«Όπως και στην Παιδεία που τα προβλήματα ξεκινούν κιόλας από την πρωτοβάθμια βαθμίδα της εκπαίδευσης, έτσι και στην υγεία, η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι ο πρώτος μεγάλος ασθενής και ίσως ο πιο κρίσιμος»
Έτσι ξεκίνησε την ομιλία του στη Βουλή ο βουλευτής Αττικής του Ποταμιού Γ. Μαυρωτάς στη συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης για την υγεία των βουλευτών του Ποταμιού προς τον Υπουργό Υγείας.
Αναφερόμενος στους κανόνες που πρέπει να διέπουν την ΠΦΥ, παρέθεσε:
- την ελεύθερη επιλογή από πλευράς πολιτών
- την αποδοτική χρήση των πόρων
- την αποζημίωση των προμηθευτών
- την ασφαλιστική κάλυψη των απαραίτητων υπηρεσιών
- τη χρηματοδοτική δικαιοσύνη ως προς τους χρήστες των υπηρεσιών υγείας
Ο κ. Μαυρωτάς εστίασε ότι το μεγάλο πρόβλημα του ελληνικού συστήματος υγείας είναι ο νοσοκομειοκεντρικός χαρακτήρας του. Μάλιστα τόνισε την αντιδιαστολή της Ελλάδας σε σχέση με το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ όπου στη μεν νοσοκομειακή περίθαλψη η Ελλάδα υπερέχει του Μ.Ο. ενώ στην ΠΦΥ υπολείπεται σημαντικά.
Για τη μεταρρύθμιση του Πρωτοβάθμιου Εθνικού Δικτύου Υγείας (ΠΕΔΥ) σχολίασε ότι δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και προκάλεσε πλήρη αποδιοργάνωση των δημόσιων δομών που υπήρχαν στα αστικά κέντρα και υποκατέστησε τις υπηρεσίες ΠΦΥ από νοσοκομειακές υπηρεσίες σαφώς υψηλότερου κόστους.
Εκτός από τις ελλείψεις σε φαρμακευτικό και νοσοκομειακό υλικό, πολλά Κέντρα Υγείας παρουσιάζουν ακόμα και προβλήματα θέρμανσης. Επίσης ο κ. Μαυρωτάς συμπλήρωσε ότι είναι τέτοια η έλλειψη ιατρών κρίσιμων ειδικοτήτων από τις Μονάδες Π.Ε.Δ.Υ., αλλά και η κατάρρευση των εργαστηρίων που οδηγεί σε αθρόα μεταφορά δημόσιων πόρων στον ιδιωτικό τομέα.
Ο βουλευτής του Ποταμιού έθιξε και το ιδιαίτερα σημαντικό αλλά ανενεργό μέχρι σήμερα θεσμό του οικογενειακού ιατρού, επισημαίνοντας ότι δεν αρκεί να ψηφίζουμε νόμους αλλά και να τους εφαρμόζουμε. Σε αυτό το σημείο αντιπαρέβαλλε τη γνωστή φράση του Προέδρου Κλίντον, που για την ελληνική περίπτωση γίνεται «Είναι η εφαρμογή ανόητε...». Ανέφερε μάλιστα πλείστα παραδείγματα μη εφαρμογής των νόμων όπως για το κάπνισμα, την καταπολέμηση της βίας στον αθλητισμό, τον ντόπινγκ, την Παιδεία κ.ά. Βέβαια όπως είπε χαρακτηριστικά: «Έχουμε Υπουργούς που έχουν πει από το βήμα της Βουλής ότι θα ψηφίσουμε τον νόμο αλλά δεν θα τον εφαρμόσουμε».
Επανερχόμενος στην ΠΦΥ αναφέρθηκε και στα θέματα της πρόληψης και ότι θα περίμενε το Υπουργείο να ενδιαφερθεί και για προγράμματα άθλησης, εκπαιδευτικά προγράμματα και καμπάνιες ενημέρωσης από τις μικρές ηλικίες για τη διατροφή, το κάπνισμα, τη σεξουαλική αγωγή κ.ά.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο κ. Μαυρωτάς έδωσε και προτάσεις όπως:
Αύξηση του αριθμού των γενικών γιατρών με συνδυασμό κινήτρων.
Δικτύωση με άλλες υπηρεσίες υγείας.
Πλήρης ανάπτυξη υπηρεσιών κατ’ οίκον νοσηλείας & φροντίδας.
Συνολικό πλαίσιο αξιολόγησης της απόδοσης και της ποιότητας των υπηρεσιών ΠΦΥ.
Πλήρης αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών (ηλεκτρονική κάρτα υγείας, τηλεϊατρική).
Συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με σκοπό τη μεγιστοποίηση της παροχής υπηρεσιών και την ελαχιστοποίηση του κόστους προς όφελος της κοινωνίας.
Κλείνοντας την ομιλία του μίλησε για τον ένα χρόνο ΣΥΡΙΖΑ που όπως είπε: «Είναι δυστυχώς, ένας χρόνος χαμένος για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας». Συνεχίζοντας παρότρυνε την κυβέρνηση να μην καθυστερεί άλλο και να φέρει λύσεις στο χώρο της Υγείας, ενώ επεσήμανε: «Μην αναλώνεστε μόνο στην επιβολή του δικού σας καθεστώτος. Η υγεία είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την αφήσουμε σε κομματικούς συντρόφους και φίλους».
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας:
Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
Θα αναφερθώ σε ένα από τα θέματα που περιλαμβάνονται στην επίκαιρη επερώτηση, στο θέμα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Όπως και στην παιδεία, που τα προβλήματα ξεκινούν από την πρωτοβάθμια βαθμίδα της εκπαίδευσης, έτσι και στην υγεία, η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι ο πρώτος μεγάλος ασθενής και ίσως ο πιο κρίσιμος.
Το σύστημα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας θα πρέπει να διέπεται από τους κανόνες για την ελεύθερη επιλογή από πλευράς πολιτών, την αποδοτική χρήση των πόρων, την αποζημίωση των προμηθευτών για το παραγόμενο έργο, την ασφαλιστική κάλυψη για τις υπηρεσίες που είναι αποδεδειγμένα απαραίτητες και αποτελεσματικές, τη χρηματοδοτική δικαιοσύνη, έτσι ώστε η επιβάρυνση των χρηστών να είναι ανάλογη του εισοδήματος και όχι ανάλογη της ανάγκης.
Ας έρθουμε, όμως, στην Ελλάδα. Ένα από τα χαρακτηριστικά προβλήματα του συστήματος υγείας στη χώρα μας είναι ο έντονα νοσοκομειοκεντρικός χαρακτήρας του συστήματος. Η νοσοκομειακή περίθαλψη κυμαίνεται στο 47% της συνολικής δαπάνης για την υγεία, έναντι 31% του μέσου όρου των χωρών του ΟΟΣΑ. Η δε δαπάνη για την πρωτοβάθμια περίθαλψη κυμαίνεται στο 20% της συνολικής δαπάνης, έναντι 31% του μέσου όρου του ΟΟΣΑ.
Επίσης, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η Ελλάδα με τέσσερις επισκέψεις το χρόνο ανά κάτοικο εμφανίζει την έκτη χαμηλότερη χρησιμοποίηση υπηρεσιών εξωνοσοκομειακής περίθαλψης. Ιδιαίτερα μάλιστα τα τελευταία χρόνια με την κρίση ο περιορισμός του διαθέσιμου εισοδήματος των ασθενών έχει οδηγήσει σε στροφή των ασθενών προς τα δημόσια νοσοκομεία, αύξηση 28%, κατά την πενταετία 2009 έως 2013.
Η μεταρρύθμιση του πρωτοβάθμιου Εθνικού Δικτύου Υγείας, του ΠΕΔΥ, με βάση το ν. 4238/2014, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Οδήγησε σε πλήρη αποδιοργάνωση των δημόσιων δομών που υπήρχαν στα αστικά κέντρα και σε υποκατάσταση των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας από νοσοκομειακές υπηρεσίες υψηλότερου κόστους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Από 1-1-2015 τα Κέντρα Υγείας έπαψαν να ανήκουν στα νοσοκομεία, μα η παντελής έλλειψη προεργασίας έχει οδηγήσει στην κατάρρευσή τους.
Πέρα από την κάλυψη σε φάρμακα, που εξακολουθεί να διασφαλίζεται από τα νοσοκομεία, εμφανίζονται ουσιώδεις ελλείψεις υλικών που δεν αντιμετωπίζονται από τις Υγειονομικές Περιφέρειες. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι πολλά Κέντρα Υγείας παρουσίαζαν και παρουσιάζουν ακόμα και προβλήματα θέρμανσης λόγω αδυναμίας προμήθειας πετρελαίου.
Από τους πεντέμισι χιλιάδες περίπου γιατρούς που διέθεταν οι πρώην Υγειονομικές Μονάδες ΙΚΑ και ΕΟΠΥΥ -και νυν Μονάδες ΠΕΔΥ της χώρας- σήμερα είναι λιγότεροι από δύο χιλιάδες πεντακόσιοι αυτοί που υπηρετούν. Η έλλειψη γιατρών κρίσιμων ειδικοτήτων από τις Μονάδες ΠΕΔΥ, όπως για παράδειγμα παιδιάτρων, οφθαλμιάτρων και η κατάρρευση των εργαστηρίων οδηγούν σε αθρόα και ανεξέλεγκτη μεταφορά δημοσίων πόρων στον ιδιωτικό τομέα.
Στην καρδιά του προβλήματος της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας βρίσκεται ο οικογενειακός γιατρός. Παρότι ο θεσμός προβλέπεται νομοθετικά στο άρθρο 5 του ν.4238, η μη έκδοση των υπουργικών αποφάσεων του άρθρου 7 του ιδίου νόμου, που προσδιορίζουν την εφαρμογή του μέτρου, το καθιστούν ανενεργό.
Ανοίγω εδώ μία παρένθεση. Μήπως κατ’ αρχήν χρειαζόμαστε μια «πρωτοβάθμια φροντίδα» στην εφαρμογή των νόμων; Διαπιστώνουμε ένα πρόβλημα, ψηφίζουμε έναν νόμο και νομίζουμε ότι τελειώσαμε. Τον ψηφίζουμε ως Βουλή, αλλά πρέπει η Κυβέρνηση να τον υλοποιήσει, να τον εφαρμόσει. Εκεί κολλάει το πράγμα.
Για να παραφράσω τον τέως Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και συνομιλητή του Πρωθυπουργού μας, τον Πρόεδρο Κλίντον, που είχε πει «είναι η οικονομία, ανόητε», για εμάς «είναι η εφαρμογή, ανόητε». Κάπου το ξανακούσαμε αυτό τελευταία.
Είμαι σίγουρος ότι, αν ρωτήσω τον οποιονδήποτε από εσάς, θα έχει ένα παρόμοιο θέμα να αναφέρει. Να ξεκινήσω από την απαγόρευση του καπνίσματος; Μία βόλτα στη Βουλή -εδώ που ψηφίζουμε τους νόμους δηλαδή- αρκεί για να μας πείσει.
Να μιλήσω για τον αθλητισμό; Για διατάξεις για την καταπολέμηση της βίας και του ντόπινγκ που έχουν ψηφιστεί κι έχουν μείνει στα χαρτιά; Να μιλήσω για την παιδεία, που σε κάποιους που δεν άρεσε το νομοθετικό πλαίσιο, δεν το εφάρμοζαν; Να μιλήσω, τέλος, για Υπουργούς που έχουμε δει εδώ μέσα, από αυτό το Βήμα, να λένε ότι θα ψηφίσουμε τον νόμο, αλλά δεν θα τον εφαρμόσουμε; Η εφαρμογή των νόμων είναι, λοιπόν, ένα γενικότερο πρόβλημα. Κλείνει η παρένθεση.
Ας πάμε σ’ ένα άλλο ζήτημα. Στην πρωτοβάθμια φροντίδα ανήκει και η πρόληψη, σύμφωνα με την διακήρυξη της ALMA-ATA του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Θα ήθελα να ακούσω κάποια πράγματα και για την πρόληψη. Παραδείγματος χάριν, για τη συμμετοχή του Υπουργείου Υγείας σε προγράμματα άθλησης, σε εκπαιδευτικά προγράμματα και καμπάνιες ενημέρωσης από τις μικρές ηλικίες για τη διατροφή, καθώς, ως γνωστόν, έχουμε από τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, για το κάπνισμα, για τη σεξουαλική αγωγή και άλλα.
Ο υγιής πολίτης του 2030, του 2040 και του 2050 χτίζεται σήμερα, το 2016. Και η Ελλάδα δεν τελειώνει μόλις τελειώσει η τετραετία μας ή η διετία ή η εξαμηνία μας, αλλά θα πρέπει κάποια στιγμή το μακροπρόθεσμο στη χώρα μας να κερδίζει το βραχυπρόθεσμο.
Ας πάμε τώρα και σε κάποιες προτάσεις για την πρωτοβάθμια φροντίδα, όπως προκύπτουν από τη σύγχρονη βιβλιογραφία. Αύξηση του αριθμού των γενικών γιατρών σε συνδυασμό με ένα πλαίσιο κινήτρων, διεπιστημονικότητα: Γιατροί, νοσηλευτές, ψυχολόγοι, επισκέπτες υγείας, φυσιοθεραπευτές και άλλες ειδικότητες είναι απαραίτητο να λειτουργούν ως μία διεπιστημονική ομάδα.
Δικτύωση με άλλες Υπηρεσίες Υγείας. Πλήρης ανάπτυξη υπηρεσιών κατ’ οίκων νοσηλείας και φροντίδας. Συνολικό πλαίσιο για την αξιολόγηση της απόδοσης και της ποιότητας των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας.
Σημαντική είναι και η πλήρης αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι ένας τομέας, όπου μπορεί να έχουν ουσιώδη συμβολή οι νέες τεχνολογίες, όπως η ηλεκτρονική κάρτα υγείας και η τηλεϊατρική, ειδικά στη χώρα μας με τη μεγάλη νησιωτικότητα και τους πολλούς ορεινούς όγκους που κάνουν πολλές περιοχές δυσπρόσιτες.
Τέλος, συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, έτσι ώστε να βελτιστοποιηθεί το αποτέλεσμα για την κοινωνία, να έχουμε δηλαδή μεγιστοποίηση της παροχής υπηρεσιών με αντίστοιχη ελαχιστοποίηση του σχετικού κόστους.
Εν κατακλείδι, η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι το κλειδί για τη βελτίωση του συστήματος της υγείας στην Ελλάδα. Αυτό είναι γνωστό. Το έχουν πει πολλοί, το λέμε κι εμείς. Και δεν είναι ανάγκη να ξαναανακαλύψουμε τον τροχό, απλώς να τον κυλήσουμε, γιατί έχει χορταριάσει. Αναμένουμε, λοιπόν, την κατάθεση του σχετικού σχεδίου νόμου.
Αν η Κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να το πράξει άμεσα, τουλάχιστον ας υλοποιήσει τις προβλέψεις του άρθρου 7 του ν. 4238 για τον οικογενειακό γιατρό, που είναι ένα κομβικό σημείο για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, βγάζοντας τις σχετικές υπουργικές αποφάσεις.
Μεθαύριο θα σβήσετε ένα κεράκι στην τούρτα των πρώτων γενεθλίων σας ως Κυβέρνηση! Ένας χρόνος ΣΥΡΙΖΑ. Δυστυχώς, όμως, είναι ένας χρόνος χαμένος για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Όμως, δεν είμαστε εδώ για να λέμε, όπως κάνατε εσείς σαν αντιπολίτευση, «Όχι σε όλα». Δεν μπορούμε και να λέμε «Ναι» στο τίποτα.
Δεν χωρούν άλλες καθυστερήσεις. Κινηθείτε, φέρτε πράγματα, προτείνετε λύσεις να συζητήσουμε για τα μεγάλα προβλήματα της υγείας. Μην αναλώνεστε μόνο στην επιβολή του δικού σας καθεστώτος στο χώρο, όπως διαπιστώνουμε τελευταία. Η υγεία είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την αφήσουμε σε κομματικούς συντρόφους και φίλους.
Και εν τω μεταξύ η χώρα, η κοινωνία χάνει χρόνο, χάνει δυνάμεις, χάνει ηθικό. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια να κωλυσιεργούμε, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας, όταν η χώρα ολόκληρη βρίσκεται στην εντατική.
Ευχαριστώ πολύ.
