Θα προσπαθήσω πολύ σύντομα να συμβάλω σ' αυτό που θέσαμε ως στόχο, δηλαδή στη διατύπωση συγκεκριμένων, εφαρμόσιμων και ρεαλιστικών θέσεων, τέτοιων που να αναγκάζουν τις πολιτικές δυνάμεις να τοποθετηθούν, αλλά και να συμβάλουν στη θεσμική ανέλιξη της χώρας με αντιστοίχιση και στο πεδίο της δημοκρατίας και στο πεδίο οικονομίας.
Γράφει ο Δημήτρης Σιώτος
Σήμερα η πολιτική αποκέντρωση που πραγματώνεται μέσω της αιρετής περιφέρειας δεν συνοδεύεται από την αντίστοιχη οικονομική αποκέντρωση. Αυτό θα μπορούσε να ξεπεραστεί με την μερική αντικατάσταση του συστήματος μεταβιβαστικών πληρωμών από τον Κρατικό Προϋπολογισμό και στη δυνατότητα άντλησης από τις περιφέρειες απευθείας πόρων από τοπική φορολόγηση (που θα αντικαθιστούσε μέρος της γενικής φορολόγησης των πολιτών από την κεντρική διοίκηση). Η παραπάνω προσέγγιση (που εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες που έχουν επιτυχημένα συστήματα περιφερειακής συγκρότησης) προσκρούει σε συνταγματικά κωλύματα, γι’ αυτό και στην επόμενη συνταγματική αναθεώρηση η άρση αυτών των εμποδίων πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα.
H ουσιαστική αποκέντρωση πρέπει να έχει τρεις πυλώνες. Πρώτος πυλώνας είναι η οικονομική αυτοτέλεια με θεσμοθετημένους και συνταγματικά τοπικούς πόρους. Οι περιφέρειες θα έχουν το δικό τους προϋπολογισμό, που δεν θα μπορούν να παραβιάζουν.
Δεύτερος πυλώνας είναι η δημιουργία ενός μηχανισμού αντιστάθμισης των περιφερειακών ανισοτήτων. Αυτές θα εξισορροπούνται από μια κεντρική χρηματοδότηση (με βάση ποσοτικούς, αλλά και ποιοτικούς δείκτες) προς τις περιφέρειες, το ΑΕΠ των οποίων βρίσκεται κάτω από το 80% του εθνικού ΑΕΠ για παράδειγμα. Θα υπάρχουν επίσης συγκεκριμένες δεσμεύσεις που θα πρέπει να εκπληρώνουν για να καταβάλλεται επιπλέον χρηματοδότηση.
Ο τρίτος πυλώνας αφορά τη λογοδοσία. Σύμφωνα με την πρότασή μου, με την αντιστοίχηση της πολιτικής με την οικονομική αποκέντρωση, ο περιφερειάρχης και το περιφερειακό συμβούλιο θα ελέγχονται με βάση τα πεπραγμένα τους αναφορικά με τον προϋπολογισμό που τους αναλογεί. Έτσι θα αποκτήσει και ουσιαστικό περιεχόμενο η περιφερειακή αποκέντρωση στις υπηρεσίες υγείας και παιδείας, καθώς και στις αρμοδιότητες περιφερειακής ανάπτυξης και διαχείρισης του ΕΣΠΑ.
Είναι επίσης αναγκαίο να περάσουμε από το στάδιο της προληπτικής και κατασταλτικής εποπτείας των περιφερειών, η οποία βελτιώθηκε σημαντικά με τον Καλλικράτη, σε έναν εποπτικό μηχανισμό, ο οποίος θα αξιολογεί τις περιφέρειες και τους ΟΤΑ με βάση συγκεκριμένους μετρήσιμους δείκτες αποδοτικότητας και παραγωγικότητας. Ο σημερινός νομικός έλεγχος, απαραίτητος καθ’ όλα, πρέπει να συμπληρωθεί από μια αντικειμενική αξιολόγηση στη βάση ελέγχων μέτρησης αποτελεσματικότητας, παραγωγικότητας, επίτευξης αναπτυξιακών στόχων και ισοτιμίας
]Χωρίς περιφερειακή αποκέντρωση με τέτοια χαρακτηριστικά καμιά κρατική λειτουργία κεντρικά διευθυνόμενη όπως η εκπαίδευση δεν είναι δυνατόν να αποκεντρωθεί όπως προτείνεται από πολλούς.
Τέλος, πρέπει να μειωθεί ο αριθμός των περιφερειακών συμβούλων οι οποίοι σήμερα είναι υπερτριπλάσιοι των βουλευτών.
Προτείνω να εκλέγονται 30 ανά περιφέρεια. Στόχος είναι η προσέλκυση και ανάδειξη, στο αναβαθμισμένο περιφερειακό επίπεδο, ικανών ανθρώπων, οι οποίοι και θα αναλαμβάνουν τη διαχείριση πιο συγκεκριμένων και ουσιαστικών καθηκόντων αποτελώντας ταυτόχρονα μια ‘δεξαμενή’ ανανέωσης του κεντρικού πολιτικού προσωπικού. Η αλλαγή αυτή μπορεί να συνδυαστεί με την μείωση του αριθμού των βουλευτών στους 150 η 200 και την παράλληλη αναβάθμιση του ρόλου τους με τον πλήρη διαχωρισμό της εκτελεστικής από την νομοθετική εξουσία σε επίπεδο προσώπων.
29 Σεπτεμβρίου 2015
