισφορών αντίστοιχα,
Επειδή χιλιάδες πολίτες βρίσκονται σε καθεστώς «ιδιότυπης ομηρίας»,
Επειδή ο ΕΟΠΥΥ βρίσκεται στα όρια της κατάρρευσης,
ερωτάται ο κ. Υπουργός:
1) Πώς σκοπεύει να αντιμετωπίσει το Υπουργείο το εσωτερικό έλλειμμα; Θα υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότηση προς τα ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης και εάν ναι, από πού θα αντληθούν οι πόροι;
2) Εξετάζετε κ. Υπουργέ το ενδεχόμενο πρόσθετων περικοπών συντάξεων ή αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών;
3) Έχετε υπολογίσει το ύψος των αποζημιώσεων όσων είχαν προσφύγει δικαστικά είτε στο ΣτΕ είτε στα Διοικητικά Δικαστήρια; Σε ποιο ύψος ανέρχεται το ποσό που θα απαιτηθεί για επαναφορά των κύριων και επικουρικών συντάξεων στα επίπεδα προ του 2012 για 800.000 συνταξιούχους; Έχει καταλήξει το Υπουργείο σε ισοδύναμα για την εφαρμογή της Απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ (2287/2015) που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις που επιβλήθηκαν από το 2012 και μετά; Και εάν ναι, ποια είναι αυτά;
4) Θα προβείτε κ. Υπουργέ άμεσα σε πρόσθετη χρηματοδότηση προς τον ΕΟΠΥΥ;
Ο ΕΡΩΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ – ΛΑΡΙΣΑΣ
