«Το κύριο πρόβλημα είναι ότι δεν νομοθετείται στην ουσία κανένα οικονομικό, φορολογικό ή εργασιακό κίνητρο. Χωρίς κίνητρα, δε βλέπει κανείς το λόγο γιατί θα επιλέξει ως επιχειρηματικό σχήμα τις Κοιν.Σ.Επ. έναντι του να συνεχίσει να κάνει έναρξη επαγγέλματος κατά τα κοινά ή να δημιουργήσει μια ιδιωτική εντελώς εταιρεία. Υπάρχουν μάλλον αντικίνητρα σε αυτό παρά κίνητρα, όπως είναι το περίφημο 10%-30% της διάθεσης των κερδών, από την πρώτη στιγμή, σε κοινωφελείς σκοπούς. Η δημιουργία θέσεων εργασίας δεν μπορεί να επιβάλλεται νομοθετικά, όπως επίσης και κανείς δεν επιχειρεί σ' αυτό το συγκεκριμένο σημερινό οικονομικό περιβάλλον για ιδεολογικούς λόγους. Επιχειρεί για λόγους βιοποριστικούς και προσπαθώντας να στήσει ένα βιώσιμο μοντέλο» τόνισε ο βουλευτής Λάρισας του Ποταμιού, κ. Κώστας Μπαργιώτας, κατά την ομιλία του ως ειδικός αγορητής στην επί των άρθρων συζήτηση του νομοσχεδίου για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία στην αρμόδια Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων.
Στη συνέχεια της τοποθέτησής του αναφέρθηκε στην αποτυχία του προηγούμενου νόμου για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις επισημαίνοντας, «ο Ν.4019/2011 απέτυχε γιατί οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί που δημιουργήθηκαν ήταν στην πραγματικότητα συνεταιρισμοί, οι οποίοι έζησαν και αναπτύχθηκαν στη σκιά ή στο περιθώριο των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, χρηματοδοτούμενοι ουσιαστικά από το κράτος και έχοντας περισσότερο χαρακτηριστικά μιας γκρίζας ζώνης μέσα στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, χωρίς ουσιαστικά να καταγράφουν αυτό που όλοι περιγράφουμε ως τρίτο πυλώνα στην οικονομία - μετά τον ιδιωτικό και τον δημόσιο - έναν τρίτο τομέα, αυτόνομο. Αυτό που δημιούργησε ο προηγούμενος νόμος ήταν ημικρατικές δομές, οι οποίες ουσιαστικά παρέκαμπταν το ΑΣΕΠ και τους περιορισμούς χρηματοδότησης που υπήρχαν».
Κλείνοντας, αναφέρθηκε στο άρθρο του νομοσχεδίου που επιτρέπει στους υπαλλήλους μηχανικούς των ασφαλιστικών ταμείων να αναλαμβάνουν εργασίες εκτός ωραρίου, τονίζοντας ότι «είναι απαράδεκτη η ανάθεση επισκευών και συντήρησης κτιρίων των ασφαλιστικών φορέων σε υπαλλήλους μηχανικούς, δηλαδή, εγώ, ως πολιτικός μηχανικός και υπάλληλος του φορέα κοινωνικής ασφάλισης, να αναθέτω με αμοιβή στον εαυτό μου τη συντήρηση του κτιρίου το απόγευμα. Είναι σαν να αναβάλλω το χειρουργείο το πρωί και να το κάνω το απόγευμα στο ίδιο χειρουργείο και νοσοκομείο με αμοιβή όμως».
Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση της ομιλίας:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ (Ειδικός Αγορητής του «Ποταμιού»): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Ο νόμος 4019/2011, ο οποίος, όπως έχουμε διαπιστώσει οι περισσότεροι, ήταν μια θετική και πρώτη προσπάθεια για την κοινωνική οικονομία, στην ουσία, εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, απέτυχε στο βαθμό που οι περισσότεροι, με πολλές λαμπρές εξαιρέσεις και την εξαίρεση των Κοι.Σ.Π.Ε. ενδεχομένως, κοινωνικοί συνεταιρισμοί που δημιουργήθηκαν ήταν στην πραγματικότητα συνεταιρισμοί, οι οποίοι έζησαν και αναπτύχθηκαν στη σκιά ή στο περιθώριο των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης χρηματοδοτούμενοι ουσιαστικά από το κράτος και έχοντας περισσότερο χαρακτηριστικά μιας γκρίζας ζώνης μέσα στον ευρύτερο τομέα, χωρίς ουσιαστικά να καταγράφουν αυτό που όλοι περιγράφουμε ως τρίτο πυλώνα στην οικονομία, μετά τον ιδιωτικό και τον δημόσιο, έναν τρίτο τομέα, αυτόνομο.
Στην πραγματικότητα, λοιπόν, αυτό που δημιούργησε ο προηγούμενος νόμος εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο ήταν δομημένος και με το περίφημο εύρημα των προγραμματικών συμβάσεων ήταν ημικρατικές δομές, οι οποίες, ουσιαστικά, παρέκαμπταν το ΑΣΕΠ και τους περιορισμούς χρηματοδότησης που υπήρχαν. Ξέρουμε, το ανέφερε και ο κ. Κεγκέρογλου, ότι πολλές από αυτές τις υποθέσεις εκκρεμούν ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των δικαστηρίων εδώ και πολλά χρόνια, καθώς δεν ήταν ούτε ορθές ούτε σύννομες.
Στο πρώτο τομέα, στον τομέα της αντίληψης για το τι είναι η κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα, δεν υπήρξε πολύ μεγάλη πρόοδος, παρόλο που ο νόμος προσπαθούσε, τουλάχιστον στα χαρτιά, να δημιουργήσει μια τέτοια κουλτούρα.
Στο θέμα των κινήτρων που θα έπρεπε να έχει ένας τέτοιος νόμος, ουσιαστικά κατέληξε να μην έχει κανένα κίνητρο, καθώς τα περιορισμένα φορολογικά που είχε εξανεμίστηκαν στη διάρκεια των μνημονίων από τις περικοπές και τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν.
Έτσι, λοιπόν και ο τρίτος πυλώνας που θα περίμενε κανείς, η χρηματοδότηση, η ενίσχυση τέτοιων προσπαθειών, δεν υπήρξε, καθώς το ταμείο κοινωνικής οικονομίας, το οποίο θα ιδρύονταν τότε, είναι ακόμα υπό ίδρυση και ξανάρχεται εδώ. Έτσι, μέχρι τώρα έχουμε ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο αποδείχθηκε στην ουσία του προβληματικό, κυρίως γιατί, όπως είπα, ουσιαστικά ευνοούσε τη δημιουργία ημικρατικών ή παραπληρωματικών, με το δημόσιο, φορέων οι οποίοι ζούσαν ως συνεργάτες του δημόσιου τομέα.
Ο σημερινός νόμος έχει ορισμένα προβλήματα, θα προσπαθήσω να είμαι όσο το δυνατόν πιο επιγραμματικός.
Ένα πρόβλημα είναι η σαφήνεια. Δεν αποσαφηνίζεται, ουσιαστικά, κατά τη γνώμη μου, εάν πρόκειται για την ενίσχυση της αυτοοργάνωσης, της δημιουργίας, δηλαδή, αυθόρμητων συνεταιρισμών και clusters συνεταιρισμών, οι οποίοι μπορούν να συνεργαστούν μαζί ή, στην πραγματικότητα, επιτείνεται η εξάρτηση από το κράτος, καθώς η φιλοσοφία της αλληλέγγυας οικονομίας από τα κάτω, η δημιουργία, δηλαδή, αυτόνομων προσπαθειών, ουσιαστικά υπονομεύεται από μια αντίληψη κρατικισμού και μια προσπάθεια λεπτομερούς ρύθμισης όλων των παραμέτρων, με αποκορύφωμα, νομίζω, εκείνη τη διάταξη που προβλέπει ακόμη και την έγκριση των προϋπολογισμών και των απολογισμών από το μητρώο, η οποία είναι, ίσως, η κορύφωση της γραφειοκρατίας, η οποία, στην πραγματικότητα, μ’ αυτόν τον νόμο γενικώς αυξάνεται με πολλούς και διάφορους τρόπους. Γίνεται όλο και πιο δύσκολη η εσωτερική γραφειοκρατία της δημιουργίας και της λειτουργίας των Κοιν.Σ.Επ., ενώ δεν φροντίζει, όπως έχει επισημανθεί από πολλούς, να λύσει το πρόβλημα της γραφειοκρατίας και της ενιαίας αντιμετώπισης των Κοιν.Σ.Επ. από όλο τον δημόσιο τομέα. Ακούστηκε και το πρωί ότι άλλες υπηρεσίες του δημοσίου θεωρούν ότι είναι επιχειρήσεις που φορολογούνται σαν να είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις, η Εφορία δηλαδή, άλλοι θεωρούν τις θεωρούν στενό δημόσιο τομέα, ο ΟΑΕΔ κ.ο.κ. Είναι κάτι το οποίο επιτείνει τη σύγχυση και δημιουργεί πολλά προβλήματα.
Ούτε οι θέσεις εργασίας μπορούν να επιβάλλονται νομοθετικά. Νομίζω ότι το 40% που επιβάλει ο νόμος είναι ένας περιορισμός που απλώς δημιουργεί προβλήματα και δυσκολεύει ακόμη περισσότερο, κατά περίπτωση. Νομίζω ότι πρέπει να φύγει.
Το κύριο, όμως, είναι ότι δεν νομοθετείται στην ουσία, κανένα οικονομικό, φορολογικό ή εργασιακό κίνητρο. Ακούσαμε το πρωί, θα το δείτε και ελπίζω να γίνει και να το δούμε στην β΄ ανάγνωση, την απαλλαγή, τουλάχιστον, από τα φορολογικά κίνητρα. Είναι κάτι το οποίο πρέπει να το λάβετε υπόψη σας. Χωρίς κίνητρα δε βλέπει κανείς το λόγο γιατί θα επιλέξει ως σχήμα επιχειρηματικό τις Κοιν.Σ.Επ. έναντι του να συνεχίσει να κάνει έναρξη επαγγέλματος κατά τα κοινά ή να δημιουργήσει μια ιδιωτική εντελώς εταιρεία, καθώς, μάλλον, υπάρχουν αντικίνητρα παρά κίνητρα, όπως είναι το περίφημο 10%-30% της διάθεσης των κερδών από την πρώτη στιγμή, από την πρώτη ημέρα, σε κοινωφελείς σκοπούς.
Αυτό είναι σαφές αντικίνητρο και νομίζω ότι πρέπει να αποσυρθεί, καθώς αυτοί οι συνεταιρισμοί, οι Κοιν.Σ.Επ. δηλαδή, αρχίζουν τυπικά με ελάχιστο κεφάλαιο, μεγάλα προβλήματα και είναι είτε ζημιογόνες είτε οριακά κερδοφόρες. Κανείς δεν επιχειρεί σ' αυτό το συγκεκριμένο σημερινό οικονομικό περιβάλλον για λόγους ιδεολογικούς ή άλλους. Επιχειρεί, για λόγους βιοποριστικούς και προσπαθώντας να στήσει ένα βιώσιμο μοντέλο. Νομίζω ότι σ’ αυτό χρειάζεται βοήθεια και οικονομική και όχι αντικίνητρα όπως είναι, μεταξύ άλλων πολλών, πολύ φοβάμαι, η υποχρεωτική διανομή των κερδών για κοινωφελείς σκοπούς, οι οποίοι μπορούν να εξυπηρετηθούν καλύτερα, ενδεχομένως, με άλλους τρόπους. Ίσα-ίσα νομίζω ότι η μεταφορά πόρων από τις ιδιωτικές εταιρείες, όπως είπε το μεσημέρι ο κ. Κεγκέρογλου, είναι μια πρόταση πολύ ενδιαφέρουσα. Φόροι αμαρτίας θα μπορούσαν να μεταφερθούν σ’ ένα ταμείο, το οποίο, μακάρι να δημιουργηθεί, αλλά νομίζω ότι πάσχει ξανά από το ίδιο πρόβλημα.
Νομίζω ότι το 2011 έχω δει στον Τύπο εξαγγελίες από την κυρία Κατσέλη, μεταξύ άλλων, πολλές φορές της δημιουργίας του κοινωνικού ταμείου, το οποίο δεν δημιουργήθηκε προφανώς γιατί δεν υπήρχαν πόροι. Έτσι, λοιπόν, η εξεύρεση τέτοιων πόρων είναι κάτι πολύ σημαντικό.
Έχω μια μεγάλη απορία για το τι είναι αυτό το εργαλείο μέτρησης του κοινωνικού αντίκτυπου, το οποίο, χωρίς να είμαι ειδικός, από τη δική μου δουλειά ξέρω ότι εργαλεία μέτρησης διαφόρων τύπων υπάρχουν και συνοδεύονται συνήθως και από βιβλιογραφία. Δηλαδή, είναι αξιολογημένα και πιστοποιημένα. Αν είναι να εφαρμοστεί κάτι τέτοιο, που ουσιαστικά αξιολογεί τη λειτουργία και τη δράση, είναι καλοδεχούμενο, αλλά θα έπρεπε να έχει κατατεθεί ήδη. Υπουργικές Αποφάσεις που δημιουργούν εργαλεία στην ελληνική πραγματικότητα, συνήθως δημιουργούν κριτήρια, τα οποία, είτε είναι πελατειακά, είτε στην καλύτερη περίπτωση είναι αμφισβητούμενα. Έτσι, αν υπάρχει αξιολογημένο εργαλείο μέτρησης του κοινωνικού αντικτύπου, θα ήταν καλά να το δούμε, να το συζητήσουμε και νομίζω ότι η αξιολόγηση είναι κάτι πολύ σημαντικό που πρέπει να γίνεται.
Νομίζω, ότι για το άρθρο 3, πρέπει με σαφήνεια να αποκλειστούν εταιρίες του δημοσίου με συμμετοχή πάνω από 50% και οι ιδιωτικές εταιρίες από τη συμμετοχή σε Κοιν.Σε.Π., καθώς μόνο έτσι μπορούμε να μιλάμε για τρίτο πυλώνα ανεξάρτητο. Η διατύπωση του νόμου επιτρέπει συμμετοχή δημοτικών επιχειρήσεων ή ιδιωτικών επιχειρήσεων που γράφουν στο καταστατικό τους ότι έχουν κοινωφελείς σκοπούς, να συμμετάσχουν σε ποσοστό που δεν διευκρινίζεται σε κοινωνικούς συνεταιρισμούς. Έτσι λοιπόν, δημιουργείται ένα μπέρδεμα που καλό θα είναι να αποσαφηνιστεί.
Θέλω να σχολιάσω αρνητικά το γεγονός ότι ξανά έχουμε αυτή την κακή συνήθεια αυτής της κυβέρνησης να δημιουργεί καινούργιους βραχίονες κυβερνητικούς. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται και άλλη Γενική Γραμματεία στο Υπουργείο Εργασίας, δεν νομίζω ότι χρειάζονται και άλλες επιτροπές. Οι πολυμελείς επιτροπές στο άρθρο 11 και 12 είναι μια τυπικά αποτυχημένη μέθοδος διακυβέρνησης στο ελληνικό δημόσιο. Υπάρχουν καλύτεροι τρόποι σε άλλες γραφειοκρατίες, μάνατζερς, οι οποίοι, συντονίζουν και διαβουλεύονται με όλους αυτούς και αξιολογούνται από το έργο τους, αντί για όλο αυτό τον «Πύργο της Βαβέλ» που σπανίως καταφέρνει να συνεδριάσει, πολλώ δε μάλλον να αποφασίσει κιόλας. Νομίζω ότι αυτές είναι δομές εντελώς ξεπερασμένες και αντιπαραγωγικές. Η διαρκής δημιουργία Γενικών Γραμματειών απλώς αυξάνει το κόστος του δημόσιου και δεν πιστεύω καν ότι προσφέρει τον σκοπό που είναι πελατειακές ρυθμίσεις και τα λοιπά.
Ακούω ότι εκτός των άλλων και οι δύο Γενικές Γραμματείες είναι φωτογραφίες με κορνίζα από τον τρόπο που είναι οι περιγραφές των προσόντων, οι οποίες, είναι διαφορετικές από Γενική Γραμματεία σε Γενική Γραμματεία. Η μία προβλέπει μεταπτυχιακά, ενώ η άλλη δεν προβλέπει καν πτυχίο Πανεπιστημίου. Εν πάση περιπτώσει, όλο αυτό είναι ένα πράγμα που απλώς προσθέτει προβλήματα και δημιουργεί εντάσεις.
Υπάρχουν δύο άρθρα που είναι εξόχως προβληματικά στο δεύτερο κομμάτι, που δεν έχει σχέση με τους κοινωνικούς συνεταιρισμούς. Το πρώτο είναι η ανάθεση επισκευών και συντήρησης κτιρίων των ασφαλιστικών φορέων σε υπαλλήλους μηχανικούς, δηλαδή, εγώ, ως πολιτικός μηχανικός και υπάλληλος του φορέα κοινωνικής ασφάλισης αναθέτω με αμοιβή στον εαυτό μου τη συντήρηση του κτιρίου το απόγευμα. Είναι πράγματα πραγματικά απίστευτα και δεν το έχω ξαναδεί. Είναι σαν να αναβάλω το χειρουργείο το πρωί και να το κάνω το απόγευμα στο ίδιο χειρουργείο στο ίδιο νοσοκομείο με αμοιβή. Είναι πράγματα απαράδεκτα και νομίζω ότι κακώς δεν σχολιάστηκε μέχρι τώρα. Περιμένω να ακούσω σχολιασμό.
Ο κ. Κατρούγκαλος το πέρασε χθες σαν να μην υπάρχει, όπως πέρασε σαν να μην υπάρχει το επίσης πολύ προβληματικό επόμενο άρθρο, το άρθρο 52, το οποίο, ούτε λίγο ούτε πολύ, λέει ότι ο Υπουργός μπορεί να μου παραχωρήσει χωρίς κανέναν όρο, χωρίς καμιά χρονική διάρκεια, χωρίς καμιά μελέτη, χωρίς καμία γνωμοδότηση, με γνώμη του Δ.Σ., πράγμα που θα πει ερήμην του Δ.Σ., ένα κτίριο απροσδιόριστης αξίας που ανήκει σε φορέα κοινωνικής ασφάλισης, χωρίς καν να λάβει υπόψη τη γνώμη ή την ανάγκη του φορέα. Νομίζω ότι αυτά τα πράγματα δημιουργούν κενά, δημιουργούν προβλήματα, δημιουργούν μια νοοτροπία χρήσης δημόσιας περιουσίας που δεν είναι καν δημόσια περιουσία, είναι περιουσία των φορέων, στους οποίους, ανήκουν. Αντί λοιπόν να συζητάμε για την επίσπευση της μεταφοράς όλης της περιουσίας των φορέων που θα ενταχθούν στον καινούργιο διαγωνισμό που θα το διαχειρίζεται, μιλάμε για την διασπάθιση ουσιαστικά της περιουσίας, χωρίς καν έλεγχο, χωρίς καν ασφαλιστικές δικλίδες, διαγωνιστικές διαδικασίες και διαφάνεια.
Είναι απαράδεκτο ο οποιοσδήποτε Υπουργός να έχει το δικαίωμα να παίρνει αποφάσεις επί της δημόσιας περιουσίας, χωρίς κανένα περιορισμό και χωρίς κανένα μέτρο. Νομίζω ότι είναι ένα θέμα πάρα πολύ σημαντικό. Το θέμα του ΕΟΠΥΥ και των ληξιπρόθεσμων είναι ένα τεράστιο θέμα που δεν τελειώνει με την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων μέχρι το 2012 και είμαστε θετικοί απέναντι σε αυτό το άρθρο. Ο ΕΟΠΥΥ είναι διαρκώς ελλειμματικός και προβληματικός, αφήνει διαρκώς υποχρεώσεις να σέρνονται προς τα πίσω και κάποια στιγμή πρέπει να λυθεί αυτό.
Τουλάχιστον, ζητήθηκαν από τους φορείς σήμερα κάποιες διευκρινίσεις και θα περιμένουμε να τις ακούσουμε από τον αρμόδιο Υπουργό στην επόμενη συνεδρίαση και να ξανατοποθετηθούμε. Ευχαριστώ.
