Ομιλία Σπύρου Δανέλλη κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια για την Ανακύκλωση
«Να δώσει τέλος στην εικόνα εξαθλίωσης στα ταμεία της ΣΤΑΣΥ», κάλεσε τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του Ποταμιού, Σπύρος Δανέλλης, από το βήμα της Βουλής, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο: Τροποποίηση ν. 2939/2001 για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων, προσαρμογή στην οδηγία 2015/720/ΕΕ, ρύθμιση θεμάτων του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης και άλλες διατάξεις.
Ο Βουλευτής Ηρακλείου επεσήμανε, πως είναι αδιανόητη για ένα Ευρωπαϊκό κράτος του 21ου αιώνα η μη διαχείριση της μετάβασης στο ηλεκτρονικό εισιτήριο, τη στιγμή που άλλοι ήδη τρέχουν την 4η Βιομηχανική Επανάσταση, σημειώνοντας πως η κοινωνία απαιτεί να μπει άμεσα ένα τέλος στην απίστευτη ταλαιπωρία.
Σε σχέση με το συζητούμενο νομοσχέδιο, ο Σπύρος Δανέλλης τόνισε πως «η διαχείριση των απορριμμάτων δεν είναι ζήτημα πολυτέλειας και «εστέτ» περιβαλλοντικών αναζητήσεων, αλλά αντανακλά το επίπεδο πολιτισμού μιας κοινωνίας», συμπληρώνοντας πως «η Ελλάδα στο ζήτημα της ανακύκλωσης έχει μείνει εν πολλοίς στη δεκαετία του ’90, όχι μόνο εξαιτίας της κρίσης, αλλά και λόγω της αναβλητικότητας και της αναποτελεσματικότητας των εμπλεκομένων».
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας:
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
Η εικόνα εξαθλίωσης στα ταμεία των σταθμών της ΣΤΑΣΥ είναι αδιανόητη για ένα Ευρωπαϊκό κράτος του 21ου αιώνα.
Κύριε Σπίρτζη, όταν άλλοι τρέχουν την 4η Βιομηχανική Επανάσταση δεν είναι δυνατόν οι υπηρεσίες που εσείς εποπτεύετε να μην μπορούν να διαχειριστούν τη μετάβαση στο ηλεκτρονικό εισιτήριο.
Η πληροφορική κάνει πιο εύκολη τη ζωή των ανθρώπων δεν τη δυναστεύει.
Δώστε τώρα λύση.
Σταματήστε τις εικόνες της ντροπής, τώρα.
Αυτό απαιτεί, μια κοινωνία ως ελάχιστό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
Συζητούμε σήμερα ένα άκρως σημαντικό νομοσχέδιο, που αφορά την ανακύκλωση, η οποία δυστυχώς στη χώρα μας έχει μείνει εν πολλοίς στη δεκαετία του ’90, όχι μόνο εξαιτίας της κρίσης, αλλά και λόγω της αναβλητικότητας και της αναποτελεσματικότητας των εμπλεκομένων.
Και όμως η διαχείριση των απορριμμάτων δεν είναι ζήτημα πολυτέλειας και «εστέτ» περιβαλλοντικών αναζητήσεων.
Στην πραγματικότητα, αντανακλά το επίπεδο πολιτισμού μιας κοινωνίας.
Γιατί, τα σκουπίδια είναι προϊόντα του ανθρώπινου πολιτισμού.
Στη φύση δεν υπάρχουν.
Μόλις τον τελευταίο αιώνα, της τεχνολογικής προόδου, δημιουργήσαμε πλήθος υλικών και χημικών ουσιών (π.χ. πλαστικό), που δεν αποδομούνται γρήγορα ή δεν αφομοιώνονται ποτέ.
Η ευμάρεια και ο άκρατος καταναλωτισμός των σύγχρονων κοινωνιών στις ανεπτυγμένες χώρες, αύξησαν δραματικά το ρυθμό και τις ποσότητες σκουπιδιών που παράγουμε.
Και όμως.
Η απόφαση για το τι θα κάνουμε με τα σκουπίδια είναι κρίσιμη γιατί, σε μεγάλο βαθμό, επιδρά στην δημόσια υγεία και την ποιότητα ζωής των κατοίκων τόσο άμεσα, όσο και μακροπρόθεσμα.
Και είναι και κομβική, γιατί η διαχείριση απορριμμάτων συνιστά βασικό χαρακτηριστικό του τρόπου ζωής και οργάνωσης της κάθε κοινωνίας.
Στην Ευρώπη δοκιμάστηκαν πολλοί τρόποι και τεχνολογίες διαχείρισης απορριμμάτων.
Σήμερα, μετά από πολυετή πολιτική και επιστημονική συζήτηση, αναγνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει μαγική λύση και χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο αντίληψης της προόδου στις δυτικές κοινωνίες, δεδομένου ότι την είχαμε συνδέσει με την άκριτη και αλόγιστη υπερκατανάλωση.
Σκεφτείτε ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών μελών ο μέσος πολίτης πετάει, κάθε χρόνο, στα σκουπίδια 179 κιλά τροφής απολύτως κατάλληλης προς βρώση.
Μόνο στη Μεγάλη Βρετανία η αξία της πεταμένης τροφής υπολογίζεται στα 12 περίπου δισεκατομμύρια ευρώ.
Δεν είναι τυχαίο ότι η πρόληψη για λιγότερα απορρίμματα και η επαναχρησιμοποίηση των υλικών είναι οι πρώτες προτεραιότητες, παραμένουν όμως, σε μεγάλο βαθμό, προσωπικές επιλογές κοινωνικής και περιβαλλοντικής ευαισθησίας.
Η Ανακύκλωση όμως σε κάθε περίπτωση είναι πολιτική απόφαση, που προϋποθέτει συλλογική δράση και προς το παρόν, μόνον οι ανεπτυγμένες κοινωνίες την υποδέχονται θετικά.
Δεν είναι τυχαίο πως στην χώρα μας, ο Π/Υ – του οποίου η συζήτηση του προσχεδίου του, ξεκινάει σε λίγο στη Βουλή – εντάσσει σε ετήσια βάση κονδύλι αποθεματικού για την αντιμετώπιση έκτακτων και επειγουσών αναγκών, όπου ως έκτακτες λογίζονται μεταξύ άλλων, και η καταβολή περιβαλλοντικών προστίμων.
Και αυτό, λόγω μη συμμόρφωσης της Ελλάδας, σε ό,τι αφορά τη συνέχιση λειτουργίας ΧΑΔΑ, καθώς και την αδιανόητη έλλειψη συστημάτων επεξεργασίας των υγρών λυμάτων σε αστικές, καθώς και παραθαλάσσιες περιοχές.
Αν είναι δυνατόν, εν έτει 2017, μια χώρα του σκληρού πυρήνα της Ε.Ε., να συνεχίζει να πληρώνει πρόστιμα για τέτοιες δήθεν έκτακτες και επείγουσες ανάγκες, αντί να διαθέτει ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης των αποβλήτων.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
Επί του νομοσχεδίου τώρα.
Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτόν το τομέα, έχουν εντοπίσει συγκεκριμένα προβλήματα και ελλείψεις στο σχέδιο νόμου που συζητούμε.
Επιγραμματικά, ανησυχούν για τη μεταφορά όλης της ευθύνης της επίτευξης των στόχων της ανακύκλωσης, στα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ), που συνοδεύεται παράλληλα από πολύ αυστηρές διοικητικές & ποινικές κυρώσεις στην περίπτωση της μη επίτευξης των στόχων.
Την ίδια στιγμή αγνοείται η ευθύνη των υπόλοιπων εμπλεκόμενων παραγόντων, όπως το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ), του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Πάντως, σε κάθε περίπτωση ο Ν. 2939/01, όπως ισχύει σήμερα μετά από την 15ετή εφαρμογή του έχει καταστεί πλέον αναχρονιστικός και έπρεπε να αλλάξει.
Και αυτό γιατί δεν υιοθετεί, μεταξύ άλλων, τις βασικές αρχές της Οδηγίας 2008/98/ΕΕ για την διαχείριση των αποβλήτων, ούτε βεβαίως την πρόσφατη Οδηγία 2015/720/ΕΕ για τη μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας.
Άλλωστε, στην περίπτωση μας, θα έλεγε κανείς πως ακόμη και η Οδηγία -Πλαίσιο 98/2008 της Ε.Ε., η οποία αποτελεί και τον «μπούσουλα» της διαχείρισης απορριμμάτων, δέκα περίπου χρόνια μετά την υιοθέτηση της, είναι πλημμελώς υιοθετημένη.
Θυμίζω ότι το πνεύμα της Οδηγίας αυτής, το διέπει η περίφημη πυραμίδα μεθοδολογιών διαχείρισης απορριμμάτων.
Η εν λόγω πυραμίδα έχει στη βάση της την πρόληψη, λίγο πιο πάνω την επανάχρηση, την ανακύκλωση, την ανάκτηση ενέργειας και τέλος την ασφαλή τελική διάθεση στους ΧΥΤΥ.
Στη χώρα μας, 10 χρόνια μετά, η πυραμίδα είναι εντελώς ανεστραμμένη, με την βάση της να αποτελεί ακόμη η διάθεση απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ και χωματερές, διότι, δυστυχώς, ΧΥΤΥ προς το παρόν δεν έχουμε.
Έστω και με μεγάλη καθυστέρηση αντιλαμβανόμαστε ότι, αν δεν αναβαθμίσουμε ποιοτικά την ανακύκλωση, υιοθετώντας τη διαλογή στην πηγή, είναι αδύνατον να προσεγγίσουμε τους στόχους που αποτελούν ευρωπαϊκή μας υποχρέωση, αλλά και να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις οικονομικής βιωσιμότητας, με την αξιοποίηση όσο πιο καθαρού προϊόντος γίνεται.
Ας έχουμε υπόψη μας, ότι μη την προχτεσινή απόφαση της η Κίνα, αλλάζει τα δεδομένα.
Μια χώρα που αποτελεί το μεγαλύτερο αγοραστή – εισαγωγέα προϊόντων ανακύκλωσης - δεδομένου ότι απορροφά πάνω από τη μισή ποσότητα της παγκόσμιας παραγωγής – με το να μειώσει δραματικά τις εισαγωγές της αυτές, δημιουργεί νέα δεδομένα στην αγορά.
Δεδομένα που μας αναγκάζουν να βελτιώσουμε την ποιότητα των προϊόντων της ανακύκλωσης στη χώρα μας, αν θέλουμε να έχουμε μερίδιο σε αυτή τη νέα αγορά.
Και ερχόμαστε έτσι στο άρθρ. 4α με το οποίο διαφωνούμε, γιατί προάγει έναν προστατευτισμό, ο οποίος θεωρούμε ότι δεν ευνοεί τον ανταγωνισμό και κατά συνέπεια, την ποιοτικότερη παραγωγή ανακυκλώσιμων προϊόντων.
Θεωρώ ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχει αυτός ο προστατευτισμός και αυτή η υπερβολική κεντρική εποπτεία.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
Αν θέλουμε να είμαστε πραγματικά ρεαλιστές, το ουσιαστικότερο εργαλείο που έχουμε στη διάθεση μας για πραγματική μείωση των απορριμμάτων, με ταυτόχρονη θεαματική βελτίωση των ποσοστών επανάχρησης – ανακύκλωσης δεν είναι άλλο από το «πληρώνω, όσο πετώ»... (περαιτέρω ανάπτυξη από εσάς)
Κλείνοντας, θέλω να πω δυο λόγια, για την κατάργηση της πλαστικής σακούλας.
Ένα ζήτημα, με το οποίο κατά κόρον ασχολήθηκα κατά την θητεία μου στην Ευρωβουλή.
Χρειάζεται να είμαστε τολμηροί και να στοχεύσουμε στην οριστική κατάργηση της πλαστικής σακούλας.
Γιατί, η πλαστική σακούλα που δεν έχει τιμή σήμερα στα σούπερ μάρκετ, έχει κόστος μεγάλο και κρυφό.
Κόστος για τα οικοσυστήματα και το περιβάλλον.
Κόστος στην διαχείριση των απορριμμάτων.
Κόστος ενεργειακό, αλλά και αισθητικό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον τουρισμό μας.
Αλλά και κόστος για τον καταναλωτή, καθώς η τιμή της ενσωματώνεται κρυφά στο προϊόν.
Στην χώρα μας καταναλώνουμε 10 δις πλαστικές σακούλες κάθε χρόνο.
1000 σακούλες/ κάτοικο, τον χρόνο!
Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, προκειμένου να μειώσουμε αυτό το τρομακτικό νούμερο;
Υπάρχουν πολλές.
Χάρτινες σακούλες, βιοδιασπώμενες σακούλες ή οι πραγματικά βιοδιασπώμενες σακούλες.
Δημιουργούν όμως και αυτές με την σειρά τους, άλλα προβλήματα, που δεν είναι της ώρας να τα εξετάσουμε.
Η λύση έγκειται μονάχα στην τσάντα πολλαπλών χρήσεων.
Πρέπει να τη βάλουμε στη ζωή μας.
Και υπάρχουν συγκεκριμένα κίνητρα και αντικίνητρα, προκειμένου να υιοθετηθεί πλήρως.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
Η ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων δεν αφορά μόνο την υποχρέωσή μας, να είμαστε συνεπείς στους δείκτες και τα ποσοστά, τα οποία υποχρεούμαστε να έχουμε από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, μέσα σε συγκεκριμένους χρονικούς ορίζοντες.
Νομίζω ότι όλοι αντιλαμβανόμαστε πλέον ότι αποτελεί θέμα ποιότητας της καθημερινής ζωής του κάθε πολίτη, των επισκεπτών της χώρας και βεβαίως ποιότητας του περιβάλλοντος, αλλά και απόδοσης της εθνικής μας οικονομίας.
Για όλους αυτούς τους λόγους, θα πρέπει πολύ γρήγορα να αναθεωρήσουμε ό,τι έχει να κάνει με την ορθολογική διαχείριση και την ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων, να οργανώσουμε το νομοθετικό πλαίσιο, όπου αυτό απαιτείται, και να δώσουμε στους Έλληνες πολίτες να καταλάβουν ότι η ορθή διαχείριση απορριμμάτων αφορά τον τον καθένα μας ξεχωριστά.
Είναι στάση ζωής.
Ως Δήμαρχος Χερσονήσου του τουριστικότερου Δήμου της Κρήτης, προσπάθησα πολύ να πείσω την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης να μας εντάξει στο πρόγραμμα ανακύκλωσης το 2004.
Ο πραγματικός συμπαραστάτης μας, όμως, στην υιοθέτηση της λογικής της ανακύκλωσης από την τοπική κοινωνίας, ήταν τα παιδιά.
Διαρκής ευαισθητοποίηση των πολιτών και αξιοπιστία του συστήματος.
Ευχαριστώ.
