Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Ποταμιού, κ. Χάρης Θεοχάρης, κατέθεσε ερώτηση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος κ. Σκουρλέτη και Οικονομίας κ. Σταθάκη για την πορεία υλοποίησης των έργων του Προγράμματος ΕΣΠΑ “Εξοικονομώ” στους ΟΤΑ.
Στην πρώτη προκήρυξη του προγράμματος που διενεργήθηκε από το ΕΠΑΝ ΙΙ (2009), με συνολικό προϋπολογισμό 70 εκ. ευρώ εντάχθηκαν 104 προτάσεις με προϋπολογισμό ένταξης 81,7 εκ ευρώ. Για να δοθεί μάλιστα η δυνατότητα συμμετοχής σε Δήμους που είτε δεν υπέβαλαν πρόταση είτε απορρίφθηκαν κατά την αξιολόγηση της πρώτης, προκηρύχθηκε η δεύτερη φάση του προγράμματος «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΙΙ» από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (2013). Λόγω σημαντικών καθυστερήσεων κατά την αξιολόγηση των προτάσεων των Δήμων αλλά και υπερ-δεσμεύσεων (overbooking) πόρων, επιχειρήθηκε η εξυγίανση του προγράμματος, οπότε και απεντάχθηκε μεγάλος αριθμός έργων που δεν παρουσίαζαν πρόοδο σε σχέση με τις κύριες συμβάσεις.
Σήμερα, το μέλλον των 63 έργων που έχουν απομείνει στο πρόγραμμα είναι πραγματικά στον αέρα καθώς εδώ και αρκετούς μήνες οι ρυθμοί υλοποίησης χαρακτηρίζονται από απελπιστικά αργοί έως και ανύπαρκτοι. Τα έργα θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του έτους (2015), καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να επιβαρυνθεί το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Επίσης θα πρέπει να τονιστεί ότι η μετακίνηση έργων στην νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020 δεν αποτελεί λύση, καθώς ήδη τα έργα που θα μεταφερθούν στο νέο ΕΣΠΑ, ως έργα γέφυρες, είναι συνολικού προϋπολογισμού 4,4 δις ευρώ, πράγμα που μειώνει τις νέες επενδύσεις της προγραμματικής περιόδου 2014–2020 στα 15 δις ευρώ. Από τα παραπάνω καθίσταται σαφής η ανάγκη για ύπαρξη ενός μεσοπρόθεσμου κυβερνητικού σχεδιασμού για την υλοποίηση των κρίσιμων έργων των ΟΤΑ της προηγούμενης περιόδου, χωρίς να θιγούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας της νέας περιόδου.
Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης:
Προς: α. τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, β. τον Υπουργό Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού
ΘΕΜΑ: Πορεία Υλοποίησης των Ενταγμένων Έργων στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» στους ΟΤΑ
Η προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και περιβαλλοντικής αναβάθμισης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, επιχειρήθηκε με τη διαδικασία ένταξης συγχρηματοδοτούμενων δημοτικών έργων στα επιχειρησιακά προγράμματα Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα ΙΙ (2009) και στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (2013).
Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» στους ΟΤΑ (Ι και ΙΙ), είχε ως αποδέκτες τους ΟΤΑ Α΄ βαθμού με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων συμπεριλαμβανομένων και πρωτευουσών νομών ανεξαρτήτως πληθυσμού, υπό την προϋπόθεση της ύπαρξης εκ μέρους των ΟΤΑ, διαχειριστικής επάρκειας για έργα τύπων Α΄ και Β΄ καθώς και δυνατότητας κάλυψης της ιδίας συμμετοχής.
Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα, μέσω των επιλέξιμων παρεμβάσεων, αφορά στην εφαρμογή δράσεων και αποδεδειγμένων καλών πρακτικών για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης στο αστικό περιβάλλον, με έμφαση στον κτιριακό τομέα (δημοτικά κτίρια) και την αναβάθμιση των κοινόχρηστων χώρων και δευτερευόντως στον τομέα των δημοτικών και ιδιωτικών μεταφορών και στις ενεργοβόρες δημοτικές εγκαταστάσεις, μέσω της υλοποίησης τεχνικών παρεμβάσεων και δράσεων ευαισθητοποίησης και κινητοποίησης πολιτών, τοπικής αυτοδιοίκησης, εταιρειών και φορέων.
Στην πρώτη προκήρυξη του προγράμματος που διενεργήθηκε από το ΕΠΑΝ ΙΙ (2009), με συνολικό προϋπολογισμό 70 εκ. ευρώ, η ανταπόκριση των Δήμων ήταν ικανοποιητική. Από τις 191 προτάσεις που αρχικά υποβλήθηκαν, κατά το στάδιο της αξιολόγησης από τον ενδιάμεσο φορέα διαχείρισης του προγράμματος (ΚΑΠΕ), εντάχθηκαν 104 προτάσεις με προϋπολογισμό ένταξης 81,7 εκ ευρώ, νομικές δεσμεύσεις 9,1 εκ. ευρώ και δαπάνες 1,8 εκ. ευρώ.
Για να δοθεί μάλιστα η δυνατότητα συμμετοχής, σε Δήμους που είτε δεν υπέβαλαν πρόταση είτε απορρίφθηκαν κατά την αξιολόγηση της πρώτης, προκηρύχθηκε η δεύτερη φάση του προγράμματος «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΙΙ» από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (2013). Κατά τη φάση αυτή, υπεγράφη, η ένταξη στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη (ΕΠΠΕΡΑΑ) 2007-2013 νέων έργων φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης, με συνολική δημόσια δαπάνη 1.405.832,23 ευρώ.
Λόγω σημαντικών καθυστερήσεων κατά την αξιολόγηση των προτάσεων των Δήμων αλλά και υπερ-δεσμεύσεων (overbooking) πόρων, επιχειρήθηκε η εξυγίανση του προγράμματος. Σύμφωνα και με την υπ΄αρ΄13/09-02/170294/173/07-01/2015 Υπουργική Απόφαση απεντάχθηκε μεγάλος αριθμός έργων που δεν παρουσίαζαν πρόοδο σε σχέση με τις κύριες συμβάσεις και υπήρχε κίνδυνος να χαθεί λόγω της μη εμπρόθεσμης ολοκλήρωσης των έργων σε απώλεια Κοινοτικών Πόρων και σε επιβάρυνση του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Σήμερα, το μέλλον των 63 έργων που έχουν απομείνει στο πρόγραμμα είναι πραγματικά στον αέρα καθώς εδώ και αρκετούς μήνες οι ρυθμοί υλοποίησης χαρακτηρίζονται από απελπιστικά αργοί έως και ανύπαρκτοι. Λαμβάνοντας υπόψη, το τέλους του έτους (2015), ως χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης των έργων, απαιτούνται σαφείς κυβερνητικές ενέργειες που θα εξασφαλίσουν την συνέχεια της υλοποίησης των έργων. Διαφορετικά, ελλοχεύει. Από την άλλη πλευρά, η μη εξεύρεση άμεσης λύσης και η ενδεχόμενη επιβάρυνση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων θα είναι ολέθρια για την ελληνική οικονομία.
Επίσης, επισημαίνεται ότι η μετακίνηση έργων στην νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020 μπορεί να αποτελέσει ένα εκρηκτικό πρόβλημα καθώς επί της ουσίας θα παγώσει και θα μεταφέρει δεκάδες άλλα έργα που είναι προγραμματισμένα για να υλοποιηθούν από το νέο ΕΣΠΑ.
Με βάση τα παραπάνω ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοί:
1) Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, βάσει ποιών συγκεκριμένων και άμεσων ενεργειών, θα επιχειρήσει η κυβέρνηση την πλήρη αποκατάσταση της ροής πληρωμών και υλοποίησης των κρίσιμων έργων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, χωρίς να επιβαρυνθεί υπέρμετρα η δημοσιονομική βάση των επόμενων χρόνων;
2) Βάσει, ποιου μεσοπρόθεσμου κυβερνητικού σχεδιασμού, θα εξασφαλιστεί η συνέχεια υλοποίησης των κρίσιμων έργων των ΟΤΑ της προηγούμενης περιόδου, χωρίς να θιγούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας της νέας περιόδου και χωρίς να καταργούν ολοκληρωτικά την αυτοτέλεια της προγραμματικής περιόδου ΕΣΠΑ 2014-2020;
3) Η εξασφάλιση μια νέας μορφής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για την ολοκλήρωση των έργων αυτών, ενδέχεται να προϋποθέτει την τήρηση αυστηρών επιπρόσθετων αιρεσιμοτήτων (conditionalities) ή προαπαιτούμενων. Κατά πόσο, εκτιμάται εφικτή η δυνατότητα τήρησης επιπρόσθετων δεσμεύσεων σε διοικητικό και οικονομικό επίπεδο;
O ερωτών Βουλευτής:
Χάρης Θεοχάρης - Β' Αθήνας
