«Πότε, κ. Υπουργέ, θα υλοποιηθούν όσα διαρκώς εξαγγέλλετε για την ψυχική υγεία; Έχω κουραστεί τα τελευταία δύο χρόνια να ακούω εξαιρετικά καλές αναλύσεις επιχειρησιακών σχεδίων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Ακούω διαρκώς για νομοσχέδια, που όπου να ’ναι έρχονται –είτε είναι ψυχική υγεία είτε είναι νοσοκομεία- και μονίμως για διορισμούς, οι οποίοι βρίσκονται στο ΑΣΕΠ. Τα ερωτήματα με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση γίνονται αμείλικτα. Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι; Υπάρχει σχέδιο; Υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα; Υπάρχει κάποια διαφορετική φιλοσοφία; Στην ψυχιατρική κοινότητα υπάρχουν τεκμηριωμένες -στο βαθμό που είναι τεκμηριωμένες- και αντίθετες απόψεις σε σχέση με την αποασυλοποίηση, την τομεοποίηση, τον τρόπο γενικά που πρέπει να γίνει η ψυχιατρική μεταρρύθμιση. Θέλετε να εφαρμόσετε μια άλλη πολιτική; Υπήρξε επαναδιαπραγμάτευση; Ποιο ήταν το επεξεργασμένο σχέδιο, το οποίο υποβάλατε –αν υποβάλατε κάτι- και ποια είναι η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;» είπε ο βουλευτής Λάρισας του Ποταμιού, κ. Κώστας Μπαργιώτας απευθυνόμενος στον κ. Ξανθό κατά τη συζήτηση επίκαιρης ερώτησης για την πορεία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.
Επικαλούμενος, μάλιστα, ο βουλευτής την επιστολή (17/08) του Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, κ. Nils Muiznieks, προς τον κ. Ξανθό και την κ. Φωτίου, στην οποία περιγράφει τη ζοφερή κατάσταση που επικρατεί στον τομέα της ψυχική υγείας, όπως τη βίωσε κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα μεταξύ 3-8/07, ανέφερε χαρακτηριστικά «Η επιστολή με έκανε να ντραπώ με τις πολύ γλαφυρές περιγραφές των άθλιων συνθηκών που συνάντησε ο Επίτροπος τόσο στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο όσο και σε άλλα ιδρύματα ανά τη χώρα. Περιγράφει τις ελλείψεις σε προσωπικό, τις άθλιες συνθήκες, τα προβλήματα του προσωπικού με έναν τρόπο πολύ γλαφυρό και καθοριστικό. Αναφέρει τους θανάτους που συνδέονται με τις αδυναμίες νοσηλείας και τα προβλήματα, την πυρκαγιά στο Δρομοκαΐτειο και στο Δαφνί. Με έκανε να θυμώσω, γιατί ο ίδιος επίσης υπογραμμίζει ότι ακόμη σήμερα υπάρχει ψυχιατρείο στην Ελλάδα, στο οποίο οι ψυχιατρικοί ασθενείς είναι έγκλειστοι σε εικοσιτετράωρη βάση σε «κλουβιά», όπως αναφέρει. Η λέξη είναι cages. Με έκανε να θυμώσω, γιατί ο ίδιος υπογραμμίζει με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο ότι δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο». Ο Υπουργός παραδέχτηκε την κατάσταση και αναφέρθηκε για πολλοστή φορά στο «προσχέδιο μιας πολύ σημαντικής διοικητικής μεταρρύθμισης στο σύστημα υγείας που τώρα έχει δεχθεί τις παρατηρήσεις της νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής και πιστεύω ότι μέσα στον Οκτώβριο θα είμαστε σε θέση να τη νομοθετήσουμε».
Τέλος, ο κ. Μπαργιώτας αναφερόμενος στη χρηματοδότηση συγκεκριμένων ΜΚΟ ψυχικής υγείας τόνισε «Υπάρχει ένας συγκεκριμένος νόμος του 2013, ο οποίος περιλαμβάνει πολύ συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να γίνουν, για να αξιολογηθεί και να αποζημιωθεί η δαπάνη των ΜΚΟ και των εταιρειών ψυχικής υγείας. Σας ρωτώ, λοιπόν, στην αναθεώρηση που έγινε στο Υπουργείο, η οποία ενδεχομένως να χρειαζόταν, και φέρει την υπογραφή του κ. Γιαννουλάτου, τηρήθηκε ο νόμος του 2013; Το άλλο ερώτημα που έχω –και είναι πολύ σημαντικό- επειδή ακούω από διάφορους του χώρου ότι ο νόμος της κ. Σκοπούλη του 2013 είναι δύσκολος και προβληματικός και πολύ δύσκολο να ερμηνευτεί, έχετε σκεφτεί να αλλάξετε τον νόμο με κάτι διαφορετικό; Υπενθυμίζω μόνο -και τελειώνω με αυτό- ότι με τον τρόπο αυτό, το κόστος των ΜΚΟ κατέβηκε κατά 50%, από 100 σε 50 εκατομμύρια περίπου τον χρόνο, και εδώ φαίνεται ότι ξαναπαίρνουμε την ανιούσα. Θα αλλάξετε τον νόμο με κάτι πιο εύκολο, για να το πω σχηματικά, ή με κάτι πιο δύσκολο;». Αξίζει να αναφερθεί ότι ο κ. Ξανθός δεν έδωσε καμία απάντηση. Αρκέστηκε να πει «Θα σας τα πω αυτά. Μην ανησυχείτε! Θα δοθούν επαρκέστατες απαντήσεις».
Δείτε το βίντεο της συζήτησης εδώ:
Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση της συζήτησης:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Καλημέρα, κύριε Υπουργέ. Το θέμα της μεταρρύθμισης στην ψυχική υγεία είναι ένα θέμα που έχει πολύ μακριά ιστορία και το έχουμε συζητήσει και εδώ πάρα πολλές φορές. Είναι ουσιαστικά μια συζήτηση που γίνεται σε συνέχειες με τον Υπουργό.
Πολύ περιληπτικά, από τα κολαστήρια και τον εγκλεισμό της δεκαετίας του ’80 και του ’90 και τις άσχημες εικόνες το πέρασμα σε μια σύγχρονη αποασυλοποιημένη ψυχοϊατρική φροντίδα έχει στην Ελλάδα δεκαπέντε χρόνια πολύ σημαντικών βημάτων και δεκαπέντε χρόνια απίστευτης σπατάλης σε χρόνο, πόρους ανθρώπινους και υλικούς και διαφθοράς. Είναι ένα πράγμα που πήγαινε όλα αυτά τα χρόνια μαζί, το οποίο όμως οδήγησε σε πολύ μεγάλη πρόοδο σε σχέση με την αντιμετώπιση των ψυχιατρικών ασθενών.
Δυστυχώς, η Κυβέρνηση το πρώτο πράγμα που έκανε πρακτικά αναλαμβάνοντας την εξουσία, μέσα σε δομημένα όπως αποδεικνύεται βήματα, είναι η πλήρης εγκατάλειψη της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα. Το πρώτο σημάδι ήταν η μετάθεση της ημερομηνίας του κλεισίματος του ΨΝΑ, του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθηνών και του περίφημου Ψυχιατρείου «Λεμπέτ» στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης, όπου σε μια πρόσφατη σχετικά συζήτηση σε αυτήν την Αίθουσα στις 8/3/16 ο Υπουργός δήλωσε ότι για τα τρία ψυχιατρικά νοσοκομεία προωθείται η επαναδιαπραγμάτευση της καταληκτικής ημερομηνίας κατάργησης, λόγω της γενικότερης έλλειψης υλικών και ανθρωπίνων πόρων και κυρίως λόγω συντεχνιακών αντιδράσεων από ημέτερους συνδικαλιστές θα πρόσθετα εγώ, καθώς είναι πολύ πρόσφατος και γνωστός ο τρόπος με τον οποίο εκπαραθυρώθηκε ο Διοικητής του ΨΝΑ, που προσπαθούσε να ολοκληρώσει τη μεταρρύθμιση σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του μνημονίου Αντόρ-Λυκουρέντζου, το οποίο την ίδια περίπου εποχή επίσης εγκαταλείφθηκε οριστικά.
Υπήρξε τότε η αναγγελία της αναθεώρησης -και καλά- και η δημιουργία μιας επιτροπής, για την οποία το μόνο που ξέρουμε είναι ότι πήγε μια ωραία εκδρομή στις Βρυξέλλες, εκδρομή απ’ ό,τι αποδεικνύεται μιας και ούτε διά ταύτα υπάρχει, ούτε έκτοτε μάθαμε κάτι σε σχέση με τη διαπραγμάτευση ή και την αναδιαπραγμάτευση ούτε καινούργιο μνημόνιο.
Το τελευταίο πράγμα που μάθαμε, ήταν το γράμμα του Επιτρόπου Υγείας Νιλς Μούιζνιεκς, μετά την επίσκεψη που πραγματοποίησε στην Ελλάδα τον Ιούλιο. Είναι ένα γράμμα, το οποίο εμένα προσωπικά με έκανε και να ντραπώ και να θυμώσω.
Με έκανε να ντραπώ με τις πολύ γλαφυρές περιγραφές -τις οποίες ξέρουμε βέβαια, στην Ελλάδα-, των άθλιων συνθηκών που συνάντησε τόσο στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο όσο και σε άλλα ιδρύματα ανά τη χώρα. Περιγράφει τις ελλείψεις σε προσωπικό, τις άθλιες συνθήκες, τα προβλήματα του προσωπικού με έναν τρόπο πολύ γλαφυρό και καθοριστικό. Αναφέρει τους θανάτους που συνδέονται με τις αδυναμίες νοσηλείας και τα προβλήματα, την πυρκαγιά στο Δρομοκαΐτειο και στο Δαφνί.
Με έκανε να θυμώσω, γιατί ο ίδιος επίσης υπογραμμίζει ότι ακόμη σήμερα υπάρχει ψυχιατρείο στην Ελλάδα, στο οποίο οι ψυχιατρικοί ασθενείς είναι έγκλειστοι σε εικοσιτετράωρη βάση σε «κλουβιά», όπως αναφέρει. Η λέξη είναι cages. Με έκανε να θυμώσω, γιατί ο ίδιος υπογραμμίζει με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο ότι δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Ουσιαστικά εγκαλεί την Κυβέρνηση μετά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, για το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμμία πρόοδος. Μάλιστα, επισυνάπτει τη διακήρυξη των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες να ζουν στην κοινότητα, που παρήχθη από το γραφείο του το 2012 με την ειρωνική, κατά την άποψή μου, επισήμανση ότι θα βοηθήσει την Κυβέρνηση στο να προγραμματίσει τα επόμενα βήματά της.
Κύριε Υπουργέ, τα ερωτήματα με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση γίνονται αμείλικτα. Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι; Υπάρχει σχέδιο; Υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα; Υπάρχει κάποια διαφορετική φιλοσοφία; Στην ψυχιατρική κοινότητα υπάρχουν τεκμηριωμένες -στο βαθμό που είναι τεκμηριωμένες- και αντίθετες απόψεις σε σχέση με την αποασυλοποίηση, την τομεοποίηση, τον τρόπο γενικά που πρέπει να γίνει η ψυχιατρική μεταρρύθμιση.
Έχετε μια άλλη άποψη; Θέλετε να εφαρμόσετε μια άλλη πολιτική; Γιατί μέχρι τώρα δεν έχουμε δει απολύτως τίποτα. Υπήρξε επαναδιαπραγμάτευση; Ποιο ήταν το επεξεργασμένο σχέδιο, το οποίο υποβάλατε –αν υποβάλατε κάτι- και ποια είναι η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής; Γιατί προς το παρόν η επίσημη απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έχω, είναι αναρτημένη στο site, είναι ότι δεν έχετε κάνει απολύτως τίποτα. Όχι διαπραγμάτευση, αλλά απολύτως τίποτα.
Επιθυμώ πραγματικά να με διαψεύσετε. Και με δεδομένο αυτό, γιατί εγκαταλείψατε ολοσχερώς την ψυχιατρική μεταρρύθμιση; Ποια είναι η εναλλακτική γι’ αυτούς τους ανθρώπους μέσα στην κρίση, οι οποίοι είναι το πιο αδύναμο και το πιο ευάλωτο κομμάτι των ασθενών στη χώρα;
Σας ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Δημήτριος Κρεμαστινός): Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο για τρία λεπτά.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΞΑΝΘΟΣ (Υπουργός Υγείας): Κύριε Πρόεδρε, το θέμα είναι σπουδαίο και θέλει πολλή συζήτηση. Τρία λεπτά είναι λίγα.
Αγαπητέ συνάδελφε, δεν παρακολουθείτε τα θέματα. Και πραγματικά, δυστυχώς, το μόνο που κάνετε είναι να υιοθετείτε τα δημοσιεύματα του πιο ακραίου και λαϊκίστικου «κίτρινου» Τύπου στη χώρα. Αυτό κάνετε. Δεν παρακολουθείτε τις εξελίξεις.
Απ’ ό,τι καταλαβαίνω υπερασπίζεστε το σύμφωνο Λυκουρέντζου-Αντόρ, δηλαδή υπερασπίζεστε τη χρονικότητά του, τις προϋποθέσεις να λειτουργήσει και να ολοκληρωθεί η ψυχιατρική μεταρρύθμιση, να κλείσουν τα τρία εναπομείναντα ψυχιατρεία –αυτό καταλαβαίνω από την τοποθέτησή σας-, καθώς και το θεάρεστο έργο του κ. Θεοδωράκη, το οποίο το ανακόψαμε και αν δεν το κάναμε, προφανώς θα είχε ολοκληρωθεί η ψυχιατρική μεταρρύθμιση. Αυτό περίπου μας είπατε.
Όμως, αυτό ήταν «νεκρό», δεν μπορούσε να λειτουργήσει. Δεν έχει γίνει καμία πρόβλεψη για το τι θα γίνουν οι τετρακόσιοι περίπου χρόνια ασθενείς, που νοσηλεύονται σήμερα στα τρία ψυχιατρεία αυτά. Δεν είχε αναπτυχθεί καμία υπηρεσία στην κοινότητα για να τους υποδεχτεί, όπως ξενώνες, οικοτροφεία, προστατευόμενα διαμερίσματα. Δεν είχαν γίνει οι απαραίτητες προσλήψεις προσωπικού, δεν υπήρχαν οι πόροι.
Αυτό, λοιπόν, το σύμφωνο πήγαμε εμείς στις αρχές του χρόνου, του 2016 και το κλείσαμε, κύριε συνάδελφε, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Κλείσαμε αυτήν την εκκρεμότητα, χωρίς να ανοίξει μύτη, χωρίς να επιβληθεί κανένα πρόστιμο, χωρίς να γίνει καμία αρνητική μνεία. Ξέρετε γιατί; Πρώτον, διότι παρουσιάσαμε στρατηγικό σχέδιο.
Σας το καταθέτω για να το διαβάσετε λεπτομερώς, καθώς εξηγεί όλη τη φιλοσοφία, την αντίληψη και τα βήματα αυτής της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, μέχρι την ολοκλήρωσή της.
Δεύτερον, καταθέσαμε προσχέδιο μιας πολύ σημαντικής διοικητικής μεταρρύθμισης στο σύστημα υγείας που τώρα έχει δεχθεί τις παρατηρήσεις της νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής και πιστεύω ότι μέσα στον Οκτώβριο θα είμαστε σε θέση να τη νομοθετήσουμε.
Ο τρίτος σημαντικός λόγος ήταν ότι είχαμε εξασφαλίσει στον κρατικό προϋπολογισμό του 2016 τους απαραίτητους πόρους για να συνεχιστεί η φροντίδα των ανθρώπων που σήμερα φιλοξενούνται σε δομές αποασυλοποίησης.
Εξαιτίας αυτών των τριών πολύ κρίσιμων πολιτικών κινήσεων που έκανε αυτή η Κυβέρνηση, έκλεισε το σύμφωνο Λυκουρέντζου-Αντόρ και βεβαίως έχει ανοίξει μια νέα συζήτηση που λέει ότι πρέπει να πάμε σε μία νέα συμφωνία που, όμως, αυτή τη φορά έχει την προαπαίτηση να υπάρξει συνέργεια με το Υπουργείο Εργασίας και η έννοια της αποϊδρυματοποίησης να αφορά όχι μόνο τους ψυχικά ασθενείς, αλλά και τους ανθρώπους, τα παιδιά που είναι σε προνοιακά ιδρύματα.
Έχουμε ξεκινήσει τις αντίστοιχες συζητήσεις. Υπάρχει ο αρμόδιος, ο κ. Σβάρτζ, ο οποίος έχει έλθει και στην Ελλάδα. Έχουμε κάνει ημερίδες, έχουμε συζητήσει τα επιχειρησιακά σχέδια και είμαστε τώρα με το Υπουργείο Εργασίας σε μία φάση κοινής ομάδας εργασίας, η οποία θα παρουσιάσει το business plan. Αυτό είναι το ζητούμενο σήμερα.
Στρατηγικό σχέδιο υπάρχει. Αυτό που χρειάζεται είναι το business plan που θα περιλαμβάνει τις απαιτήσεις αυτές, κυρίως με έμφαση στην καθολικότητα, στην κοινοτική φροντίδα και φυσικά στην καθολική αποϊδρυματοποίηση. Αυτά, λοιπόν, έχουν γίνει.
Έχουμε προχωρήσει επίσης κάτι το οποίο είχε να γίνει περίπου μια δεκαετία. Στην προκήρυξη, η οποία αυτές τις μέρες είναι στο ΑΣΕΠ, των 1.600 νοσηλευτών και λοιπών εργαζομένων και στις 760 θέσεις γιατρών που προκηρύξαμε ήδη, έχουμε προβλέψει 300 θέσεις ειδικά για τον χώρο της ψυχικής υγείας, ψυχιάτρων και άλλων επαγγελματιών υγείας. Αυτή είναι μία τεράστια έλευση ανθρώπινου δυναμικού για το όντως προβληματικό και αποδιοργανωμένο δημόσιο σύστημα ψυχικής υγείας που θα δώσει τη δυνατότητα και στις σημερινές δημόσιες δομές να στηριχθούν, να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση και λόγω της κρίσης.
Ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι έχουν αυξηθεί τα αιτήματα, έχουν αυξηθεί οι ανάγκες, έχουν αυξηθεί οι ακούσιες νοσηλείες, έχει αυξηθεί ο επιπολασμός της μείζονος κατάθλιψης. Αυτά τα λέει η βιβλιογραφία. Εμείς προσπαθούμε ακριβώς αυτές τις εξελίξεις και αυτές τις αναδυόμενες ανάγκες να τις ενσωματώσουμε σε πολιτική.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Δημήτριος Κρεμαστινός): Έχετε και δευτερολογία, κύριε Υπουργέ.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΞΑΝΘΟΣ (Υπουργός Υγείας): Επίσης, έχουμε ένα έτοιμο, νέο σχέδιο τομεοποίησης για όλη τη χώρα, με έμφαση ειδικά στο λεκανοπέδιο, για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες που έχει το σημερινό σύστημα εφημερίας στο λεκανοπέδιο της Αττικής, όπου ιδιαίτερα οι εισαγγελικές εντολές συσσωρεύονται σε πολύ λίγα νοσοκομεία, επιβαρύνοντας τη λειτουργία τους.
Επίσης, αυτό το οποίο προωθούμε είναι, αξιοποιώντας τους ευρωπαϊκούς πόρους, αξιοποιώντας τη χρηματοδότηση από το νέο ΕΣΠΑ, περίπου 40 εκατομμύρια ευρώ από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, να χρηματοδοτήσουμε νέα οικοτροφεία, δημόσια οικοτροφεία, για να προετοιμάσουμε τη σταδιακή μετακίνηση από την ασυλική φροντίδα, να χρηματοδοτηθούν ξενώνες για βαριές περιπτώσεις αυτισμού, να αναβαθμιστούν δύο ψυχιατρικές δομές-σωφρονιστικά καταστήματα στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, να ενισχυθούν οι ΚΥΣΠΕ.
Ξέρουμε πολύ καλά τον διττό τους ρόλο και τον θεραπευτικό, αλλά και τον αναπτυξιακό και επανενταξιακό για τους ασθενείς. Επίσης, να ενισχυθεί η κατ’ οίκον φροντίδα, οι υπηρεσίες κατ’ οίκον φροντίδας που ήταν απολύτως αποκλεισμένες την προηγούμενη περίοδο από τη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ.
Εκεί παίζεται το παιχνίδι σήμερα. Εκεί είναι το πρόβλημα των ανθρώπων της «περιστρεφόμενης πόρτας». Και έχει αποδειχθεί ότι η κατ’ οίκον φροντίδα μειώνει πάνω από 30% τις υποτροπές και άρα τις νοσηλείες.
Κινητές μονάδες επιπλέον θα χρηματοδοτηθούν με ενισχυμένη παιδοψυχιατρική υποστήριξη, δομές για την άνοια και το Αλτσχάιμερ με κέντρα ημέρας και δομές τελικού σταδίου και φυσικά –αυτό είναι το πιο σημαντικό- θα χρηματοδοτηθεί από το νέο ΕΣΠΑ, από το τομεακό πρόγραμμα του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, μια πολύ σημαντική παρέμβαση που είναι ο μηχανισμός αξιολόγησης και ελέγχου της ποιότητας όλων των δομών και των δημοσίων και των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Δημήτριος Κρεμαστινός): Κύριε Μπαργιώτα, έχετε και πάλι τον λόγο για τρία λεπτά.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Θα μπορούσα να σας απαντήσω με μία ερώτηση, με μια λέξη μόνο και αυτό είναι: Πότε; Έχω κουραστεί τα τελευταία δύο χρόνια να ακούω εξαιρετικά καλές αναλύσεις επιχειρησιακών σχεδίων που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Με κατηγορήσατε, κατ’ αρχήν, ότι δεν παρακολουθώ. Οφείλω να ομολογήσω ότι τις συσκέψεις του Υπουργείου, αν γίνονται, και τους ενδοκομματικούς σας προβληματισμούς δεν μπορώ να τα παρακολουθήσω εκ των πραγμάτων.
Θα δω πραγματικά με ενδιαφέρον, μια και το καταθέσατε στα Πρακτικά, το στρατηγικό σχέδιο που κουνήσατε και, επίσης, θα ήθελα να μου πείτε στη δευτερολογία σας πού αλλού το καταθέσατε, αν είναι διαθέσιμο και πού.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΞΑΝΘΟΣ (Υπουργός Υγείας): Στην Κομισιόν. Και έτυχε και επιδοκιμασίας.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Επειδή, επίσης, με κατηγορήσατε ότι παρακολουθώ τα δημοσιεύματα του «κίτρινου» Τύπου, η πρώτη παρατήρηση θα ήταν για «κίτρινο» Τύπο να ψάξετε στο Κόμμα σας, καθώς το κομματικό σας όργανο μου έκανε την τιμή να με «χαϊδέψει» τις προάλλες. Έτσι; Το ένα είναι αυτό.
Το δεύτερο, που θα ήθελα πραγματικά να μου πείτε, είναι αν η επιστολή του Νιλς Μούιζνιεκς εμπίπτει στην κατηγορία του «κίτρινου» Τύπου. Έχει ημερομηνία «17 Αυγούστου 2016» και δεν έχει καμία αναφορά σε κανένα σχέδιο και σε καμιά συζήτηση. Έχει αναφορές σε ελλείψεις, σε προβληματισμούς, έχει συμβουλές ελαφρώς ειρωνικές προς την ελληνική Κυβέρνηση και καμία μα καμία αναφορά σε κανενός είδους διάλογο που βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτή είναι η πραγματικότητα αποτυπωμένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση ένα μήνα πίσω.
Αν, πραγματικά, έχετε καταθέσει αυτά που λέτε ότι έχετε καταθέσει, καλό θα ήταν να μας καταθέσετε και τα αποδεικτικά στοιχεία, που αποδεικνύουν ότι όντως τα έχετε καταθέσει.
Από εκεί και πέρα, έχω να πω ότι υπάρχει ένας σημαντικός παράγοντας σ’ αυτήν τη ζωή την πραγματική, ο χρόνος. Ακούω διαρκώς για νομοσχέδια που όπου να ’ναι έρχονται –είτε είναι ψυχική υγεία είτε είναι νοσοκομεία- και μονίμως για διορισμούς, οι οποίοι βρίσκονται στο ΑΣΕΠ. Δεκτόν θετικά! Να τα δούμε. Πότε; Κοντεύετε να φτάσετε στο μέσο μιας κυβερνητικής θητείας με τον συνδυασμό των δύο κυβερνήσεών σας και η παραγωγή του Υπουργείου σας σε τομές νομοθετικές και μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη το σύστημα είναι περίπου μηδέν.
Ακούμε και ακούμε ξανά για τους διορισμούς. Θα τα πούμε και μετά. Θα υπάρχει περισσότερος χρόνος στον επόμενο γύρο. Όμως, υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα πραγματικού χρόνου. Τα πράγματα δεν μπορούν να περιμένουν.
Το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο βρίσκεται σε άθλια κατάσταση για πολλούς λόγους. Εγώ άρχισα την ομιλία μου αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν τεράστια προβλήματα και ένα πολύ πολύ προβληματικό παρελθόν, μια τεράστια σπατάλη πόρων –ανθρωπίνων πόρων και οικονομικών- και χρόνου.
Είναι από εδώ και πέρα το ερώτημα. Είναι η πρώτη φορά –και χαίρομαι που το κάνατε- που ευθαρσώς και χωρίς περιστροφές παραδέχεστε ότι δεν συμφωνείτε με τον τρόπο, με τον οποίον είχε οριστεί. Καλώς! Είναι δικαίωμά σας. Μέχρι τώρα ακούγαμε, όμως, για επαναδιαπραγματεύσεις, για το «θα δούμε» και «θα το δούμε ξανά». Τα ερωτήματα από εδώ και πέρα σ’ αυτό είναι σημαντικά.
Το σύμφωνο Αντόρ-Λυκουρέζου είχε μια συγκεκριμένη χρηματοδότηση. Ήταν 180 εκατομμύρια, ένα μεγάλο μέρος των οποίων δεν έχει εκταμιευθεί από το ΕΣΠΑ. Ένα μέρος είπα, κύριε Μαντά.
Αναφέρατε, επίσης, πάλι ότι υπάρχουν σχέδια να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, ετούτο, το άλλο. Έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση για τη μεταρρύθμιση; Από την Ευρωπαϊκή Ένωση εννοώ. Υπάρχει κάτι δεδομένο; Επανέρχομαι εδώ. Εδώ δεν λέει τίποτα. Αυτή είναι η αποτύπωση από τον υπεύθυνο Επίτροπο.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Ωραία, να απαντήσει ο Υπουργός, κύριε Μπαργιώτα.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Υπάρχει κι ένα σημαντικό θέμα ακόμα. Θα μου δώσετε ένα λεπτό.
Εδώ δεν λέει τίποτα. Αυτή είναι η τελευταία αποτύπωση που έχουμε από την Επιτροπή. Υπάρχει κάτι άλλο;
Και μια και αναφερθήκατε στον Τύπο και στον «κίτρινο» Τύπο, τα ερωτήματα είναι συγκεκριμένα: Το Υπουργείο έβγαλε μια ανακοίνωση, η οποία ήταν μια ωραία έκθεση ιδεών για τα προβλήματα που έχει ο χώρος της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.
Τα ερωτήματα, λοιπόν, είναι συγκεκριμένα. Και θα καταθέσω μια ενδεικτική απόφαση, η οποία αναθεωρεί χωρίς εμφανή λόγο τις αμοιβές σε συγκεκριμένες εταιρείες. Φαίνεται ότι κάποιες εταιρείες ψυχικής υγείας χρειάζονταν περισσότερα και κάποιες λιγότερα.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Ολοκληρώστε, κύριε Μπαργιώτα!
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Ένα λεπτό, κύριε Πρόεδρε, είναι σημαντικό!
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Όλα όσα λέτε είναι σημαντικά.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Υπάρχει ένας συγκεκριμένος νόμος του 2013, ο οποίος περιλαμβάνει πολύ συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να γίνουν για να αξιολογηθεί και να αποζημιωθεί η δαπάνη των ΜΚΟ και των εταιρειών ψυχικής υγείας.
Σας ρωτώ, λοιπόν, στην αναθεώρηση που έγινε στο Υπουργείο, η οποία ενδεχομένως να χρειαζόταν, και φέρει την υπογραφή του κ. Γιαννουλάτου, τηρήθηκε ο νόμος του 2013;
Το άλλο ερώτημα που έχω –και είναι πολύ σημαντικό- επειδή ακούω από διάφορους του χώρου ότι ο νόμος της κ. Σκοπούλη του 2013 είναι δύσκολος και προβληματικός και πολύ δύσκολο να ερμηνευτεί, έχετε σκεφτεί να αλλάξετε τον νόμο με κάτι διαφορετικό; Θα τον κάνετε πιο «εύκολο»;
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Μείνετε στο ερωτηματικό, κύριε Μπαργιώτα. Έχετε πάρει τον διπλάσιο χρόνο.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Υπενθυμίζω μόνο -και τελειώνω με αυτό- ότι με τον τρόπο αυτό, το κόστος των ΜΚΟ κατέβηκε κατά 50%, από 100 σε 50 εκατομμύρια περίπου τον χρόνο, και εδώ φαίνεται ότι ξαναπαίρνουμε την ανιούσα. Θα αλλάξετε τον νόμο με κάτι πιο εύκολο, για να το πω σχηματικά, ή με κάτι πιο δύσκολο;
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Θα απαντήσει ο Υπουργός. Έχετε τον λόγο.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΞΑΝΘΟΣ (Υπουργός Υγείας): Ευχαριστώ.
Ισχύει το ότι δεν παρακολουθείτε τα πράγματα. Ο Μούιζνιεκς δεν είναι Επίτροπος Υγείας, αλλά Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν ασχολείται ο ίδιος με την ουσία των σχεδίων της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, γι’ αυτό και δεν κάνει καμία αναφορά ούτε στο σύμφωνο Αντόρ-Λυκουρέντζου ούτε πουθενά αλλού. Δίνει έμφαση –και αυτή είναι η δουλειά του- στο εάν τηρούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών και κάνει πολύ σημαντικές παρατηρήσεις. Κυρίως αυτές αφορούν τις πιο ακραίες και προβληματικές εικόνες που έχει σήμερα το δημόσιο σύστημα ψυχικής υγείας: Λεχαινά, Ψυχιατρείο Φυλακών Κορυδαλλού και κάποια πολύ δύσκολα τμήματα του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής.
Αναφέρεται επαινετικά στην πρωτοβουλία μας για τη μεταρρύθμιση στη διοικητική οργάνωση του συστήματος και κάνει συστάσεις, ως οφείλει, τις οποίες βεβαίως, επειδή ακριβώς εμείς είμαστε με τη λογική του μετασχηματισμού του ασύλου και της ολοκλήρωσης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, τις έχουμε ήδη ενσωματώσει στο σχέδιο αυτό το οποίο ελπίζω να συζητήσουμε τον Οκτώβριο στη Βουλή. Το σχέδιο αυτό ενισχύει την δικαιωματική λογική και τις επιτροπές. Σε κάθε Τομεακή Επιτροπή Υγείας σε τριάντα οκτώ μέρη της χώρας δημιουργούνται επιτροπές προάσπισης των δικαιωμάτων των ασθενών. Αυτή είναι, λοιπόν, η πραγματικότητα.
Είπατε ότι έχουμε πρόβλημα χρονικότητας, ότι λέμε πράγματα και δεν γίνονται. Ελπίζω να μην αμφισβητείτε αυτό που ξέρει σήμερα όλη η Ελλάδα, ότι έχουν αρχίσει και διορίζονται για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια μόνιμοι εργαζόμενοι στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας. Θα αναφερθώ και αργότερα σε αυτό, στη συζήτηση της επίκαιρης επερώτησης του ΠΑΣΟΚ.
Ελπίζω να μην αμφισβητείτε ότι για πρώτη φορά μετά το 2010 προκηρύχθηκαν μόνιμες θέσεις γιατρών ΕΣΥ στο σύστημα και έχουμε ευτυχώς πολλαπλές αιτήσεις και φαίνεται να αντιστρέφεται και το ρεύμα επιστημονικής μετανάστευσης στο εξωτερικό ή τουλάχιστον να υπάρχει ένα ενδιαφέρον από γιατρούς που βρίσκονται στο εξωτερικό και σήμερα καταθέτουν τα χαρτιά τους.
Ελπίζω να μην αμφισβητείτε ότι με το επίδομα των 400 ευρώ που δώσαμε σε τριακόσια έντεκα άγονα περιφερειακά ιατρεία έχει αυξηθεί και η στελέχωση σε διαχρονικώς κενά ιατρεία σε δυσπρόσιτες νησιωτικές περιοχές. Σε νησιά που είχαν να δουν γιατρό τρία και τέσσερα χρόνια, αυτές τις ημέρες έχουν διοριστεί γιατροί.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Πείτε μας για τις αποφάσεις του Υπουργείου και για τις ΜΚΟ!
ΑΝΔΡΕΑΣ ΞΑΝΘΟΣ (Υπουργός Υγείας): Θα σας τα πω αυτά και θα ακολουθήσει και η ερώτηση του συναδέλφου. Μην ανησυχείτε! Θα δοθούν επαρκέστατες απαντήσεις.
Άρα και σχέδιο υπάρχει. Προφανώς, θέλουμε να ολοκληρωθεί η ψυχιατρική μεταρρύθμιση, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει με αυταρχισμό, με αυθαιρεσία, χωρίς τις μίνιμουμ προϋποθέσεις επιτυχίας ενός τέτοιου βήματος. Και αυτές δεν υπήρχαν πέρυσι.
Και θέλουμε ακριβώς να συμφωνήσουμε με την Ευρώπη τα εδραιωμένα βήματα τα οποία θα γίνουν στο επόμενο διάστημα. Αυτά θα περιγράφονται στο business plan το οποίο επεξεργαζόμαστε. Το στρατηγικό σχέδιο λέει αναλυτικώς τους στόχους, τη διαδικασία, την αντίληψη, τη φιλοσοφία.
Και μακάρι να υπήρχε πραγματικά μια διάθεση εποικοδομητικής κριτικής, αλλά φαίνεται ότι και εσείς έχετε ενδώσει στην αβάσταχτη γοητεία του λαϊκισμού και στην ελαφρότητά του, επιτρέψτε μου να πω.
Το Υπουργείο έχει κάνει για πρώτη φορά εξαντλητική διαβούλευση με όλους τους επιστημονικούς φορείς του χώρου της ψυχικής υγείας, με όλους τους επαγγελματίες υγείας με μια επιτροπή είκοσι οχτώ μελών, η οποία επεξεργάστηκε το στρατηγικό σχέδιο και είναι ongoing και ανατροφοδοτεί το Υπουργείο με παρεμβάσεις και σχέδια για κάθε αλλαγή που πρέπει να γίνει, από την τομεοποίηση μέχρι την αλλαγή του τρόπου κοστολόγησης και αξιολόγησης των δομών.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Ευχαριστούμε, κύριε Υπουργέ.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Το πότε…
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Παρακαλώ, κύριε Μπαργιώτα, μην παρεμβαίνετε.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΞΑΝΘΟΣ (Υπουργός Υγείας): Αυτή είναι η διαδικασία την οποία ακολουθούμε. Διαβουλευόμαστε, το σχέδιο που έχουμε βάλει σε δημόσια διαβούλευση πέρασε από τη νομοπαρασκευαστική επιτροπή, κάνουμε τις τελικές επεξεργασίες και θα πάρει τον δρόμο του στη Βουλή.
Είναι για πρώτη φορά μια πολύ κρίσιμη τομή στη διοίκηση του συστήματος υγείας. Ενισχύει την αποκέντρωση, ενισχύει τη συμμετοχή των ληπτών και των οικογενειών τους, ενισχύει τη διαφάνεια και θα βοηθήσει να επανεκκινηθεί με αξιόπιστους όρους το όραμα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Ευχαριστούμε.
