«Η κυβέρνηση επέλεξε για ακόμη μια φορά τον τακτικισμό, ο οποίος μπορεί – με την χρήση ενός ισχυρού ιδεολογήματος, όπως είναι η απλή αναλογική – να εξυπηρετεί τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντά της με επιτυχία, δεν υπηρετεί όμως το μακροπρόθεσμο συμφέρον της χώρας. Δηλαδή τη σταθερότητα, την ανανέωση, τις συγκλίσεις των πολιτικών δυνάμεων και τις συνεννοήσεις που είναι απαραίτητες, για να βγει η χώρα από την κρίση. Αυτή η κυβέρνηση είχε την ευκαιρία να επιβάλει μια πραγματικά βαθιά μεταρρύθμιση για τα επόμενα 20 χρόνια. Προτιμά, όμως, να αναμασά κοινοτυπίες και να αντιγράφει πολιτικές πρακτικές που πολλές φορές έχουν χρεοκοπήσει κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης» τόνισε ο βουλευτής Λάρισας με το Ποτάμι, κ. Κώστας Μπαργιώτας, μιλώντας ως ειδικός αγορητής στην Ολομέλεια της Βουλής στη συζήτηση επί της αρχής του νομοσχεδίου για το νέο εκλογικό νόμο.
Αναφερόμενος στην έννοια της απλής αναλογικής τόνισε ότι δεν είναι απλή και άδολη, καθώς όλα τα συστήματα είναι σύνθετα. Συγκεκριμένα, είπε «αν θέλουμε να δούμε τι γίνεται στις ώριμες δημοκρατίες της Δύσης, αντί να τσαλαβουτάμε σε ιδεολογήματα και απόψεις μιας Αριστεράς του 3% της Μεταπολίτευσης, θα δούμε ότι τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης, έχουν αναλογικά συστήματα, αλλά κανένα δεν έχει σύστημα που να μπορεί να συγκριθεί με το διπλανό του. Για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχει ένα σύστημα απλής αναλογικής καθαρό και άδολο, αλλά υπάρχουν αναλογικά συστήματα προσαρμοσμένα στις πραγματικότητες και τις ανάγκες των χωρών». Επεσήμανε, επίσης, τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από μια εφαρμογή ενός συστήματος απλής αναλογικής λέγοντας «στη Γερμανία του Μεσοπολέμου, μια ισχυρή αριστερή πλειοψηφία, καθιέρωσε στη Συντακτική Συνέλευση την απλή αναλογική, για να ακολουθήσει μια εξαιρετικά ασταθής περίοδος. Η απλή αναλογική, ενδεχομένως να μην βοηθά τις δημοκρατικές δυνάμεις σε περιόδους κρίσης και πολιτικής αστάθειας».
Στη συνέχεια, ο κ. Μπαργιώτας, τόνισε ότι είναι αναγκαίο να αλλάξει το απαράδεκτο ισχύον εκλογικό σύστημα, λέγοντας «πρέπει να αλλάξουν και οι χαώδεις περιφέρειες – η χαρά της διαπλοκής και των μηχανισμών – να χτυπηθεί η διαπλοκή, και κυρίως να χτυπηθεί το ρουσφέτι και οι σταυροθηρικοί μηχανισμοί». Επέκρινε, τέλος, την κυβέρνηση για το γεγονός ότι η πρότασή της για τον εκλογικό νόμο δεν είναι μεταρρύθμιση «παρόλο που τον κάνει αναλογικότερο, γιατί στην ουσία προσπαθεί να ακυρώσει τη δυνατότητα του πρώτου κόμματος να κάνει σταθερή κυβέρνηση και ταυτοχρόνως να απομονώσει και να αφήσει εκτός βουλής πολιτικούς αντιπάλους, οι οποίοι ενδεχομένως να μην είναι στο όριο», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση της ομιλίας:
«Η επίσπευση της ψήφισης του εκλογικού νόμου μέσα στο καλοκαίρι, με ελάχιστη συζήτηση, είναι μια ακόμη επικοινωνιακή επιχείρηση αποπροσανατολισμού, σαν αυτές που μας έχει συνηθίσει η κυβέρνηση. Μάλιστα σε αυτή τη φάση επιστρατεύθηκε και το βαρύ πυροβολικό. Ενώ ο Υπουργός Εσωτερικών άλλα συζητούσε το Μάϊο κι άλλες προτάσεις έκανε, ξαφνικά ανασύρθηκε από το αριστερό εικονοστάσι και ετέθη σε περιφορά το «ιερό και όσιο» της απλής αναλογικής. Η αναλογικότητα της ψήφου ήταν πάντοτε ένα από τα προβλήματα του εκλογικού συστήματος της χώρας. Ένα όμως από τα προβλήματα, μαζί με την διαπλοκή, τους όχι και τόσο διαφανείς μηχανισμούς σταυροδοσίας που στηρίζανε το ρουσφέτι και στηριζότανε σε αυτό, πάνω στη βάση του πελατειακού συστήματος. Η σταυροθηρία με μια λέξη. Γι’ αυτό και το πάγιο αίτημα της Αριστεράς και του προοδευτικού κόσμου μιλούσε για ένα σταθερό, μόνιμο, δίκαιο, αναλογικό σύστημα, συμφωνημένο εκ των προτέρων – ενσωματωμένο στο Σύνταγμα λέγαν μερικοί– με αναπροσαρμογή των περιφερειών που είναι το λίκνο της διαπλοκής και της σταυροδοσίας, και ενδεχομένως την κατάργηση του σταυρού και την αντικατάστασή του από τη λίστα. Αυτό ήταν το πλαίσιο μέσα στο οποίο συζητιόταν η απλή αναλογική.
Η απλή αναλογική ήταν το λογικό αίτημα των μικρών κομμάτων της Αριστεράς, τα οποία μόνο με αυτή θα μπορούσαν να ξεφύγουν από το άγχος της εισόδου στο Κοινοβούλιο, το οποίο ήταν το βασικό τους άγχος σε όλη τη διαδρομή της Μεταπολίτευσης. Έχοντας όμως την ιδεολογική επικυριαρχία η Αριστερά, κατόρθωσε να αναδείξει την απλή αναλογική σε ένα είδος «τοτέμ», με τέτοια ισχύ, που ακόμα και το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ την εποχή που εισηγούνταν τις ενισχυμένες αναλογικές τους – η ΝΔ ακόμη και ως σήμερα – δεν τολμούσαν να έρθουν σε σύγκρουση με το «ιδεατόν» της απλής αναλογικής.
Υπάρχει όμως απλή αναλογική; Ο κ. Ηλίας Νικολακόπουλος, γνωστός εκλογολόγος που δεν τον λες και αντίπαλο, λέει όχι σε μια παλιά συνέντευξη του. Λέει «απλή αναλογική δεν υπάρχει. Όλα τα συστήματα είναι σύνθετα. Άδολη αναλογική επίσης δεν ξέρω. Όλα τα εκλογικά συστήματα είναι δόλια». Άμα θέλουμε να δούμε τι γίνεται στις ώριμες δημοκρατίες της Δύσης, αντί να τσαλαβουτάμε σε ιδεολογήματα και απόψεις μιας Αριστεράς του 3% της Μεταπολίτευσης, και του μετεμφυλιακού ελληνικού κράτους, θα δούμε ότι τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης, έχουν αναλογικά συστήματα. Μερικά έχουν πλειοψηφικό, αλλά κανένα δεν έχει σύστημα που να μπορεί να συγκριθεί με το διπλανό του. Για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχει ένα σύστημα απλής αναλογικής καθαρό και άδολο, αλλά υπάρχουν αναλογικά συστήματα προσαρμοσμένα στις πραγματικότητες και τις ανάγκες των χωρών.
Αν επιχειρήσουμε δε, μια μικρή ιστορική αναδρομή, θα δούμε ότι η απλή αναλογική δε λύνει πάντα τα προβλήματα. Δεν ισχυρίζομαι ότι υπάρχουν αναλογίες, της σημερινής κατάστασης της χώρας με την Δημοκρατία της Βαϊμάρης στη Γερμανία του Μεσοπολέμου, όμως εκεί μια ισχυρή αριστερή πλειοψηφία, καθιέρωσε στη Συντακτική Συνέλευση την απλή αναλογική, για να ακολουθήσει μια εξαιρετικά ασταθής περίοδος, η οποία κατέληξε στην εκλογή –με αυτό το σύστημα– του Αδόλφου Χίτλερ. Δεν βλέπω –επαναλαμβάνω- αναλογίες. Η απλή αναλογική, όμως, ως δίδαγμα ενδεχομένως να μην βοηθά τις δημοκρατικές δυνάμεις σε περιόδους κρίσης και πολιτικής αστάθειας. Ας το κρατήσουμε στο μυαλό μας.
Είδατε, παρεμπιπτόντως, κανέναν φασίστα να βολεύεται από τη συγκεκριμένη πρότασή σας; Είδατε κανέναν λαϊκιστή να σπεύδει κάτω από τη σκέπη σας; Λέτε να είναι τυχαίο; Ιταλία: απλή αναλογική, το εργαλείο του αποκλεισμού του κραταιού Κομμουνιστικού Κόμματος από το δρόμο του προς την εξουσία. Ακόμα και όταν ο Ενρίκο Μπελινγκούερ πήρε ποσοστά της τάξης του 40% έμεινε εκτός νυμφώνος.
Η απλή αναλογική μπορεί να είναι δόλια που λέει και ο κ. Νικολακόπουλος. Το τίμημα βέβαια είναι μεγάλο. Πολιτική αστάθεια, 61 κυβερνήσεις σε 60 χρόνια, τρομοκρατία, διαφθορά, αναποτελεσματικότητα, κατάρρευση και Μπερλουσκόνι για 15 χρόνια. Και κατακερματισμός όλων των δημοκρατικών δυνάμεων για πάρα πολλά χρόνια. Είναι ο κατακερματισμός αυτό που θέλουμε; Είναι η αστάθεια αυτό που επιδιώκουμε; Είναι αυτή μια πόρτα που θέλουμε να ανοίξουμε την δεδομένη πολιτική στιγμή; Είναι ο δρόμος που θα μας βγάλει από την κρίση; Οι παρενέργειες της απλής αναλογικής – και η αστάθεια και ο κατακερματισμός – είναι πράγματα που μπορεί να τα αντέξει το πολιτικό σύστημα σήμερα; Κι άλλωστε, είναι ο εκδημοκρατισμός το αίτημα της εποχής μας; Γιατί η απλή αναλογική ήταν αίτημα εκδημοκρατισμού στις μέρες της. Αν κόπτεστε για τον εκδημοκρατισμό, γιατί δεν καταργείτε και το κατώφλι; Τι είναι δημοκρατικότερο; Το να πάρει το ΚΚΕ ή το Ποτάμι έναν ακόμα βουλευτή με τα αποτελέσματα του Σεπτεμβρίου που μας πέρασε ή το να εκφραστεί στη βουλή η ΛΑΕ και άλλα 3 κόμματα που έμειναν απ’ έξω για λίγο και αν θα έπαιρναν αν ήταν εδώ 15 έδρες, που είναι το μισό μπόνους από αυτό που έχει πάρει η κυβέρνηση σήμερα; Ποια είναι τα όρια της δημοκρατίας και που στέκονται τα όρια της μικροπολιτικής; Όπως μας βολεύει, όταν μας βολεύει.
Για να μην παρεξηγηθώ, για αυτά που είπα προηγουμένως, προφανώς και ο εκλογικός νόμος και το εκλογικό σύστημα της χώρας, πρέπει να είναι, κατά το δυνατόν αναλογικό, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Εξίσου προφανώς, όμως, πρέπει να εξασφαλίζει κυβερνητική σταθερότητα. Αυτά ισχύουν για όλες τις ώριμες δημοκρατίες. Για τη δικιά μας, όχι και τόσο ώριμη, ταυτόχρονα πρέπει να σπάει τους μηχανισμούς της σταυροθηρίας και να βοηθά στην ανανέωση μιας πολιτικής ζωής που μοιάζει και είναι εξαντλημένη. Αυτή είναι μια χρυσή τομή, η οποία έπρεπε να αναζητηθεί. Έξω από ιδεολογήματα και εξιδανικεύσεις του παρελθόντος και κυρίως έξω από βραχυπρόθεσμες κομματικές επιδιώξεις.
Είναι γεγονός πως έχουμε έναν απαράδεκτο εκλογικό νόμο και ένα απαράδεκτο εκλογικό σύστημα, θα έλεγα. Στα Χανιά, τον Μάϊο του 2012 η ΝΔ ήτανε πέμπτη και εξέλεξε τρεις από τους τέσσερις βουλευτές Χανίων. Ταυτόχρονα, στις ίδιες εκλογές, παίρνοντας 18.8% των ψήφων, εξέλεξε το 36.6% των βουλευτών. Αυτός ο νόμος πρέπει να αλλάξει. Λυπάμαι πραγματικά που η Αξιωματική Αντιπολίτευση εξακολουθεί να τον στηρίζει. Ελπίζω να δούμε προτάσεις, αν είναι δυνατόν μέσα στη διάρκεια της συνεδρίασης. Μαζί με αυτό όμως πρέπει να αλλάξουν και οι χαώδεις περιφέρειες –η χαρά της διαπλοκής και των μηχανισμών–, να χτυπηθεί η διαπλοκή και κυρίως να χτυπηθεί το ρουσφέτι και οι σταυροθηρικοί μηχανισμοί.
Χρειάζεται, λοιπόν, μια ουσιαστική αλλαγή. Η οποία για να αρχίσει, πρέπει κυρίως να κοπεί το χούι του τακτικισμού της εκάστοτε κυβέρνησης και δυστυχώς και αυτής της κυβέρνησης: «αλλάζω το νόμο, όποτε μου γουστάρει με γνώμονα τις επόμενες εκλογές». Αντί συζήτησης και μεταρρύθμισης δυστυχώς, έχουμε μια πρόταση εκλογικού νόμου, που είναι δόλιος με την έννοια που είπαμε προηγουμένως, παρόλο που είναι αναλογικότερος, γιατί στην ουσία προσπαθεί να ακυρώσει τη δυνατότητα του πρώτου κόμματος να κάνει σταθερή κυβέρνηση και ταυτοχρόνως να απομονώσει και να αφήσει εκτός βουλής πολιτικούς αντιπάλους, οι οποίοι ενδεχομένως να μην είναι στο όριο.
Εισάγει την ψήφο στο Λύκειο – με ότι σημαίνει αυτό –, αλλά δεν προβλέπει την ψήφο των Αποδήμων. Όπως μας συμφέρει, όταν μας συμφέρει. Business as usual, που λένε και οι Αγγλοσάξωνες. Και δεν αγγίζει με κανέναν τρόπο την ουσία του προβλήματος του εκλογικού συστήματος της χώρας, που είναι η διαπλοκή και το ρουσφέτι. Οι μηχανισμοί, τα «τζάκια», οι γραμμές συγγενών που εκλέγονται για πολλά χρόνια ο ένας πίσω από τον άλλο.
Εμείς στο Ποτάμι έχουμε πρόταση. Πρόταση που αποζητά και την αναλογικότητα και την κυβερνησιμότητα και κυρίως προσπαθεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του παλαιοκομματισμού και των μηχανισμών πίσω από τις εκλογές. Έχουμε, δηλαδή, μια ολοκληρωμένη, συγκροτημένη, μεταρρύθμιση. Θα πω αύριο επίσης για λόγους χρόνου για τις μονοεδρικές, για το μικρό μπόνους. Δεν είναι μια κλειδωμένη πρόταση, θα μπορούσε και θα έπρεπε να είχε συζητηθεί. Εμείς ήδη από το Δεκέμβριο κάναμε μια εκδήλωση, για να συζητήσουμε για τον εκλογικό νόμο. Καλέσαμε τον κ. Βερναρδάκη, την κ. Μπακογιάννη, τον κ. Μιλτιάδη Παπαϊωάννου, καλέσαμε τα κόμματα και τους φορείς. Επιδιώξαμε, δηλαδή, αυτό που αποφεύγει συστηματικά η κυβέρνηση. Μια ανοιχτή δημοκρατική συζήτηση για έναν καινούριο εκλογικό νόμο και ένα καινούριο εκλογικό σύστημα.
Η κυβέρνηση επέλεξε, δυστυχώς, για ακόμη μια φορά τον τακτικισμό. Ο οποίος μπορεί με την χρήση ενός ισχυρού ιδεολογήματος, όπως είναι η απλή αναλογική, να εξυπηρετεί τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντά της με επιτυχία. Δεν υπηρετεί όμως το μακροπρόθεσμο συμφέρον της χώρας. Δηλαδή τη σταθερότητα, την ανανέωση, τις συγκλίσεις των πολιτικών δυνάμεων και τις συνεννοήσεις που είναι απαραίτητες, για να βγει η χώρα από την κρίση. Δε σπάει τη σταυροθηρία και τη διαπλοκή και δυστυχώς, κατ’ εμέ, είναι μια χαμένη ευκαιρία. Αυτή η κυβέρνηση είχε την ευκαιρία, σε αυτή τη σύνοδο της Βουλής, να επιβάλει μια πραγματικά βαθιά μεταρρύθμιση για τα επόμενα 20 χρόνια. Τόσο γιατί το παραδοσιακά ρουσφετολογικό σύστημα είναι βαθύτατα πληγωμένο όσο και γιατί έχει κάποια συγκεκριμένα πολιτικά χαρακτηριστικά, που δεν έχουν σχέση με τους προηγούμενους. Προτιμά, όμως, να αναμασά κοινοτυπίες και να αντιγράφει πολιτικές πρακτικές που πολλές φορές έχουν χρεοκοπήσει κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης.
Αναρωτήθηκε –λέει- ο κ. Κουρουμπλής γιατί το Ποτάμι στηρίζει την ενίσχυση του πρώτου κόμματος, από τη στιγμή που κάτι τέτοιο αδυνατίζει την διαπραγματευτική θέση του σε μια Βουλή και δεν αυξάνει τη δύναμή του. Η αλήθεια είναι ότι το Ποτάμι θα έπρεπε, αν σκεφτότανε με μικροπολιτικούς όρους, να κάνει αυτό που έκανε ο κ. Λεβέντης και οποιοδήποτε άλλο μικρό κόμμα. Να σπεύσει να υποστηρίξει την πρόταση της κυβέρνησης, γιατί ο κατακερματισμός και η οριακή αύξηση των δυνάμεων των βουλευτών συμφέρει σε ένα μικροπολιτικό παζάρι που υποτίθεται ότι θα ακολουθήσει στο πλαίσιο της πολιτικής αστάθειας. Η απορία του κ. Κουρουμπλή –δεν είναι προσωπικό–, η αδυναμία να αντιληφθεί το πολιτικό προσωπικό ότι το συμφέρον της χώρας προηγείται από το όποιο μικροπολιτικό συμφέρον, είναι η ουσία του προβλήματος της χώρας. Δεν μπορούμε να βγούμε 6 χρόνια από την κρίση, γιατί οι κυβερνήσεις προτάσσουν το βραχυπρόθεσμο κομματικό συμφέρον. Δυστυχώς, αυτό γίνεται και σήμερα με το συγκεκριμένο εκλογικό νόμο, τον οποίο καταψηφίσαμε επί της αρχής, ακριβώς για αυτό το λόγο. Γιατί δεν λύνει το πρόβλημα της χώρας,. Αντίθετα, προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα του κόμματος».
Κωνσταντίνος Μπαργιώτας - Λάρισας
