Ομιλία Γ. Μαυρωτά για την Ημέρα Εθνικής Μνήμης για την καταστροφή του Μικρασιατικού Ελληνισμού
Σε ειδική συνεδρίαση της Βουλής για την Ημέρα Εθνικής Μνήμης για την καταστροφή του Μικρασιατικού Ελληνισμού, ο Γραμματέας Κοινοβουλευτικού Έργου και βουλευτής Αττικής του Ποταμιού Γιώργος Μαυρωτάς, έκανε την ακόλουθη ομιλία:
«Η Ιστορία ούτε διδάσκει, ούτε επαναλαμβάνεται. Στην εποχή μας ο κόσμος στρέφεται και πάλι στις σελίδες του παρελθόντος. Αν πρόκειται για μια εσωτερική τάση για κοινωνική αυτογνωσία, για αναζήτηση του εαυτού μας, τότε είναι θετικό σημάδι. Ο ρόλος της Ιστορίας είναι θεραπευτικός».
Τα λόγια ανήκουν σε έναν από τους σημαντικότερους εν ζωή Έλληνες ιστορικούς, τον Βασίλη Παναγιωτόπουλο.
Πράγματι, η Ιστορία δεν πρέπει να εργαλειοποιείται, δεν πρέπει να γίνεται όργανο πολιτικής, πρέπει να αποφεύγεται η ιδεολογική της χρήση.
Τούτο ισχύει κατά μείζονα λόγο για μία από τις τραγικές σελίδες της Ιστορίας μας, τη Μικρασιατική Καταστροφή που άφησε πίσω της εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες και κυρίως το ξερίζωμα ενός από τα πιο ζωντανά κομμάτια του Ελληνισμού από την προαιώνια ιστορική εστία του.
Η μικρασιατική εκστρατεία, το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας και η τελική καταστροφή έγιναν, μέσα στον Εθνικό Διχασμό, αντικείμενο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης για δεκαετίες.
Ευτυχώς, πάνε χρόνια που αφήσαμε πίσω μας εκείνο τον Διχασμό και το ξερίζωμα του μικρασιατικού Ελληνισμού είναι πια μόνο μέρα μνήμης.
Η μνήμη έμεινε άσβεστη.
Την αποτύπωσαν καλύτερα από όλους μας άνθρωποι των γραμμάτων και καλλιτέχνες, και στη συλλογική και στην ατομική της διάσταση.
Η κοινότητα των ιστορικών δεν ερίζει πια γύρω από τα μεγάλα ερωτήματα της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Εκτός από ημέρα μνήμης, για τους ανθρώπους και τις πατρίδες που χάθηκαν, νομίζω ότι η σημερινή μέρα πρέπει να είναι μέρα αναστοχασμού.
Δεν διδάσκει η Ιστορία, όπως είπαμε. Αλλά δεν μπορεί να μη δει κανείς πώς οδηγηθήκαμε σε μια μη αναστρέψιμη καταστροφή. Από τον μεγαλοϊδεατισμό και την υπερβολή των δυνατοτήτων μας.
Ο ελληνικός στρατός που μπήκε ελευθερωτής στη Σμύρνη, κατέληξε να πολεμά πέρα από τον Σαγγάριο. Και μάλιστα τον έστειλε εκεί μια κυβέρνηση που εκλέχτηκε υποσχόμενη ότι θα έθετε σύντομο τέλος στην εκστρατεία. Και μετά άλλαξε ρότα, να ο λαϊκισμός…
Τα επιφανέστερα στελέχη εκείνης της κυβέρνησης έμελλε να το πληρώσουν με τη ζωή τους… η δίκη και η εκτέλεσή τους άνοιξε ακόμα περισσότερο το χάσμα του Διχασμού.
Υπάρχει και η άλλη πλευρά. Μια χώρα χρεοκοπημένη το 1898, όταν επιβάλλεται ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος, θα διπλασιαστεί δεκαπέντε χρόνια μετά, το 1913 με τους Βαλκανικούς Πολέμους, …και θα φτάσει στο όνειρο της εδαφικής ολοκλήρωσης το 1919, όταν οι Έλληνες αποβιβάζονται στην ακτή της Ιωνίας.
Είναι δείγμα του τι μπορεί να επιτευχθεί όταν υπάρχει όραμα, ρεαλισμός και συνετή εθνική ηγεσία. Δείχνει επίσης ότι η χώρα μας πέτυχε την επέκτασή της, εδαφική και οικονομική, όταν είχε τις κατάλληλες συμμαχίες, όταν μπήκε στη διεθνή σκακιέρα διαλέγοντας πλευρά.
Και η ασφάλεια της χώρας δεν είναι κάτι που πρέπει να θεωρούμε εύκολο δεδομένο στη γειτονιά μας, ακόμα και σήμερα. Χρειάζεται επαγρύπνηση, διορατικότητα, συμμαχίες… Με ψυχραιμία, επαγγελματισμό και μέθοδο, χωρίς εντυπωσιασμούς και φανφάρες
Ο πόνος από το ξερίζωμα μπορεί να ξεθωριάζει γιατί μαζί με τις παλιές γενιές χάνεται και το βίωμα, αλλά εγγράφεται πια στην ιστορία. Όπως εγγράφεται και η νέα ζωή όσων μέσα από μύριες δυσκολίες κατάφεραν να διασωθούν και να αρχίσουν μια νέα ζωή στην Ελλάδα.
Σε αυτό πρέπει να σταθούμε περισσότερο. Η φτωχή και κατεστραμμένη Ελλάδα του 1922 πραγματοποίησε έναν άθλο. Αρκετά γρήγορα (όχι πάντα όμως χωρίς κραδασμούς), με πολλή δουλειά και θυσίες βέβαια, κατάφερε να εντάξει τους πρόσφυγες στη νέα τους κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα, αυτή της νέας εστίας.
Δεν νομίζω να υπάρχουν πολλά ανάλογα παραδείγματα στη σύγχρονη ιστορία. Ίσως είναι και ο καλύτερος φόρος μνήμης για όλους εκείνους που χάθηκαν, που δεν άφησαν ποτέ την Μικρά Ασία. Η νέα ζωή που έχτισαν οι συμπατριώτες τους στη νέα τους εστία. Δεν διδάσκει η Ιστορία, αλλά μπορεί να εμπνεύσει, παραδειγματίζοντας.
Ημέρα μνήμης λοιπόν η σημερινή για μια Ελλάδα που ξεριζώθηκε αλλά ημέρα μνήμης και για μια Ελλάδα που συγχώνευσε, αφομοίωσε, μετέτρεψε τελικά την απελπισία σε δημιουργία και αναδιαμορφώθηκε με νέα στοιχεία και νέες προοπτικές.
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
