18 Σεπτεμβρίου, 2015

Προτάσεις για τη δημόσια διοίκηση

Άμεσες προτεραιότητες για μια Δημόσια Διοίκηση που θα μας κάνει περήφανους!

Το κομματικό κράτος αποτελεί ίσως τον βασικότερο από τους λόγους χρεοκοπίας της Ελλάδας. Αν δεν αλλάξει το κράτος και η δημόσια διοίκηση, δεν θα αλλάξει ποτέ η χώρα μας! Απαιτείται άμεσα η οπισθοχώρηση του κομματικού κράτους από τη Δημόσια Διοίκηση, ώστε να δοθεί χώρος ανάπτυξης στον επαγγελματισμό και την διοικητική τεχνογνωσία. Δυστυχώς η ελληνική δημόσια διοίκηση είναι ακόμα και σήμερα ένα σύνολο προσωποπαγών κατ’ ουσία υπουργείων, ανοικτή στις πελατειακές σχέσεις, χωρίς σοβαρούς θεσμούς αξιοκρατίας, χωρίς επαγγελματισμό, χωρίς συνέχεια και διάρκεια, χωρίς ουσιαστική λογοδοσία, με ελάχιστο συντονισμό, ανύπαρκτο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και δομές που εξαρτώνται απολύτως από τα κόμματα και τους ειδικούς συμβούλους. Το σύστημα αυτό όχι απλώς αδυνατεί να αλλάξει την χώρα, αλλά συνετέλεσε καθοριστικά στην πολλαπλή χρεοκοπία της

Με τις προτεινόμενες αλλαγές επιδιώκουμε να καταργήσουμε de jure και de facto το πελατειακό κράτος, να προωθήσουμε τον επαγγελματισμό και τη συνέχεια της Διοίκησης έναντι των κομματικών επιλογών, να ιδρύσουμε σταθερούς θεσμούς αξιοκρατίας και επιβράβευσης της αριστείας, να αξιοποιήσουμε το καλύτερο δυναμικό της δημόσιας διοίκησης, να αποκαταστήσουμε το ηθικό των υπαλλήλων, να εξασφαλίσουμε τον οριζόντιο συντονισμό των υπουργείων και να πετύχουμε την σταθερή και μακροπρόθεσμη στρατηγική στόχευση της χώρας.

Η δημόσια διοίκηση στις πιο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου χαίρει ανεξαρτησίας από τις πολιτικές δυνάμεις και προσθέτει αντίβαρα στην εξουσία των πολιτικών προσώπων. Η ανεξαρτησία της διοίκησης επιτρέπει τη διαμόρφωση αξιοκρατικών διαδικασιών, επιλογής και εξέλιξης. Oι πιο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου διορίζουν και προάγουν τους δημοσίους υπαλλήλους με βάση ένα σύστημα αξιοκρατικών εξετάσεων και με την εγγύηση ανεξαρτησίας από πολιτικές παρεμβάσεις

Πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν ότι στη χώρα μας, απαρχαιωμένοι θεσμοί και δομές, διάχυση της ευθύνης και έλλειψη λογοδοσίας, αδιαφορία για το αποτέλεσμα και πελατειακού τύπου πολιτικο-διοικητική κουλτούρα ανθίστανται στις αλλαγές και δυσχεραίνουν την εφαρμογή ουσιαστικών μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων.

Η επίλυση των δυσλειτουργιών του ελληνικού κράτους χρειάζεται πολύ θαρραλέες και ριζοσπαστικές αλλαγές. Η προσπάθεια να κάνουμε την χώρα μας μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα πρέπει να συμπληρώνεται από θεμελιώδεις αλλαγές στην λειτουργία της δημόσιας διοίκησης. Οι αλλαγές στο κυβερνητικό και διοικητικό επίπεδο είτε θα γίνουν ταυτόχρονα και με σχέδιο είτε είναι καταδικασμένες στην αποσπασματικότητα και την αποτυχία.

ΑΠΟΚΟΜΜΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ Δ.Δ.

Προτάσσουμε αξιοκρατικά - και όχι πολιτικά - κριτήρια σε όλες τις διαδικασίες επιλογής, συγκρότησης, προαγωγών, αμοιβών, και πειθαρχικού ελέγχου των στελεχών των δημοσίων υπηρεσιών.

Οι αναγκαίες άμεσες παρεμβάσεις:

(i) Βάζουμε τέλος στην ιδιότυπη «παρα-διοίκηση» που λειτουργεί παρά και άνωθεν της Διοίκησης.

Οι θέσεις στα γραφεία των Υπουργών, αναπλ. Υπουργών, Υφυπουργών, Γενικών και Ειδικών Γραμματέων στελεχώνονται αποκλειστικά από μόνιμα στελέχη της Διοίκησης, σύμφωνα με το περίγραμμα ή το πλαίσιο δεξιοτήτων κάθε θέσης.
Παραμένει μόνο περιορισμένος αριθμός ειδικών συνεργατών – συμβούλων (έως πέντε ανά Υπουργό), οι οποίοι τοποθετούνται με βάση το πλαίσιο δεξιοτήτων κάθε θέσης, και τα βιογραφικά τους δημοσιεύονται υποχρεωτικά στο διαδίκτυο.
(ii) Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς των Υπηρεσιών, πρόεδροι ΝΠΔΔ

Εισαγωγή του θεσμού των μόνιμων Γενικών Γραμματέων – κατάργηση του ατιμωτικού, παλαιοκομματικού και ιδιότυπου κανόνα του «αποτυχημένου πολιτευτή»
Καταρτίζεται περίγραμμα θέσης για όλες τις θέσεις Γ.Γ και Ε.Γ. των υπηρεσιών [Υπουργεία, κεντρικό κράτος, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ (πρόεδροι και μέλη ΔΣ)].
Επιλέγονται, κατόπιν προκήρυξης, από το ΕΙΣΕΠ, το οποίο θωρακίζεται θεσμικά από το ΑΣΕΠ και ενισχύεται με τεχνογνωσία από το ΕΚΔΔΑ
Η επιλογή γίνεται με βάση το περίγραμμα της θέσης και το πλαίσιο δεξιοτήτων για καθεμιά από αυτές.
Προέρχονται αποκλειστικά από τη Διοίκηση, από ειδικό σώμα στελεχών , τον Διϋπουργικό Κλάδο Στελεχών Διοίκησης
Έχουν πενταετή θητεία και υπογράφουν συμβόλαιο απόδοσης με τον οικείο Υπουργό, με βάση το οποίο αξιολογούνται διαρκώς.
Για πέντε έτη από τη λήξη της θητείας τους απαγορεύεται να ανακηρυχθούν υποψήφιοι σε εθνικές εκλογές.
(iii) Επικεφαλής δημόσιων οργανισμών (κρατικά ΝΠΙΔ)

Όπως με τους Γενικούς και Ειδικούς Γραμματείς στο κράτος, καταργούμε τον φαύλο θεσμό του «αποτυχημένου πολιτευτή» σε όλο το εύρος του Δημοσίου
Θεσπίζουμε διαδικασία opengov II για την επιλογή με διαφάνεια και αξιοκρατία όλων των επικεφαλής δημόσιων οργανισμών, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ μεταξύ των καλύτερων στελεχών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
Επιλογή με βάση το πλαίσιο δεξιοτήτων κάθε θέσης, πενταετή θητεία, συμβόλαιο απόδοσης, κώλυμα εκλογιμότητας για πέντε έτη από τη λήξη της θητείας τους.
(iv) Προϊστάμενοι οργανικών μονάδων των Υπηρεσιών

Οι κομματικές επιλογές αποτελούν οριστικά παρελθόν. Άμεση αποκατάσταση του κύρους των προϊσταμένων με τη διενέργεια κρίσεων, σε όλο το φάσμα της Διοίκησης (κεντρικό κράτος, ΑΔ, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ), για την κάλυψη των θέσεων προϊσταμένων, με βάση τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα των υποψηφίων, την εργασιακή τους πείρα και χωρίς την παραμικρή πολιτική, κομματική, συντεχνιακή παρέμβαση.
Κατάρτιση περιγραμμάτων θέσης εργασίας για όλες τις θέσεις προϊσταμένων και επιλογές με βάση το περίγραμμα. Με τη θέσπιση των περιγραμμάτων, θεσπίζουμε νέο σύστημα επιλογής προϊσταμένων, το οποίο βασίζεται στα προσόντα και την μέτρηση της απόδοσης. Στο νέο σύστημα, λαμβάνεται υπόψη ιδίως:

η επιστημονική επάρκεια και τεχνογνωσία των υποψηφίων
η εργασιακή τους πείρα,
η αξιολόγηση της απόδοσής τους
Οι επιλογές διενεργούνται από τα ανεξάρτητα Συμβούλια Επιλογής Προϊσταμένων, τα οποία θωρακίζονται θεσμικά από το ΑΣΕΠ και ενισχύονται με τεχνογνωσία από το ΕΚΔΔΑ
(v) Θεσμική ενδυνάμωση της Διοίκησης – ενίσχυση του επαγγελματισμού των στελεχών της

Απεμπλέκουμε την διοίκηση του ανθρώπινου δυναμικού του κράτους από τον κομματικό παρεμβατισμό. Για όλα τα υπηρεσιακά ζητήματα των υπαλλήλων (προαγωγές, αξιολόγηση, επιλογές προϊσταμένων) ιδρύουμε έναν νέο ανεξάρτητο θεσμό, τον Επίτροπο Δημόσιας Διοίκησης, που θα συμπληρώσει το έργο που κάνει το ΑΣΕΠ για τις προσλήψεις.
Τα Υπουργεία λειτουργούν και χρηματοδοτούνται με βάση Σχέδια Δράσης, τα οποία δημοσιοποιούν υποχρεωτικά στο διαδίκτυο. Δημοσιοποιούν επίσης ετήσιο ρυθμιστικό προγραμματισμό και απολογισμό της δράσης τους. Η Βουλή, πλέον, παρακολουθεί περιοδικά και με αυξημένες αρμοδιότητες τα αποτελέσματα των νόμων και των δημόσιων πολιτικών που ψηφίζει.
Συστήνουμε ισχυρό Κέντρο Διακυβέρνησης στο γραφείο του Πρωθυπουργού, ενοποιώντας τις Γενικές Γραμματείες που υπάγονται σε αυτόν. Θεσμοθετούμε την επικοινωνία του Γραφείου του Πρωθυπουργού με τα Γραφεία των Υπουργών και τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου επιστρατεύοντας τα στελέχη του Διϋπουργικού Κλάδου.
Θεσπίζουμε Ειδικό Σώμα Δημοσίων Υπαλλήλων (την ελληνική Senior Civil Service) και το συγκροτούμε με απόλυτα αξιοκρατικά και διαφανή κριτήρια. Μόνο με την δημιουργία μιας διακριτής, επαγγελματικής και αξιόπιστης ανώτερης δημοσιοϋπαλληλίας και την επίσημη, θεσμική και με σχέδιο «επιστράτευσή της στην αλλαγή», θα μπορέσουμε να προωθήσουμε τις αναγκαίες για το Ελληνικό Κράτος μεταρρυθμίσεις, τόσο άμεσα όσο και, κυρίως, σε βάθος χρόνου. Τα καλύτερα και πλέον καταρτισμένα στελέχη του Δημοσίου (όπως οι απόφοιτοι της ΕΣΔΔΑ, το Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό, διευθυντικά στελέχη με εμπειρία και μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών κλπ) πρέπει να αποτελούν την αιχμή του δόρατος για την εξάλειψη του κομματισμού και να φέρουν στους ώμους τους το δύσκολο έργο της αλλαγής, απαλλάσσοντας το Κράτος από την μετριοκρατία των ημετέρων και το συνεπακόλουθο κόστος. Πλέον, την θεσμική μνήμη και την συνέχεια εγγυώνται οι δομές και τα ίδια τα στελέχη του κράτους, εξασφαλίζοντας την εμπέδωση και εφαρμογή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, καθώς και την εγγύηση ότι κρίσιμες για την Διοίκηση αλλαγές, όπως η εφαρμογή των αρχών της καλής νομοθέτησης, η σύγχρονη διοίκηση του ανθρώπινου δυναμικού, ο προγραμματισμός και στοχοθεσία των δημόσιων οργανισμών, η διαρκής εκπαίδευση και κατάρτιση, η πλήρης ψηφιοποίηση και ανασχεδιασμός των διαδικασιών και ο πραγματικός έλεγχος και επιθεώρηση θα πραγματοποιηθούν.

ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

Η έως σήμερα ακολουθούμενη μισθολογική πολιτική αποτελεί ένα παλίμψηστο κατακερματισμένων ρυθμίσεων, οι οποίες θεσπίστηκαν τα έτη προ της χρεωκοπίας του 2010 και αποτελούν εν πολλοίς αντικατοπτρισμό είτε της τότε συντεχνιακής ισχύος είτε της τότε πελατειακής εύνοιας του εκάστοτε ισχυρού πολιτικού πάτρωνα. Η εικόνα αυτή δεν άλλαξε εν καιρώ μνημονίων, καθώς οι όποιες ρυθμίσεις ήταν πάντα οριζόντιες και άδικες, μείωναν την συνολική μισθολογική «πίτα», πλην όμως - με απόλυτη ευθύνη των κυβερνητικών κομμάτων - διατήρησαν την πελατειακή κατανομή της. Ως εκ τούτου, η έως σήμερα ασκούμενη μισθολογική πολιτική για τον δημόσιο τομέα της χώρας μας απέχει παρασάγγας από ένα αποτελεσματικό σύστημα ανταμοιβής – παρακίνησης των δημοσίων υπαλλήλων.

Η μεταρρύθμιση της μισθολογικής πολιτικής συνιστά άμεση προτεραιότητα! Μάλιστα, για να είναι αποτελεσματική και νομιμοποιημένη πρέπει να αποκαθιστά το αίσθημα δικαιοσύνης, ίσης μεταχείρισης και αναλογικής ισότητας, που σήμερα ελλείπει, καθώς και να συνδυάζεται με ευρύτερες αλλαγές που απαιτούνται για μια σύγχρονη διοίκηση του ανθρώπινου δυναμικού του κράτους.

Διατηρώντας τα ίδια επίπεδα της μισθολογικής δαπάνης, Το Ποτάμι προτείνει την δίκαιη, αποτελεσματική και αποδοτική κατανομή της:

Εξοικονόμηση και ανακατανομή του «πελατειακού κόστους», δηλαδή του επιπρόσθετου κόστους που σήμερα καταβάλλεται για τις αμοιβές των κομματικών Γενικών και Ειδικών Γραμματέων, των κομματικών διοικητών οργανισμών, μελών Διοικητικών Συμβουλίων ΝΠΔΔ και κρατικών ΝΠΙΔ
Υπαγωγή του ευρύτερου δημόσιου τομέα στο ενιαίο μισθολόγιο, χωρίς εξαιρέσεις, αστερίσκους και «κρυφές» ρυθμίσεις
Σύνδεση του συστήματος αμοιβών με την συνολικότερη πολιτική για το ανθρώπινο δυναμικό της Διοίκησης
Διαφοροποιημένο μισθολόγιο ανάλογα με τα καθήκοντα, την θέση ευθύνης, την απόδοση και τα προσόντα του υπαλλήλου, εξασφαλίζοντας ίση αμοιβή για ίσης αξίας εργασία.
Εξασφάλιση ενός δίκαιου και αποδοτικού μισθού για όλους, με σύνδεση βαθμού (ιεραρχικής εξέλιξης) με τις αποδοχές (μισθολογική εξέλιξη) και σχέση εισαγωγικού μισθού ΥΕ – καταληκτικού ΠΕ στον κοινοτικό μέσο όρο: 3,15
Επανεξέταση και ειδική τεκμηρίωση για ειδικά μισθολόγια και λοιπά επιδόματα (τα ποσά των οποίων έχουν «επιβιώσει» ως «προσωπική διαφορά»). Ειδικά τα τελευταία πρέπει να αποτελούν αντιστάθμισμα για τεκμηριωμένη σπουδαιότητα, βλάβη, επικινδυνότητα ή οικονομική επιβάρυνση που συνεπάγεται για τον υπάλληλο η εκτέλεση συγκεκριμένων καθηκόντων και να αποδίδονται με βάση το καθηκοντολόγιο και το περίγραμμα της θέσης εργασίας του

Κίνητρο απόδοσης για την οργανωτική και λειτουργική αναδιοργάνωση του Δημοσίου
Το Ποτάμι εγγυάται ένα μισθολόγιο, το οποίο απαλλαγμένο από τις παθογένειες του παρελθόντος, θα συγκλίνει προς τα ευρωπαϊκά δεδομένα:

- Αυξάνοντας το αίσθημα δικαιοσύνης και ίσης μεταχείρισης
- Επιβραβεύοντας τη συνεχή προσπάθεια και την ατομική βελτίωση
- Συνδέοντας την ιεραρχική εξέλιξη με το σύστημα αμοιβών
- Προσελκύοντας το καλύτερο στελεχικό δυναμικό
- Διευκολύνοντας την κινητικότητα των υπαλλήλων
- Εξασφαλίζοντας επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης

ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ

Η Ελλάδα είναι γνωστό ότι κατατάσσεται στις χώρες με τη μεγαλύτερη διαφθορά. Στις κυριότερες αιτίες της διαφθοράς στη χώρα μας μπορούμε να περιλάβουμε το πελατειακό κράτος και την διαπλοκή πολιτικής και οικονομικής εξουσίας, την αμνήστευση από τη Βουλή διαπιστωμένων παρανομιών με φωτογραφικές διατάξεις, καθώς και την «κύρωση» από αυτήν διοικητικών πράξεων (συμβάσεων κλπ), ώστε να καθίσταται ατελέσφορος κάθε μελλοντικός έλεγχος από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς και τη Δικαιοσύνη, την ανεκτικότητα ή έστω αμφιθυμική στάση της κοινωνίας σε υποθέσεις χαμηλής διαφθοράς, την πολυνομία και την ασάφεια του νομικού πλαισίου σε ζητήματα οικονομικού ή έντονου κοινωνικού ενδιαφέροντος, το πολυδαίδαλο οργανωτικό πλαίσιο της Διοίκησης, τις τεράστιες καθυστερήσεις στην απόδοση ποινικής, αλλά και πειθαρχικής Δικαιοσύνης, οι οποίες οδηγούν ουσιαστικά σε ατιμωρησία και αρνησιδικία. Σε όλα τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν η πολυδιάσπαση, επικαλύψεις και τα κενά των ελεγκτικών φορέων, καθώς και ο ασφυκτικός θεσμικός και πολιτικός έλεγχός τους από τους Υπουργούς.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Για την αντιμετώπιση της διαφθοράς θα πρέπει να υπάρξει ουσιαστική πολιτική βούληση και ρεαλιστικό σχέδιο για πραγματική μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης, με ενίσχυση της διαφάνειας και απλοποίηση της νομοθεσίας και της διοικητικής δράσης. Απαιτείται:

Αποχή της Βουλής από ρυθμίσεις νομιμοποίησης παρανομιών της Διοίκησης.
Ενίσχυση της προδικαστικής–ενδοδιοικητικής διαδικασίας επίλυσης διοικητικών διαφορών.
Δημιουργία γραφείων αδειοδότησης επιχειρήσεων και ενίσχυση των ΚΕΠ.
Ενεργοποίηση του Ελεγκτή Νομιμότητας των ΟΤΑ.
Αποσαφήνιση του πειθαρχικού δικαίου.
Επίλυση σειράς θεσμικών και ρυθμιστικών ζητημάτων για τον έλεγχο των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης.
Ενίσχυση και συνεκτικότητα των ελέγχων, για έγκαιρη απόδοση πειθαρχικής και ποινικής δικαιοσύνης, καθώς και διασφάλιση της οργανωτικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας των ελεγκτικών φορέων.
Θεσμοθέτηση του ΓΕΔΔ ως Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής και εξοπλισμός του με τα απαιτούμενα θεσμικά εργαλεία.
Απεξάρτηση των Ελεγκτικών Σωμάτων από τον εναγκαλισμό των Υπουργών, ώστε να μπορούν να πραγματοποιούν τακτικούς, στοχευμένους και έκτακτους ελέγχους.
Ουσιαστικοποίηση της δράσης του Συνηγόρου του Πολίτη, ώστε να είναι σε θέση να εξαναγκάζει τη Διοίκηση σε συγκεκριμένες διοικητικές ενέργειες καταπολέμησης της κακοδιοίκησης.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Άμεσα μέτρα και προτεραιότητες σε σχέση με την:

Εκτελεστική Εξουσία

Μετασχηματισμός της κεντρικής πύλης υπηρεσιών ΕΡΜΗΣ σε κατανεμημένο σύστημα με συμμετοχή πιστοποιημένων φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Επέκταση της Διαύγειας στο σύνολο των αποφάσεων της Ελληνικής Διοίκησης και μετατροπή της σε μηχανισμό κεντρικής πρωτοκόλλησης
Δημιουργία μητρώου ηλεκτρονικών και φυσικών οικονομικών συναλλαγών και απόδοση έμμεσων και άμεσων φόρων κατά την εκτέλεση της συναλλαγής.
Επέκταση του προγράμματος παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου ΔΗΛΟΣ με διασύνδεση του με τα πληροφοριακά συστήματα όπως το Κεντρικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων και το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΕΣΠΑ

Νομοθετική Εξουσία

Καθιέρωση υποχρεωτικής ηλεκτρονικής ψηφοφορίας
Ηλεκτρονική κατάθεση νομοσχεδίων με δυνατότητα παρακολούθησης αλλαγών και τροπολογιών
Δυνατότητα συμμετοχής των πολιτών στην κατάθεση θέσεων στην νομοθετική πρωτοβουλία και στον κοινοβουλευτικό έλεγχο

Δικαστική Εξουσία

Δημιουργία “Διαύγειας” για τις δικαστικές αποφάσεις. Μη ανάρτηση δικαστικής απόφασης σε εσωτερικό πληροφοριακό σύστημα τύπου “Διαύγειας” δικαστικών αποφάσεων να ισοδυναμεί μη ισχύ της απόφασης. Θα επιταχύνει την καθαρογραφή των αποφάσεων και την κωδικοποίηση τους στην πηγή
Επιτάχυνση χρήσης του Ηλεκτρονικού δικογράφου

Το ξερίζωμα του πελατειακού κράτους και η αποκομματικοποίησή του με την εγκαθίδρυση μιας επαγγελματικής και ανεξάρτητης δημόσιας διοίκησης, με μόνο κριτήριο την ατομική αξία, ικανότητα και εργατικότητα του καθενός, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης, θα είναι μια τεράστια αλλαγή στην καθημερινότητα της δημόσιας διοίκησης, του πολίτη και των επιχειρήσεων. Χωρίς αμφιβολία θα απαιτήσει μεγάλες αλλαγές στη νοοτροπία και τις μεθόδους τόσο του πολιτικού κόσμου όσο και της ίδιας της διοίκησης. Χρειάζεται για την επιτυχία κατ’ αρχήν την συναίνεση των κομμάτων, εν συνεχεία των συνδικάτων και των πολιτών. Γι’ αυτό η ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης θα πάρει χρόνο και θα πρέπει να γίνει σε στάδια. Παρ’ όλα αυτά οι αλλαγές που σκιαγραφήθηκαν εδώ θα μπορούσαν να γίνουν η πρώτη φάση προσαρμογής της ελληνικής κυβέρνησης και της ελληνικής δημόσιας διοίκησης προς ένα νέο, σύγχρονο μοντέλο διοίκησης.