Ομιλία Γ. Μαυρωτά στην Ολομέλεια στο ν/σ για τις Ενεργειακές Κοινότητες
Κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις», ο βουλευτής Αττικής και Γραμματέας Κοινοβουλευτικού Έργου του Ποταμιού, Γιώργος Μαυρωτάς, απευθυνόμενος στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταθάκη, αναρωτήθηκε με ποια κριτήρια επελέγησαν οι 5 φιλοκυβερνητικές εφημερίδες για δημοσίευση της προκήρυξης πρόσφατου προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών, αν ενημερώθηκαν όλες οι εφημερίδες ή μόνο αυτές και γιατί δεν έγινε πρόσκληση ενδιαφέροντος. Επίσης, ζήτησε διευκρινίσεις και για τον τρόπο, με τον οποίο έγινε η κατανομή των κονδυλίων.
Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην 20μελή Εθνική Επιτροπή για την Ενέργεια και το Κλίμα για τον Εθνικό Ενεργειακό Σχεδιασμό, την οποία συστήνει η κυβέρνηση και στην οποία υπάρχουν δύο εκπρόσωποι πολιτικών γραφείων των Υπουργών (!), ενώ απουσιάζουν παντελώς εκπρόσωποι των παραγωγικών και κοινωνικών φορέων του τομέα ενέργειας παρόλο που αναφέρεται η ανάγκη συμμετοχής τους στη σχετική Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου.
Σχετικά με το νομοσχέδιο ο κ. Μαυρωτάς είπε, ότι είναι στη σωστή κατεύθυνση με βάση και τις Ευρωπαϊκές τάσεις, όπως επίσης τόνισε το σημαντικό ρόλο που θα παίξει η αποκεντρωμένη παραγωγή, αλλά και η ορθολογική χρήση ενέργειας τον 21ο αιώνα. Αναφέρθηκε, επίσης, στη σημαντικότητα των εταιριών ενεργειακών υπηρεσιών, που μπορεί να απεγκλωβίσουν καταναλωτές από την έλλειψη ρευστότητας και δανεισμού για απαραίτητες ενεργειακές επεμβάσεις.
Για τον Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό ανέφερε ότι έγκαιρα είχε μιλήσει και στον κ. Σταθάκη και στη ΡΑΕ και είχε υποβάλει και ερώτηση στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, ώστε να μην δικαιολογείται η σημερινή καθυστέρηση και η επείγουσα απευθείας ανάθεση από τη ΡΑΕ.
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας:
Το σχέδιο νόμου «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις» είχαμε το χρόνο να το συζητήσουμε αναλυτικά στις επιτροπές. Τα 12 από τα 23 άρθρα του (το Τμήμα Α δηλαδή, το πρώτο μέρος) αφορούν στις Ενεργειακές κοινότητες και τα υπόλοιπα είναι διάφορες σκόρπιες διατάξεις ενεργειακού περιεχομένου.
Το πρώτο μέρος ορίζει το θεσμικό πλαίσιο για την αποκεντρωμένη παραγωγή. Γιατί μιλάμε για αποκεντρωμένη παραγωγή; Γιατί πλέον μας το επιτρέπει η τεχνολογία. Μίκρυνε το μέγεθος των αποδοτικών συσκευών, με τις νέες τεχνολογίες μπορούμε πλέον να έχουμε αποδοτικές συσκευές συμπαραγωγής ηλεκτρισμού θερμότητας της τάξεως των μερικών kW ή αντίστοιχα μικρά αιολικά ή και φωτοβολταϊκά.
Μπορούμε να έχουμε μικροδίκτυα που συνδέουν γειτονιές, έξυπνους μετρητές και αυτοματισμούς που βελτιστοποιούν το ενεργειακό σύστημα. Υπάρχει πλέον η δυνατότητα αποδοτικής αποθήκευσης θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας με νέα υλικά. Έχουμε πλέον αποδοτική αξιοποίηση γεωθερμία και βιομάζας, ενώ λοιπόν τον προηγούμενο αιώνα η αποκλειστική τάση ήταν η κεντρική παραγωγή σε μεγάλες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (κυρίως θερμοηλεκτρικοί και υδροηλεκτρικοί σταθμοί).
Στον 21ο αιώνα η αποκεντρωμένη παραγωγή κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος. Γίνεται πλέον ανταγωνιστική σε οικονομικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς όρους, δηλαδή και στα τρία κριτήρια της βιώσιμης ανάπτυξης. Και κοντά σε αυτά να βάλουμε και τις νέες τάσεις που υπάρχουν εκτός από την παραγωγή και στη διαχείριση της ζήτησης ενέργειας. Στην ορθολογική χρήση και κυρίως στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι ένας τομέας στον οποίο η χώρα μας έχει μεγάλο δυναμικό βελτίωσης, ειδικά στον κτιριακό τομέα. Ειρήσθω εν παρόδω, το κτίριο της Βουλής που βρισκόμαστε τώρα είναι ένα τέτοιο παράδειγμα κτιρίου με μεγάλο δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας, για το οποίο πρέπει να μεριμνήσουμε. Και η εξοικονόμηση ενέργειας είναι μια δραστηριότητα επωφελής και από οικονομική και από περιβαλλοντική σκοπιά, οπως μας μάθαιναν στη Σχολή των Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ και όπως διδάσκουμε τώρα στους φοιτητές μας, για να αναδείξουμε τη σημασία της ορθής χρήσης ενέργειας, η καθαρότερη kwh είναι αυτή που δεν χρειάσθηκε ποτέ.
Εδώ σημαντικό ρόλο παίζουν και θα παίξουν ακόμα περισσότερο στο μέλλον οι εταιρίες που παρέχουν ενεργειακές υπηρεσίες:
-προβλέπονται στο παρόν νομοσχέδιο στο άρθρο 4 παρ. ια) η δημιουργία ESCOs -Energy Service Companies-
συμβάλλοντας σε δράσεις εξοικονόμησης και αποδοτικής χρήσης της ενέργειας μέσω μηχανισμών χρηματοδότησης από τρίτους (third party financing).
Όπου λοιπόν υπάρχει δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας, μπορούν αυτές οι ενεργειακές υπηρεσίες να συμβάλλουν, ώστε ο καταναλωτής να αποφεύγει το υψηλό κόστος επένδυσης (σε καιρούς μάλιστα που η δανειοδότηση είναι ανύπαρκτη όπως τα καταφέρατε) και να αποπληρώνει σταδιακά από την ενεργειακή εξοικονόμηση.
Ένα άλλο πολύ σημαντικό στοιχείο είναι ο συνδυασμός διαφόρων δραστηριοτήτων που μπορεί να αποτελέσει πεδίο δόξης λαμπρό ειδικά σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Σκεφτείτε για παράδειγμα για τον συνδυασμό της διαχείρισης απορριμμάτων με την παραγωγή ενέργειας ή τον συνδυασμό πρωτογενούς παραγωγής (βιόμαζα, κτηνοτροφία) με την παραγωγή ενέργειας.
Η τεχνολογία προσφέρει άφθονες λύσεις, με τις οποίες μπορούν να συνδυασθούν δραστηριότητες για έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό. Και εδώ η διεθνής εμπειρία μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο σύμβουλο. Ειδικά όταν το θέμα της αποκεντρωμένης παραγωγής είναι στο επίκεντρο ενεργειακών πολιτικών της ευρωπαϊκής ένωσης. Και ειδικά όταν η γεωμορφολογία της χώρας μας είναι τέτοια που υπάρχουν απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές και μία έντονη νησιωτικότητα μοναδική στην Ευρώπη.
Αυτό το θεσμικό πλαίσιο προσπαθεί να θέσει το νομοσχέδιο. Στις επιτροπές ακούσαμε και τους φορείς. Έγιναν και κάποιες νομοτεχνικές βελτιώσεις. Γενικά είναι ένα νομοσχέδιο που τυγχάνει μιας ευρείας αποδοχής από την ενεργειακή και περιβαλλοντική κοινότητα, η θέσπιση θεσμικού πλαισίου για τις Ενεργειακές Κοινότητες κρίνεται ως θετική πρωτοβουλία, εφόσον είναι μία ενέργεια προς την κατεύθυνση που έχει ορίσει και θέσει ως πολιτική άμεσης προτεραιότητα η Ε.Ε.
Με τη νομοθετική ρύθμιση των ενεργειακών κοινοτήτων δίνεται η δυνατότητα σε πολίτες και τοπικούς φορείς να αποκτήσουν έναν πιο ενεργό ρόλο στη διαδικασία παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας, αλλά και να αξιοποιήσουν τους καθαρούς και ανεξάντλητους πόρους του τόπου τους για τη μείωση του ενεργειακού τους κόστους.
Μόνο κάποιες παρατηρήσεις επί των άρθρων 1-12 που έκαναν στις επιτροπές και θα τις επαναλάβω. Στο άρθρο 1 παράγραφος 1 που περιγράφεται ο ορισμός και ο σκοπός των ενεργειακών κοινοτήτων έχουμε μια πρόταση 18(!) γραμμών που μπορεί να δημιουργήσει παρερμηνείες. Ειδικά σε συνδυασμό με το άρθρο 4, όπου επαναλαμβάνεται ο σκοπός των Ενεργειακών Κοινοτήτων, -ίσως για να εξειδικευθεί- μαζί με τις δραστηριότητες.
Στο άρθρο 4 στην παράγραφο ζ) περιλαμβάνει ρητά στις δραστηριότητες «παραγωγή, διανομή και προμήθεια θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας εντός της περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της» χωρίς να αναφέρει όπως στην παράγραφο (α) ρητά ότι είναι από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ. Μπαίνει δηλαδή το ερώτημα αν η παραγωγή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας μπορεί να γίνεται και από συμβατικές μορφές εκτός συμπαραγωγής και ΑΠΕ. Ίσως χρειάζεται μια αποσαφήνιση.
Επίσης σχετικά με το άρθρο Άρθρο 2 (Μέλη ενεργειακής κοινότητας), ίσως να πρέπει να έχουμε μια ευελιξία στην απόδειξη της σχέσης με ένα τόπο, δηλαδή εάν ένας νέος με καταγωγή από ένα μέρος, θέλει να συμμετάσχει σε ένα τέτοιο εγχείρημα, μήπως είναι υπερβολικό να έχει υποχρεωτικά ακίνητη περιουσία στο μέρος αυτό; Μήπως να υπάρχουν και άλλοι τρόποι για τέτοιες περιπτώσεις, χωρίς να απωλέσουμε τον αποκεντρωμένο χαρακτήρα;
Πάμε στο 2ο μέρος στις λοιπές διατάξεις. Έγινε αρκετή συζήτηση για το Άρθρο 16 και για την απευθείας ανάθεση της ΡΑΕ σε εξωτερικούς συνεργάτες κάποιων κρίσιμων για τον Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό εργασιών ενός ποσού 400,000 ευρώ για το 2018.
Προφανώς πρόκειται για το τρέξιμο κάποιων ενεργειακών μοντέλων, ώστε να μπορεί η ΡΑΕ να γνωμοδοτήσει με βάση τον νόμο 4001/2011. Το θέμα της έλλειψης Μακροχρόνιου Ενεργειακού Σχεδιασμού το είχαμε θέση ήδη σε συναντήσεις από τον Μάρτιο του 2017 στον κ. Υπουργό και στη ΡΑΕ τον Απρίλιο. Με ερώτηση μάλιστα επανήλθαμε τον Μάιο του 2017 που μας απαντήθηκε τον Σεπτέμβριο.
Στη συζήτηση στις επιτροπές ο Υπουργός δικαιολογήθηκε για το επείγον του πράγματος, λέγοντας ότι μόλις τον Σεπτέμβριο δόθηκαν νέα templates για την καταγραφή των απαραίτητων στοιχείων και προβλέψεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα θέματα που προέκυψαν και από την ακρόαση των φορέων είναι αφενός η υποστελέχωση της ΡΑΕ και αφετέρου ότι θα εμπλακούν σχεδόν όλοι οι σχετικοί φορείς (ΚΑΠΕ, ειδικευμένα εργαστήρια Πανεπιστημίων, ερευνητικά κέντρα). Φορείς που είναι γνωστοί στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ των ενεργειακών μοντέλων.
Ας δεχτούμε λοιπόν ότι το θέμα προέκυψε τελικά ως επείγον. Η γνώμη μας είναι ότι η απευθείας ανάθεσης θα μπορούσε να αποφευχθεί κάνοντας τη διαδικασία πιο ανοιχτή και διάφανη.
Επιτρέψτε μου όμως να αναφερθώ και σε ένα άλλο θέμα που προέκυψε τα Χριστούγεννα (μετά δηλαδή από τη συζήτηση του παρόντος νομοσχεδίου στις επιτροπές). Συστήθηκε με Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου στις 27/12 η Εθνική Επιτροπή για την Ενέργεια και το Κλίμα που έχει σαν αρμοδιότητα τον Εθνικό Ενεργειακό Σχεδιασμό 20μελής επιτροπή με 6 Γενικούς Γραμματείς Υπουργείων, αρκετούς επικεφαλής ανεξάρτητων αρχών, 4 εμπειρογνώμονες επιλογές του ΓΓ Ενέργειας και Ορυκτών πόρων και δύο εκπροσώπους πολιτικών γραφείων υπουργών. Τι είναι αυτό; Σε μια εθνική επιτροπή εκπρόσωποι πολιτικών γραφείων υπουργών; Και όχι ένας, αλλά δύο εκπρόσωποι πολιτικών γραφείων υπουργών; Και του Υπουργού και του Αναπληρωτή Υπουργού! Έχουν θεσμική ιδιότητα τα πολιτικά γραφεία;
Επίσης, πώς δικαιολογείται σε μια τέτοια επιτροπή να μην υπάρχουν εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων; Όταν μάλιστα στην παρ. 2 της εισαγωγής της πράξης επικαλείται: «Την ανάγκη ύπαρξης ενός συμβουλευτικού οργάνου στο οποίο θα εκπροσωπούνται οι συναρμόδιοι κρατικοί, κοινωνικοί και παραγωγικοί φορείς, καθώς και εκπρόσωποι της αγοράς στον τομέα της ενέργειας, για την υποστήριξη του κυβερνητικού έργου και την παροχή προτάσεων για τη διαμόρφωση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ενέργεια και το Κλίμα».
Ποιοι θα υλοποιήσουν έτσι κι αλλιώς τον όποιο ενεργειακό σχεδιασμό; Και οι κοινωνικοί φορείς που είναι; Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις; Π.χ. Green Peace και WWF που δραστηριοποιούνται στο χώρο ενεργά;
Τέλος, στον νόμο 4001/2011 στο άρθρο 3, εκτός από την ΡΑΕ γνωμοδοτούσε και η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή η ΟΚΕ. Δεν θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται στην Επιτροπή; Νομίζω ότι πρέπει να ξαναδείτε αυτήν την Πράξη και να τροποποιήσετε ανάλογα και το άρθρο 3 του Ν.4001/2011 ώστε αυτή να γνωμοδοτεί για τον Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό και όχι η ΡΑΕ και η ΟΚΕ.
Και για να έρθω λίγο στα της χθεσινής επικαιρότητας και μιας και αφορά το δικό σας Υπουργείο και δικές σας αποφάσεις κ. Σταθάκη, θα θέλαμε κάποιες διευκρινίσεις. Υπάρχουν 200.000 για τη δημοσιότητα της πράξης «Αντικατάσταση συστημάτων θέρμανσης πετρελαίου με συστήματα φυσικού αερίου σε κατοικίες», το οποίο θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020, σε τηλεοπτική καμπάνια, ραδιόφωνο και έντυπο τύπο.
1η μου ερώτηση είναι αν μόνο αυτά συνιστούν δράσεις δημοσιότητας, δηλαδή θα υπάρξουν ημερίδες, συμμετοχή σε εκδηλώσεις κλπ; Πόσα χρήματα θα δώσετε στα ΜΜΕ; Και έρχομαι στο προκείμενο, με ποια κριτήρια επελέγησαν οι εν λόγω 5 εφημερίδες;
ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ 4000
ΕΘΝΟΣ 4000
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 2880
DOCUMENTO 1500
ΑΥΓΗ 180
Πώς έμαθαν οι εφημερίδες για να εκδηλώσουν ενδιαφέρον; Πρόσκληση ενδιαφέροντος δεν φαίνεται να υπάρχει αν κρίνω από τα σχετικά έγγραφα που επικαλούνται οι αποφάσεις της Διαύγειας. Γιατί δεν επιλέξατε να δώσετε σε όλες;
Ώστε… (όπως περιγράφεται και στο φυσικό αντικείμενο του υποέργου) να επιτευχθεί η μέγιστη διάδοση στους πολίτες; Και αν δεν θεωρήσατε σωστό να υπάρξουν καταχωρήσεις σε όλα τα έντυπα, τότε πως επελέγησαν όλως τυχαίως οι 5 αυτές, που δεν τις λες και αντικυβερνητικές. Χωρίζουμε τον τύπο σε ημέτερους και όχι ακόμα και στην κατανομή τέτοιων δράσεων. Επίσης με ποιον τρόπο κάνατε την κατανομή των χρημάτων, γιατί από τις αποφάσεις φαίνεται σαν να απλώς αποδεχτήκατε την οικονομική προσφορά της εκάστοτε εφημερίδας. Δεν συνάδουν τα ποσά αυτά με τις κυκλοφορίες, αν αυτό ήταν το κριτήριο.
Αυτές οι πρακτικές κάτι μου θυμίζουν. Κάτι που κάναμε εδώ στη Βουλή το 2016, ξέρετε την εξεταστική για τα δάνεια ΜΜΕ και κομμάτων και που εκεί είδαμε περίεργες και άνισες κατανομές διαφημίσεων των τραπεζών προς ΜΜΕ ή και δημοσίων οργανισμών όπως ΕΥΔΑΠ και ΚΕΕΛΠΝΟ. Παρά τα πορίσματα τότε, η ιστορία ακόμα και σε μικρότερα ποσά επανεμφανίζεται. Μάλιστα είδαμε σήμερα ανακλήσεις των πράξεων στη Διαύγεια (μετά τις αποκαλύψεις του Ποταμιού) για τα τρία υψηλότερα αντίτιμα (αν μπορείτε να μας το εξηγήσετε λίγο αυτό).
Εν κατακλείδι, μετά από τα δύο αυτά θέματα (της επιτροπής ενεργειακού σχεδιασμού και της κατανομής κονδυλίων προβολής προγραμμάτων) που πιστεύω πρέπει να τα δείτε, για να γυρίσω στο νομοσχέδιο, είμαστε θετικοί στον καθορισμό του πλαισίου για τις ενεργειακές κοινότητες. Ας ξεκινήσει να λειτουργεί το πλαίσιο και εδώ θα είμαστε ως νομοθετικό σώμα να το βελτιώσουμε όταν και όπου χρειάζεται.
