Σε ερώτηση προς τον Αρμόδιο Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προχώρησε ο βουλευτής με Το Ποτάμι, Σπύρος Δανέλλης, σχετικά με τη μη θεσμοθέτηση των μορφολογικών κανόνων δόμησης για την προστασία του Αρχιτεκτονικού τοπίου.
Η εν λόγω ερώτηση κατέστη απαραίτητη, κατόπιν των δηλώσεων της Γενικής Γραμματέως (Γ.Γ) Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, για την αρχειοθέτηση των ειδικών μελετών, που αφορούν τη θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων και στοχεύουν στην προστασία του οικιστικού περιβάλλοντος.
Ως αιτιολογία για την απόφαση αυτή, η Γ.Γ. επικαλείται το ότι «καταστρέφουν την αυθεντικότητα των οικισμών, παραποιούν την ιστορία τους, αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία τους με την παρεμβολή και τελικά επικράτηση κακέκτυπων παλαιών μορφών».
Η απόφαση αυτή τόσο στο σκεπτικό της, όσο και στην υλοποίηση της, έρχεται σε αντίθεση:
1) Με τις μελέτες που εκπονήθηκαν, για μακρό χρονικό διάστημα από διάφορους αρμόδιους φορείς, το Ελληνικό Δημόσιο, τους ελεγκτές δόμησης και τους ενεργειακούς επιθεωρητές, που είχαν ως έργο τους την παρακολούθηση και παραλαβή των μελετών, αλλά και τη νομοθετική υλοποίηση του νέου Γ.Ο.Κ, καθώς και το νέο τρόπο έκδοσης των οικοδομικών αδειών.
2) Με το συγχρηματοδοτούμενο Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ και το Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, που είχε ως σκοπό την ολοκληρωμένη διαμόρφωση εξειδικευμένων πλαισίων δόμησης για κάθε περιοχή και των επιμέρους τόπων της, ούτως ώστε να αναδειχθεί το διαφορετικό της τοπικής αρχιτεκτονικής ιστορίας και της πολεοδομικής φυσιογνωμίας των οικισμών, με σεβασμό του τοπίου ως φυσικού πολιτισμού και οικονομικού πόρου.
3) Με τις μελέτες που ανατέθηκαν από τον Ιούλιο του 2011 για τη θεσμοθέτηση των κανόνων δόμησης και αρχιτεκτονικής, για μεμονωμένους οικισμούς, Δήμους, ή περιοχές, και το ΥΠΕΚΑ παραδέχεται πως γνωρίζει.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
Προς τον κ. Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Θέμα: «Μη θεσμοθέτηση των μορφολογικών κανόνων δόμησης για την προστασία του αρχιτεκτονικού τοπίου».
Προβληματισμό έχουν προκαλέσει οι δηλώσεις της Γενικής Γραμματέως (Γ.Γ.) Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, καθώς και η συνεπακόλουθη απόφαση για αρχειοθέτηση ειδικών μελετών για τη θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων, που στόχευαν στην προστασία του οικιστικού περιβάλλοντος, με το αιτιολογικό ότι «καταστρέφουν την αυθεντικότητα των οικισμών, παραποιούν την ιστορία τους, αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία τους με την παρεμβολή και τελικά επικράτηση κακέκτυπων παλαιών μορφών»(!).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι συγκεκριμένοι μορφολογικοί κανόνες έχουν βασιστεί σε μελέτες που εκπονήθηκαν από γραφεία μελετών, από υπαλλήλους του Υπουργείου, από εκατοντάδες αρχιτέκτονες, μηχανικούς, περιβαλλοντολόγους και επιτροπές επίβλεψης, και εκεί ακριβώς έγκειται και το πρωτοφανές, ατεκμηρίωτο και χωρίς ουσιαστικό αιτιολογικό περιεχόμενο της απόφασης της κ. Γ.Γ.
Πιο συγκεκριμένα, το 2011 ξεκίνησε Πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο από το ΕΣΠΑ και το «Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης», με σκοπό την ολοκληρωμένη διαμόρφωση εξειδικευμένων πλαισίων δόμησης για κάθε περιοχή και των επί μέρους τόπων της, προκειμένου να αναδειχθεί το διαφορετικό της τοπικής αρχιτεκτονικής ιστορίας, σε όλη την Ελλάδα, αλλά και της πολεοδομικής φυσιογνωμίας των οικισμών, με σεβασμό του τοπίου ως φυσικού πολιτισμού και οικονομικού πόρου.
Το Πρόγραμμα ελεγχόταν από Επιτροπές παρακολούθησης και παραλαβής των μελετών με την συμμετοχή των αρμοδίων φορέων, από τους ελεγκτές δόμησης και τους ενεργειακούς επιθεωρητές, ενώ προς την κατεύθυνση αυτή είχε θεσμικά συμπληρωθεί από τη νομοθετική υλοποίηση του νέου ΓΟΚ, καθώς και από το νέο τρόπο έκδοσης των οικοδομικών αδειών.
Σήμερα, παρότι το ΥΠΕΚΑ διαθέτει τις, από τον Ιούλιο του 2011, ανατεθείσες μελέτες, έτσι ώστε να προχωρήσει στη θεσμοθέτηση κανόνων δόμησης και αρχιτεκτονικής για μεμονωμένους οικισμούς, Δήμους, ή περιοχές, φαίνεται δυστυχώς να «ανακρούει πρύμναν».
Δεδομένου ότι σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να τεθεί στο αρχείο μια συλλογική εργασία, για την οποία δαπανήθηκαν ευρωπαϊκοί πόροι, αλλά και πολλές εργατοώρες, από διάφορους φορείς της τοπικής κοινωνίας, καθώς και από το Ελληνικό Δημόσιο.
Δεδομένου ότι, όπως παραδέχεται το Υπουργείο, έχει στα χέρια του πλούσιο υλικό, από τις μελέτες που παρέλαβε, το οποίο καταγράφηκε και αναλύθηκε ανά οικισμό, κατόπιν αξιολόγησης των ασύμβατων χρήσεων ή κατασκευών, και το οποίο θα μπορούσε να συσχετισθεί με το υφιστάμενο έργο, για την καλύτερη υλοποίηση του προγράμματος.
Δεδομένου ότι, κανόνες δόμησης και αρχιτεκτονικής εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη που σέβονται το περιβάλλον και την ιστορία τους.
Δεδομένου ότι η κατά καιρούς έλλειψη ειδικών μελετών ανά οικισμό, περιοχή, Δήμο ή Νομό, καθώς και η δόμηση χωρίς την προστασία Νόμων ή Γενικών και Ειδικών Προεδρικών Διαταγμάτων, έχει οδηγήσει διάφορα οικιστικά ή πολεοδομικά συγκροτήματα της χώρας, στο να χάσουν οριστικά το αρχιτεκτονικό τους λεξιλόγιο, την ογκοπλαστική τους συγκρότηση και τις αναλογίες, χάνοντας εντέλει την τοπική τους φυσιογνωμία.
Ερωτάται ο κ. Υπουργός:
1. Αν γνωρίζει την απόφαση της Γενικής Γραμματέως του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας να βάλει στο Αρχείο τις ειδικές μελέτες για την θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων σε παραδοσιακούς οικισμούς; Αν ναι, συναινεί προς αυτήν την κατεύθυνση;
2. Οι Ευρωπαϊκοί πόροι έχουν δοθεί ακριβώς για να εκπονηθούν οι μελέτες, προκειμένου να υπάρξει θεσμοθέτηση των συμπερασμάτων - δηλαδή το παραχθέν έργο να γίνει πράξη και να ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον - Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ), άλλως δεν νοείται ολοκληρωμένο έργο. Τις ευθύνες και τις οικονομικές επιβαρύνσεις που θα ζητηθούν από την Commission τις γνωρίζετε;
3. Η χώρα μας θα κληθεί για μια ακόμα φορά να επωμισθεί οικονομικά βάρη – πρόστιμα έναντι των εταίρων μας, γιατί κάποιοι θέλουν να εμμένουν σε πρωτοφανείς αποφάσεις. Πώς θα δικαιολογηθείτε στους φορολογούμενους πολίτες για την απόφαση αυτή;
Ο ερωτών βουλευτής
Σπύρος Δανέλλης – Ηρακλείου
