«Η χρησιμότητα της εκπαίδευσης είναι αδιαμφισβήτητη σε κάθε πολιτισμένη κοινωνία και η ωφέλεια είναι μεγαλύτερη, βεβαίως στην περίπτωση σωφρονισμού και επανένταξης ανηλίκων και νέων παραβατών του ποινικού νόμου», επεσήμανε ο Ιάσονας Φωτήλας, βουλευτής Αχαΐας του Ποταμιού, στην τοποθέτησή του κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Σωφρονιστικού Συστήματος σχετικά με την «Εκπαίδευση ανηλίκων και ενηλίκων κρατουμένων».
Ο κ. Φωτήλας ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος στην ελληνική σωφρονιστική πραγματικότητα, που συντίθεται από τη συνεχή ανατροφοδότηση και την επαναλαμβανόμενη ανακύκληση του πληθυσμού των φυλακών. Τόνισε, ότι η εκπαίδευση, που απευθύνεται σε φυλακισμένους, από τη μια τους ωθεί σε κάθε είδους δημιουργικές δραστηριότητες και από την άλλη δίνει έμφαση στην απόκτηση δεξιοτήτων. Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) δίνουν διέξοδο, διευρύνουν ορίζοντες και παρέχουν δυνατότητες στους «κρατούμενους – μαθητές», δημιουργώντας ένα δίαυλο επαφής με τον έξω κόσμο.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, ο κ. Φωτήλας αναφέρθηκε ειδικά στο ΣΔΕ του Αγ. Στεφάνου στην Πάτρα και στο σπουδαίο έργο που επιτελεί, με σημαντική αύξηση του αριθμού των μαθητών τα τελευταία δύο χρόνια. Επεσήμανε και τα προβλήματα του σχολείου: την καθυστερημένη στελέχωση, την αυτονόμηση, τη μεταφορά σε άλλο χώρο, τα οποία ελπίζει να λυθούν άμεσα.
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Ομιλίας:
Ευχαριστώ κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Κύριοι Γενικοί Γραμματείς,
Κυρίες και κύριοι,
Θα ήθελα αρχικά να σας ευχαριστήσω όλους για την παρουσία σας και την ενημέρωση που μας παρείχατε.
Η Επιτροπή μας, με πολύτιμο αρωγό τα όσα ακούστηκαν σήμερα εδώ καθώς και όλα αυτά που προκύπτουν και με πλήρη συνείδηση ότι η κρίση στην ευρύτερή της διάσταση βιώνεται με πιο πιεστικό τρόπο στις φυλακές, πιστεύω ότι θα προσπαθήσει να προωθηθούν οι διαθρωτικές αλλαγές στο σύστημα της εκπαίδευσης των φυλακών, οδηγώντας στον εξανθρωπισμό της θητείας των κρατουμένων.
…Για έναν ανήλικο ή νεαρό κρατούμενο, άλλωστε, το σχολείο είναι ό,τι πιο ελπιδοφόρο μπορεί να του συμβεί!
Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού αλλά και το δικαίωμα των κρατουμένων στην εκπαίδευση όπως κατοχυρώνεται με το άρθρο 16 παρ. 4 του Συντάγματος, τον Σωφρονιστικό Κώδικα (Ν. 2776/1999) στο άρθρο 35 και τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης R(89) 12 δηλώνουν τη σπουδαιότητα της εκπαίδευσης στη φυλακή.
Η ελληνική σωφρονιστική πραγματικότητα, δυστυχώς συντίθεται από: τη συνεχή ανατροφοδότηση και την επαναλαμβανόμενη ανακύκλωση του πληθυσμού των φυλακών, αναδεικνύοντας την εξόφθαλμη αδυναμία του σωφρονιστικού συστήματος να αναστείλει την υποτροπή ειδικά των νεαρών κρατουμένων παραβατών.
Είναι σημαντικό, λοιπόν, να υπάρξουν και να ενισχυθούν οι ήδη υπάρχουσες μονάδες όχι μόνο ως προς τη στοιχειώδη ή τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αλλά και προς τις υπηρεσίες που αφορούν τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας για ενήλικες, προς την ανάπτυξη τμημάτων επαγγελματικής και τεχνικής εκπαίδευσης ακόμη και προς την τριτοβάθμια εξ αποστάσεως εκπαίδευση!
Η οποιασδήποτε βαθμίδας ή μορφής εκπαίδευση, που απευθύνεται σε φυλακισμένους από τη μια τους ωθεί σε κάθε είδους δημιουργικές δραστηριότητες και από την άλλη δίνει έμφαση στην απόκτηση δεξιοτήτων. Γίνεται λοιπόν αρωγός στην ομαλή επανένταξή τους μετά την αποφυλάκιση. Γιατί ο αποφυλακισμένος, εκτός της ανεργίας, έχει να αντιμετωπίσει και την καχυποψία και την προκατάληψη των εργοδοτών με αποτέλεσμα αρκετοί να υποτροπούν στην ίδια μορφή παραβατικής συμπεριφοράς προκειμένου να επιβιώσουν.
Κι εδώ θέλω να επισημάνω αναφορικά με τους ανήλικους παραβάτες ότι πολλές υποσχέσεις ακούστηκαν, αλλά πολύ λίγα άλλαξαν στην πράξη.
Εμείς από την πλευρά του Ποταμιού πρεσβεύουμε ότι η χρησιμότητα της εκπαίδευσης είναι αδιαμφισβήτητη σε κάθε πολιτισμένη κοινωνία. Η ωφέλεια είναι μεγαλύτερη βεβαίως στην περίπτωση σωφρονισμού και επανένταξης ανηλίκων και νέων παραβατών του ποινικού νόμου. Το περιβάλλον των φυλακών πρέπει να αναπροσαρμοστεί με στόχο την παραγωγική αξιοποίηση του χρόνου εγκλεισμού αλλά και την προετοιμασία των κρατουμένων για την επανένταξη τους στην κοινωνία.
Δυστυχώς, το κράτος έχει αποτύχει τραγικά και σε αυτήν του την υποχρέωση. Διεθνείς και ελληνικές εκθέσεις καθώς και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συμφωνούν ότι οι συνθήκες κράτησης στην Ελλάδα είναι σχεδόν παντού απαράδεκτες. Κάτι που δυστυχώς έχω διαπιστώσει ιδίοις όμμασι κατά την επίσκεψή μας σε ορισμένα από τα καταστήματα.
Επανειλημμένα έχουμε καταθέσει ερωτήσεις αναφερόμενοι είτε στην ανάγκη εκπαίδευσης του γενικού προσωπικού και των φρουρών σε θέματα υγείας είτε στους υπεράριθμους κρατούμενους που στοιβάζονται στα καταστήματα κράτησης.
Θα ήθελα να πω δυο λόγια και να κάνω κάποιες παρατηρήσεις ως προς το θέμα των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας, μέσα από τα οποία οι ενήλικοι κρατούμενοι αποκτούν απολυτήριο Γυμνασίου.
Τα ΣΔΕ των φυλακών, βασισμένα στις αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων και ειδικότερα της ευάλωτης κοινωνικής ομάδας των «κρατουμένων – μαθητών», δίνουν διέξοδο, διευρύνουν τους ορίζοντες, ανακαλύπτουν και καλλιεργούν δεξιότητες, παρέχουν δυνατότητες, αποτελούν μια πραγματικά «δεύτερη ευκαιρία», που μετατρέπει το «νεκρό χρόνο» της κράτησης σε χρόνο ζωοποιό, σε αποτύπωμα ζωής και παρακαταθήκη για το μέλλον. Μέσα από την υλοποίηση των γραμματισμών, των projects και των δημιουργικών δραστηριοτήτων, τα σχολεία των φυλακών αποτελούν ένα παράθυρο ζωής, τον δίαυλο επαφής με τον έξω κόσμο εκτός του καταστήματος κράτησης. Έχοντας ως απαράβατη αρχή το σεβασμό στην προσωπικότητα των μαθητών, αφού για τους εκπαιδευτικούς των σχολείων αυτών δεν είναι κρατούμενοι. Είναι μαθητές τους.
Αναφέρομαι στα παραπάνω αφού, ειδικότερα στο νομό Αχαΐας, έχοντας γνωρίσει από κοντά το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Πάτρας στο παράρτημα του Αγ. Στεφάνου, έχω διαπιστώσει ο ίδιος πόσο σπουδαίο έργο επιτελείται εκεί. Από την επαφή μου τόσο με τη Διευθύντρια του σχολείου όσο και το εκπαιδευτικό προσωπικό όσο και με τον Διευθυντή της φυλακής και τις αρμόδιες υπηρεσίες είναι εμφανές ότι οι άνθρωποι αυτοί δίνουν έναν καθημερινό αγώνα να προσφέρουν ό,τι καλύτερο μπορούν στους μαθητές. Στο σχολείο μάλιστα τα τελευταία δύο χρόνια υπάρχει σημαντική αύξηση του αριθμού των μαθητών.
Τα προβλήματα, ωστόσο, είναι πολλά: Η αργή και καθυστερημένη στελέχωσή τους με εκπαιδευτικό προσωπικό είναι ένα από τα σημαντικότερα. Τη φετινή χρονιά οι ωρομίσθιοι εκπαιδευτικοί προσελήφθησαν στα τέλη Φεβρουαρίου, ενώ μέχρι και σήμερα είναι απλήρωτοι. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει μόνιμο διδακτικό προσωπικό, έστω στις βασικές ειδικότητες, επιμορφωμένο κατάλληλα πάνω στις αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων.
Ειδικότερα όσον αφορά στο παράρτημα του Αγ. Στεφάνου, ένα από τα πάγια αιτήματα αποτελεί η αυτονόμησή του και άκουσα με μεγάλη χαρά ότι το θέμα έχει δρομολογηθεί.
Επίσης, ένα άλλο πρόβλημα για το οποίο, επίσης, μίλησε ο κ. Γραμματέας είναι η μεταφορά του σε άλλο χώρο που ετοιμάζεται και θα δώσει νέα πνοή στο συγκεκριμένο σχολείο, εξασφαλίζοντας περισσότερες αίθουσες και καλύτερες συνθήκες μάθησης, βοηθώντας τους φυλακισμένους μαθητές να καταφέρουν να ανοίξουν τα φτερά τους και να ταξιδέψουν μακριά, να βγουν από το περιθώριο.
Θα ήθελα να κλείσω με τη φράση του Πλάτωνα ότι «η παιδεία είναι ένας δεύτερος ήλιος για τους ανθρώπους», και ο ήλιος αυτός, πιστέψτε με, στο χώρο της φυλακής είναι πολύ πιο φωτεινός και πολύ πιο λαμπερός.
Σας ευχαριστώ!
