Κατά την ενημέρωση από τον Υπουργό Εσωτερικών κ. Βούτση για τα θέματα της αυτοδιοίκησης στην διαρκή επιτροπή της Βουλής, ο εκπρόσωπος του Ποταμιού Π.Καρκατσούλης, βουλευτής Επικρατείας, τόνισε την ανάγκη μιας εντελώς διαφορετικής πολιτικής για την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη και διοίκηση.
Κατά την ενημέρωση από τον Υπουργό Εσωτερικών κ. Βούτση για τα θέματα της αυτοδιοίκησης στην διαρκή επιτροπή της Βουλής, ο εκπρόσωπος του Ποταμιού Π.Καρκατσούλης, βουλευτής Επικρατείας, τόνισε την ανάγκη μιας εντελώς διαφορετικής πολιτικής για την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη και διοίκηση.
Η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να μεταρρυθμιστεί σε βάθος για να αποτελέσει το κύτταρο όχι μόνο της δημοκρατίας αλλά και της ανάπτυξης της χώρας. Για να συμβεί, όμως, αυτό πρέπει να υπάρξει:
Α) Άμεσος πλήρης επανέλεγχος των αρμοδιοτήτων που καθορίζουν την λειτουργία όλων των επιπέδων διοίκησης. Να πάψει άμεσα το κεντρικό κράτος να έχει 23.142 ααρμοδιότητες και η αυτοδιοίκηση 543! Αρμοδιότητες τοπικού ή περιφερειακού χαρακτήρα ανήκουν κατά το Σύνταγμα στην αυτοδιοίκηση- ας της αποδοθούν κιόλας. Ο Καλλικράτης ήταν το πρώτο βήμα- ας κάνουμε πολύ πιο αποφασιστικά το δεύτερο.
Β) Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει, όμως, το απηρχαιωμένο σύστημα των λεπτομερειακών, αλληλλο-συγκρουόμενων και επικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων να αντικασταθεί από ένα ορθολογικό σύστημα «πεδίων πολιτικής», όπως ισχύει σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσου. Να ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι η εκπαίδευση παρέχεται από τους Δήμους ή η υγεία από την Περιφέρεια. Το ζητούμενο δεν είναι η μεταφορά «χάρτινων» αρμοδιοτήτων που συνοδεύονται από το μόνιμο αίτημα πρόσθετων πόρων αλλά η αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται σε πολίτες και επιχειρήσεις ανεξαρτήτως διοικητικού επιπέδου.
Γ) Αυτοδιοικητικά μοντέλα που δίνουν έμφαση σε χωροταξικά κριτήρια και σε «σκληρές» δομές οργάνωσης ανάλογες μ’ αυτές του κεντρικού κράτους (π.χ. «Καλλικράτης») είναι ξεπερασμένα. Είναι αναγκαία η υιοθέτηση ενός λειτουργικού κριτηρίου οργάνωσης των Περιφερειών και των Δήμων που θα επιτρέπει την κατανομή ρόλων, πόρων και ανθρώπων στο σύνολο του κράτους. Δήμοι, Περιφέρειες και Υπουργεία δεν πρέπει να βρίσκονται σ’ έναν στείρο ανταγωνισμό αλλά σε συνεργασία για την βελτίωση της ποιότητας της διακυβέρνησης. Χρειαζόμαστε σχέδια δράσης για κάθε διοικητικό επίπεδο, μηχανισμούς εφαρμογής και παρακολούθησης των αποτελεσμάτων, άμιλλα και καινοτομία. Δεν χρειαζόμαστε περιχαρακώσεις, τοπικισμούς και άγονους ανταγωνισμούς μεταξύ του «αθηναϊκού κράτους» και των υπολοίπων.
Δ) Η Ελλάδα έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών που οι συγκυβερνήσεις δεν έχουν αξιοποιήσει: Έχει νησιά και ορεινούς όγκους ιδιαίτερου κάλλους. Μέχρι τώρα, η νησιωτικότητα αντιμετωπίζεται ως βαρίδι. Η όποια μέριμνα για τα νησιά μας και τις ορεινές περιοχές αντιμετωπίζεται με εξαιρέσεις από ρυθμίσεις που είναι προσαντολισμένες στο κέντρο. Η ανάπτυξη, όμως, δεν θα έρθει από την πλατεία Συντάγματος. Θα έρθει από την περιφέρεια, εάν μετατρέψουμε τη νησιωτικότητα σε κεντρική επιλογή ανάπτυξης. Εάν οι κρατικές υποδομές προσαρμοστούν στις ιδιαιτερότητες, φυσικές και τοπικές, θα καταφέρουμε να αναδείξουμε πως το «μικρό» εκτός από όμορφο μπορεί να είναι και αποτελεσματικό. Η Ελλάδα έχει να επιδείξει εξαιρετικά παραδείγματα οργάνωσης σε μικρές μονάδες (πχ. κοινότητες) που παρακολουθούσαν και υποστήριζαν τοπικές δραστηριότητες.
Ε) Αντί να μεμψιμοιρούμε επί μια εικοσαετία για την κακή διαχείριση των κοινοτικών πόρων και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση που δεν ήρθε, είναι καιρός να προχωρήσουμε άμεσα σε εφαρμογές που προσιδιάζουν σε νησιά και ορεινές περιοχές. Επέκταση των ΚΕΠ, παροχή υπηρεσιών μέσω web, επέκταση της τηλεϊατρικής και της τηλεκπαίδευσης, μπορούν να είναι πολύ περισσότερο αποτελεσματικές από τις στείρες διεκδικήσεις.
ΣΤ) Στο θέμα των πόρων το οποίο επίσης κατανοείται από πολλούς, μονόπλευρα, ως μια διαρκής διεκδίκηση (άλλες φορές, επαιτεία) των ελάχιστων πόρων - ιδίως στους καιρούς που ζούμε - το Ποτάμι αντιπαραβάλλει μια εντελώς άλλη αντίληψη: Διεύρυνση των συμμετοχικών προϋπολογισμών πέραν των κοινωνικών δαπανών.
Ανοιχτότητα και διαφάνεις στην κατάρτιση, την εκτέλεση και την αξιολόγησή τους μαζί με αυστηρούς ελεγκτικούς μηχανισμούς την ευθύνη των οποίων θα έχουν οι ίδιοι οι Δήμοι. Η Αυτοδιοίκηση μπορεί εδώ να είναι πρωτοπόρος: Να δείξει στο κεντρικό κράτος πως μπορεί να ξεπεράσει τους αυξητικούς οριζόντιους προϋπολογισμούς της μιζέριας: Αυτονομία και Ευθύνη μαζί - αυτή είναι η κεντρική δική μας στρατηγική για την αυτοδιοίκηση του αύριο.
*Ο Παναγιώτης Καρκατσούλης είναι βουλευτής Επικρατείας
7 Μαΐου 2015
