Συνέντευξη του υποψήφιου ευρωβουλευτή με το Ποτάμι, Βασίλη Σωτηρόπουλου, στο t-zine.gr και την Μαρίνα Γαλανού
Είναι λίγο δύσκολο να είμαι αντικειμενική με τον Βασίλη Σωτηρόπουλο, υποψήφιο για τις Ευρωεκλογές με το «Ποτάμι», γιατί είμαστε καλοί φίλοι. Όχι διότι κάναμε ποτέ πολλή και συχνή παρέα, αλλά γιατί πάντα, μα πάντα, όποτε χρειάστηκε, ήταν κοντά ψυχικά αλλά και με τη νομική κατάρτισή του, στους αγώνες της κοινότητάς μας για ίση μεταχείριση. Και ένα πρόσωπο που ξεχωρίζει για το ήθος και την ακεραιότητά του.
Εξ αρχής της ίδρυσης του ΣΥΔ, ήταν ο δικηγόρος που κατέθεσε το Καταστατικό μας, στο Πρωτοδικείο στα τέλη του 2010 έγινε δυνατό με την απόφαση αναγνώρισης το δικαστήριο να κάνει αποδεκτό ότι η ταυτότητα φύλου παρ’ ότι έως τότε δεν αναφερόταν σε καμία διάταξη εθνικής νομοθεσίας, ούτε ρητά στο Άρθρο 14 της ΕΣΔΑ, πρέπει να είναι έδαφος που πρέπει να απαγορεύονται οι διακρίσεις, σε πολλές περιπτώσεις υπερασπίστηκε τρανς πρόσωπα που ήταν θύματα διακρίσεων ή βίας, ενώ έφερε σε πέρας καινοτόμες νομολογίες, πολύ πριν από το ΕΔΔΑ και πέραν αυτού, για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, με πρώτη την ιστορική απόφαση του Ειρηνοδικείου Αθηνών 418/2016 που το δικαστήριο έκρινε ότι η υποχρεωτική στείρωση, με αφαίρεση των γεννητικών οργάνων από θήλυ σε άρρεν και αντίστροφα, σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την αναγνώριση του φύλου στα διεμφυλικά άτομα, είναι υπερβολική απαίτηση και πρακτικά και παραβιάζει το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ καθώς και τα άρθρα 2 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, στη συνέχεια αυτή η νομολογία επιβεβαιώθηκε σε υποθέσεις που χειρίστηκε ο ίδιος αλλά και άλλοι νομικοί, μετέπειτα πέτυχε μία πρώτη νίκη στη δύσκολη μάχη για τα μη δυαδικά πρόσωπα όπου το Ειρηνοδικείο Αμαρουσίου μπορεί να μη μετέβαλε την καταχώρηση του φύλου μη δυαδικού προσώπου όμως αναγνώρισε ότι οι μη δυαδικές ταυτότητες πρέπει να γίνονται σεβαστές, ενώ πάντα υπήρξε θερμός συμπαραστάτης της κοινότητάς μας και νομικός εκπρόσωπος του ΣΥΔ.
Δεν μπορώ, επομένως, να κρύψω τη χαρά μου, που ο Βασίλης, που πέραν αυτών έχει σπουδαίες περγαμηνές σε νομολογίες, υπήρξε Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης του Δήμου Αθηναίων, αλλά και της Περιφέρειας Αττικής μετέπειτα όπου συνέβαλε ώστε η Περιφέρεια να υιοθετήσει ειδική διάταξη απαγόρευσης των διακρίσεων, δίνει αυτήν τη συνέντευξη στο διαδικτυακό περιοδικό μας, το T-zine, εν όψει των Ευρωεκλογών που είναι υποψήφιος με το «Ποτάμι».
Βασίλη, σ’ ευχαριστώ πολύ γι’ αυτήν τη συνέντευξη. Αν και αρθρογραφείς συχνά και έχεις απαντήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πες μας με λίγα λόγια γιατί αποφάσισες να αποδεχτείς την πρόταση που σου έγινε από το «Ποτάμι» και γιατί με το «Ποτάμι». Ποια είναι τα θέματα που θέλεις να αναδείξεις στην πορεία μέχρι τις εκλογές;
Μα τι ωραία εισαγωγή είναι αυτή, Μαρίνα μου! Πρώτα να σ’ ευχαριστήσω γιατί είναι η πρώτη συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης που δίνω ως υποψήφιος. Και είναι φυσικά μεγάλη τιμή κι ευχαρίστηση πραγματική που είναι στο μαχητικό και ζωντανό t-zine. Tώρα καταλαβαίνω, σκέφτεσαι από που κι ως που εγώ υποψήφιος… Θα σου πω όμως.
Πριν μου γίνει η πρόταση είχα καταλήξει να ψηφίσω το “Ποτάμι”, γιατί σκέφτηκα ότι δικαιώθηκε σε όλες του τις επιλογές από το 2014 έως και σήμερα. Εγώ ποταμήσιος δεν ήμουν, με ξέρεις χρόνια. Αλλά είπα στον εαυτό μου “για κάτσε λίγο, να σκεφτείς τί έχει κάνει αυτός ο άνθρωπος”. Ο Σταύρος Θεοδωράκης. Χωρίς να λαϊκίσει, αν και στα πρώτα βήματά του κι εγώ είχα διαφωνήσει για διάφορα. Πάντως το πρώτο θετικό είναι ότι δεν πήγε να κάνει κυβέρνηση μαζί με τον Καμμένο, αν και του το είχε προτείνει ο Τσίπρας. Το θυμόμαστε αυτό, έτσι; Αρνήθηκε κυβερνητική θέση, λόγω της ύπαρξης του Καμμένου στην κυβέρνηση. Τι πιο εύκολο να έμπαινε και να έκανε τρικομματική, να έπαιρνε κι ένα υπουργείο από τότε, όπως ο Κουβέλης με τον Σαμαρά; Φαίνεται όμως ότι κάτι σοβαρό τον είχε αποτρέψει κι αυτό αποδείχθηκε απόλυτα σωστό. Και αναρωτήθηκα, τί ήταν, άραγε, αυτό που κράτησε τον Σταύρο Θεοδωράκη να μην μπει στην κυβέρνηση λόγω Καμμένου;
Μετά που σκέφτηκα τι έχει κάνει ως σήμερα, είδα μια σοβαρή προσήλωση στα θέματα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Αυτή ήταν η απάντηση νομίζω πια, στο ερώτημα μου γιατί δεν πήγε με τους άλλους. Δηλαδή, εκεί που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν τολμούσε να προσθέσει την τεκνοθεσία στο σύμφωνο συμβίωσης, το “Ποτάμι” έφερε τροπολογία για την αναγνώριση του μη βιολογικού γονέα. Αυτό ήταν ένα πρώτο καλό σημάδι, τότε το 2015. Μετά, το ’16, όταν ήρθε η ίση μεταχείριση χωρίς διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, το “Ποτάμι” ζήτησε να εφαρμοστεί και στην υγεία, την εκπαίδευση, τις κοινωνικές παροχές, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ ήθελε μόνο στον εργασιακό τομέα. Θυμάσαι, Μαρίνα, εμείς το είχαμε ζητήσει αυτό, οι οργανώσεις! Και μόνο οι ποταμήσιοι μας άκουσαν. Με τα καλά τους και τα στραβά τους. Ακόμη και στην ταυτότητα φύλου, το “Ποτάμι” ζήτησε να γίνεται η μεταβολή των στοιχείων με μια απλή διαδικασία στο ληξιαρχείο, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ επέμενε στην δικαστική οδό. Είχαμε γίνει έξαλλοι τότε που δεν μπορούσαμε να πείσουμε την κυβέρνηση να κάνει αυτό το τόσο σημαντικό βήμα. Δεν μας άκουσαν και τώρα ταλαιπωρείται όλη η τρανς κοινότητα στα Ειρηνοδικεία και: “πότε θα βγει η απόφαση” και “γιατί καθυστερεί το Χαλάνδρι” και “γιατί δεν δικάζουν κεκλεισμένων των θυρών” και κολοκύθια τούμπανα. Επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ δίστασε να το κάνει εξωδικαστικά!
Ε, μετά απ’ όλ’ αυτά για εμένα, Μαρίνα, ήταν μονόδρομος. Αποδέχτηκα την πρόταση, γιατί αυτά στοίχισαν πολύ στο “Ποτάμι”, όπως και οι Πρέσπες, λόγω των οποίων έχασε δύο βουλευτές. Θα μου πεις και τι σε νοιάζει. Ε, όχι, όταν ο άλλος δεν κάθεται καρφωμένος στην καρέκλα, δεν γίνεται κυβέρνηση, δεν συνεργάζεται με το ΚΙΝΑΛ να μπει στο Eπικρατείας, αλλά ρισκάρει και να μην μπει στην Βουλή για όλα αυτά, εγώ είμαι μαζί του. Ξέρω ότι εσύ θα με καταλάβεις και δεν θα με μαλώσεις που μπλέκω στα πολιτικά, ενώ μια ζωή είμαι ανεξάρτητος. Τώρα ήρθε η ώρα να τον βοηθήσουμε κι εμείς. Οπότε θέλω να συμβάλλω να εξακολουθήσει να υπάρχει αυτή η φωνή στην Ευρωβουλή και στην Βουλή. Είναι τελείως διαφορετικό το “Ποτάμι” από όλα τα άλλα κόμματα αυτή τη στιγμή, στην ΛΟΑΤΚΙ και την γενικότερη ατζέντα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Και, γενικά, είναι κάτι μοναδικό στην πολιτική ζωή της χώρας. Αλλιώς, εγώ δεν θα πήγαινα. Με ξέρεις».
Παρακολουθούμε τον δημόσιο διάλογο των κομμάτων και υποψηφίων για τις Ευρωεκλογές. Εγώ θα τον χαρακτήριζα εντελώς απογοητευτικό. Σχεδόν κανείς δεν μιλάει για θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής. Και με ενοχλεί, ξέρεις, που συχνά στον δημόσιο λόγο, πολιτικά πρόσωπα όταν αναφέρονται στα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα, κάνουν τον διαχωρισμό, «εμείς» και οι «ευρωπαίοι». Δηλαδή «εμείς» τι είμαστε; Εσύ πόσο ικανοποιημένος είσαι απ’ αυτόν τον διάλογο; Και τις σκέψεις σου γενικότερα.
Έτσι, είναι Μαρίνα, κανείς δεν μιλάει για θέματα Ευρωβουλής. Θα μου πεις “και πότε ρε Βασίλη μιλούσαν στις Ευρωεκλογές”. Θα συμφωνήσω, αλλά κακώς. Πολύ περισσότερο που τώρα δεν είμαστε στις υποτιθέμενες καλές εποχές. Δεν είναι εποχές να ψηφίζουμε ποδοσφαιριστές και τραγουδιστές, χαλαρά για την πλάκα μας. Είναι ζόρικα τα πράγματα με την ακροδεξιά και τον λαϊκισμό και από τα αριστερά.
Το ξέρετε ότι η Ευρωβουλή θα έρθει να αποφασίσει μετά τις εκλογές για την νέα Οδηγία για την ίση μεταχείριση σε όλους τους τομείς; Αυτό, ποιός θα το ψηφίσει, οι ακροδεξιοί και οι νεοναζί Ευρωβουλευτές που δυστυχώς φαίνεται ότι θα ξεχειλίσουν με την κατρακύλα που έχει πάρει η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη; Όχι, βέβαια. Εμείς θα το ψηφίσουμε, οι προσκολλημένοι στην ισότητα και στις γνήσιες ευρωπαϊκές δημοκρατικές ιδέες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης.
Έχουμε παρά πολλά να κάνουμε στην Ευρωβουλή του 2019-2024 και αυτά πρέπει να τα μάθει ο κόσμος. Θα ψηφιστεί ο νέος Κανονισμός για τα προσωπικά δεδομένα στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες! Αυτό ποιοι θα το ψηφίσουν, βρε παιδιά, οι τραγουδιστές, οι ποδοσφαιριστές και οι ηθοποιοί; Που τους αγαπώ, βέβαια, γιατί είμαι άνθρωπος που στον ελεύθερο χρόνο μου επιλέγω πάντα τα δώρα που μας δίνει ο χώρος της τέχνης και του πολιτισμού. Και στο θέατρο πάω και στα κλαμπ και σε όλα. Οι καλλιτέχνες είναι θεοί, δεν το συζητάω και δίνουν τεράστιους αγώνες για να μας κρατήσουν στην ανθρώπινη κατάσταση. Αλλά, εδώ θέλει και ειδικές γνώσεις το πράγμα, γιατί αλλιώς θα σε καταπιούν τα λόμπι και τα τεράστια συμφέροντα που “αγοράζουν” τις συνειδήσεις!
Λοιπόν, είμαστε Έλληνες και ταυτόχρονα είμαστε και Ευρωπαίοι. Δεν το βλέπω καθόλου αντιθετικά ή διαχωριστικά. Όπως λέμε “είμαι ΛΟΑΤΚΙ άνθρωπος”, είναι τόσο αυτονόητα δεμένη η πρώτη με την δεύτερη υπόσταση. Και καλώς ή κακώς παρακολουθώ Ευρωβουλή 15 χρόνια, τα εφαρμόζω καθημερινά στα δικαστήρια. Δεν ξύπνησα τώρα και είπα “α, τί ωραία η Ευρώπη”.
Οι ευρωβουλευτές του «Ποταμιού», βρίσκονται στο Ευρωπαϊκό Κόμμα των Δημοκρατών και Σοσιαλιστών. Εσύ καλύπτεσαι απ’ αυτό; Με ποιες δυνάμεις του Ε.Κ. θεωρείς ότι θα μπορούσες να συνεργαστείς, και αν εκλεγείς σε ποιες Επιτροπές ή ομάδες θα ήθελες να βρίσκεσαι; Ποιες πρωτοβουλίες θα ήθελες να αναλάβεις;
Όχι, δεν είμαι σοσιαλιστής και δεν συμφωνώ με την συγκεκριμένη κομματική ένταξη που έχει το “Ποτάμι” στην Ευρωβουλή. Είμαι κεντρώος και κλίνω προς τον αστικό φιλελευθερισμό.
Θα μου πεις και τι κάνεις τότε στο “Ποτάμι”; Θα σου πω, λοιπόν, ότι ναι, βρίσκομαι στο “Ποτάμι” γιατί γνωρίζω ότι γίνεται μια σοβαρή πανευρωπαϊκή διεργασία για την δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού πόλου. Μιλάμε για την πλατφόρμα που έχει ορίσει ο πρόεδρος της Γαλλίας, ο Εμμανουέλ Μακρόν, με τον τίτλο “Ευρωπαϊκή Αναγέννηση”.
Το “Ποτάμι” βρίσκεται σε συνεννόηση με το κόμμα Μακρόν και θα συμπορευτεί μαζί του στην νέα Ευρωβουλή. Ο Μακρόν είπε ότι θέλει να ψηφιστούν Ευρωβουλευτές που θα προωθήσουν μεταρρυθμίσεις στην Ε.Ε. Πρότεινε να δημιουργηθεί ένας νέος Ευρωπαϊκός Οργανισμός Προστασίας της Δημοκρατίας στην Ευρώπη, που θα παρακολουθεί στενά τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να αποτρέπει φαινόμενα εκφασισμού, όπως αυτά που βλέπουμε δυστυχώς σε χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης σήμερα. Αυτό, Μαρίνα, πρέπει να γίνει. Έπρεπε να το είχαν κάνει χτες, όλοι τους! Όχι να περιμένουν τον Μακρόν που ήρθε και λίγο σαν αλεξιπτωτιστής στην πολιτική και για κάποιους είναι περίεργος. Μιλάμε για μια σοβαρή μεταρρύθμιση, την Προστασία της Δημοκρατίας, που πρέπει να δουλέψει καλά, όχι να γίνει άλλη μια γραφειοκρατική “σούπα”.
Έπειτα, ο Μακρόν έβαλε ως θέμα του για τις Ευρωεκλογές την καταπολέμηση του μισαλλόδοξου λόγου και της ρητορικής μίσους στο Διαδίκτυο, δουλειά που πρέπει να γίνει στο Ευρωκοινοβούλιο. Θυμίζω, εσύ Μαρίνα τα ξέρεις κι από την δουλειά που κάνατε με το Σ.Υ.Δ. στην Βουλή, ότι και ο δικός μας αντιρατσιστικός νόμος είναι μια προσαρμογή σε Απόφαση – πλαίσιο της Ε.Ε., η οποία απόφαση δυστυχώς δεν είχε την ταυτότητα φύλου. Προστέθηκε από την Ελληνική νομοθεσία το 2014, επί Σαμαρά και ο ΣΥΡΙΖΑ τον είχε καταψηφίσει αρχικά. Μετά ευτυχώς τον διατήρησε.
Αλλά σου έλεγα για τον Μακρόν… Ο Μακρόν, που λες, προτείνει και την δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Τράπεζας Κλιματικής Αλλαγής που θα μεριμνά για δράσεις υπέρ του περιβάλλοντος, για την βιώσιμη ανάπτυξη. Έτσι, ας έχουμε και μια “καλή” τράπεζα στην Ε.Ε.! Εγώ θέλω να προσθέσω κι άλλα πράγματα όμως. Σιγά μην περιοριστώ στα οράματα του Γάλλου!
Είναι ανεπίτρεπτο να μην έχουμε έναν Κανονισμό για την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, ενώ είναι μια πραγματικότητα σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. και αυτό το κενό δημιουργεί προβλήματα σε νέους Ευρωπαίους, όπως είναι αυτά τα παιδιά.
Θέλω μια νέα Ευρωπαϊκή Χάρτα Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, καθώς ο Χάρτης που έχουμε του 2000 είναι ήδη πολύ παλιός και χρειάζεται επικαιροποίηση. Θυμάσαι, στην Περιφέρεια Αττικής με δική μου εισήγηση φτιάξαμε από την αρχή Χάρτα Δικαιωμάτων, σαν ένα μικρό τοπικό σύνταγμα! Θέλω περισσότερη διαφάνεια στην ίδια την λειτουργία της Ε.Ε., με την θεσμοθέτηση της “Διαύγειας” για τα ευρωπαϊκά όργανα. Να, αυτό κανείς δεν το λέει, ρε παιδί μου! Να εξάγουμε τεχνογνωσία στα πράγματα που τα έχουμε πάει καλά! Δεν είμαστε ο τελευταίος τροχός της αμάξης, έχει κάνει άλματα η Ελλάδα τα τελευταία δέκα χρόνια! Έχουμε πετύχει πολλά στο μάζεμα των του οίκου μας. Να είμαστε περήφανοι γι’ αυτό και να πουμε στους Ευρωπαίους “ε, είδατε τι κάναμε εμείς; Ώρα είναι τώρα να τα κάνετε και εσείς! Μην κάνετε τους άσχετους, τόσα χρόνια μας λέγατε κάνε αυτό κι εκείνο. Τώρα έχουμε κι εμείς προτάσεις για να συμμαζευτείτε”.
Αν εκλεγώ λοιπόν, σίγουρα με ενδιαφέρει η LIBE, η επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα θέματα των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Ελπίζω να τα καταφέρω και να τα καταφέρουμε».
Όσα άτομα σε παρακολουθούν, γνωρίζουν ότι δίνεις προτεραιότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα. Στην τρέχουσα συγκυρία, που ήδη σε σύγκριση με το παρελθόν μάλλον το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν δείχνει την ίδια ζέση για τα ανθρώπινα δικαιώματα (κατ’ αρχήν συμφωνείς με αυτό;), και ενώ όπως δείχνουν οι ευρωπαϊκές δημοσκοπήσεις αναμένεται αύξηση των αντιευρωπαϊκών, λαϊκίστικων ή και ακροδεξιών σχημάτων που αντιτίθενται σ’ αυτά, θεωρείς ότι μπορούμε να αναμένουμε σημαντικές εξελίξεις στον τομέα αυτό;
Ναι, βέβαια έχει μείνει πολύ πίσω το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Την προηγούμενη δεκαετία ήταν πολύ πολύ πιο μπροστά! Είδα ας πούμε, τώρα, την ΛΟΑΤΚΙ ατζέντα που έχει θέσει και είναι πράγματα που έχουν ήδη γίνει. Έγιναν κάποια ψηφίσματα και για τα ίντερσεξ άτομα που σε εμάς είναι δυστυχώς σε μια γκρίζα ζώνη νομοθετικά, πράγμα που απειλεί και την ίδια την υπόστασή τους με τις υποχρεωτικές επεμβάσεις σε νεογνά και λοιπά. Αλλά και πώς να γίνουν αυτά τα πράγματα από την Ευρωβουλή, όταν οι Ευρωβουλευτές είτε είναι ακροδεξιοί, είτε δεν ασχολούνται με δικαιώματα, παρά μόνον με οικονομικά συμφέροντα; Που δεν τα θεωρώ καθόλου άσχετα πρέπει να σου πω: για να έχεις δικαιώματα στην πράξη πρέπει σίγουρα να έχεις οικονομική ευρωστία και ευημερία. Θυμίζω τι έχουν περάσει τα κοινωνικά δικαιώματα στην Ελλάδα την περίοδο της κρίσης που ενώ είναι όλα κατοχυρωμένα και ωραία στους νόμους, στην πράξη έχουν πετσοκοπεί για να μην πω καταργηθεί.
Ναι, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια μαύρη εικόνα. Εγώ όμως θέλω να είμαι αισιόδοξος και να σας πω να ψηφίσετε με τον τρόπο που θέτει στο επίκεντρο τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν έχουμε άλλο κοινό σημείο αναφοράς ως πολίτες, από τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πέραν των άλλων επαγγελματικών, ηλικιακών, οικονομικών, ιδεολογικών χαρακτηριστικών μας, που πάντα βαρύνουν στην ψήφο, ο κοινός άξονας είναι η ανθρώπινη ιδιότητά μας. Γι’ αυτό και στην ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα βλέπεις ανθρώπους από όλο το κοινωνικό φάσμα. Με αυτόν τον γνώμονα πρέπει να ψηφίζουμε. Αν τεθεί ένα τέτοιο κριτήριο ψήφου ως καθοριστικό – πράγμα στο οποίο συμβάλλετε κι εσείς ως οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών – μπορούμε να αισιοδοξούμε.
Έχεις αναφερθεί στο γεγονός πως παρότι το οικογενειακό δίκαιο είναι αυστηρά κρατική αρμοδιότητα και η Ε.Ε. δεν μπορεί να παρέμβει ευθέως, υπάρχουν σημαντικές εξαιρέσεις που το ενωσιακό δίκαιο μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για την παιδοθεσία από LGBTI ζευγάρια. Αν θες εξήγησε για τους αναγνώστες μας περισσότερα. Επίσης, αν πιστεύεις ότι υπάρχει περιθώριο να αναληφθούν περισσότερες πρωτοβουλίες στο ευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά την παιδοθεσία αλλά και τον γάμο και θέματα ταυτότητας, έκφρασης ή χαρακτηριστικών φύλου και ποιές.
Αυτή την ερώτηση, Μαρίνα, την ήθελα. Πράγματι, πρέπει να είμαστε ακριβείς για να μην δημιουργούνται υπέρμετρες προσδοκίες.
Η ενοποίηση της Ευρώπης αυτή τη στιγμή δεν φτάνει στο σημείο να επιβάλλει ένα ευρωπαϊκό οικογενειακό δίκαιο. Κάθε κράτος έχει μεγάλη αυτονομία στο να ψηφίζει τον δικό του Αστικό Κώδικα. Επίσης να πούμε ότι και το σύμφωνο συμβίωσης δεν ήρθε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήρθε επειδή καταδικαστήκαμε ως χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που είναι ένας θεσμός του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενός άλλου δηλαδή οργανισμού, όχι της Ε.Ε. Οπότε τυπικά δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες χαραμάδες από τις οποίες η Ε.Ε. μπορεί να μπει και να ρυθμίσει και την εθνική νομοθεσία. Θυμίζω την Οδηγία του 2004 της Ε.Ε. που έλεγε ότι πρέπει να μπορεί να έρθει στην Ευρώπη και ο σύζυγος και όποιος έχει σύμφωνο συμβίωσης με ευρωπαίο πολίτη. Αυτό ήταν υποχρεωτικό! Οπότε έμμεσα συνέβαλε κι αυτό στον να αποκτήσουμε σύμφωνο συμβίωσης.
Τώρα με την παιδοθεσία ή τεκνοθεσία, υπάρχει ένας λόγος ακόμη πιο σοβαρού “πατήματος” της Ε.Ε.: η ιθαγένεια των παιδιών των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Αν δύο γυναίκες έγγαμες, η μία Ελληνίδα, αποκτήσουν ένα παιδί σε μια χώρα της Ε.Ε. που επιτρέπεται ο γάμος τους και η παιδοθεσία, ενώ η Ελλάδα αρνείται να εγγράψει το παιδί στο ληξιαρχείο με το όνομα που του έδωσαν, η Ε.Ε. έχει λόγο! Διότι ένας ευρωπαίος πολίτης στερείται στην πράξη της ευρωπαϊκής ιθαγένειάς του και της ικανότητας να κινείται από χώρα σε χώρα και να έρθει στην Ελλάδα.
Αυτό είναι θέμα στο οποίο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αρμοδιότητα να νομοθετήσει. Να νομοθετήσει δηλαδή ότι η ληξιαρχική αναγνώριση των παιδιών που προέρχονται από ομόφυλους γονείς δεν θα θίγεται από καμία διάταξη του εθνικού δικαίου των κρατών μελών. Το ίδιο και για την ταυτότητα φύλου και για τα χαρακτηριστικά φύλου: θέλω η Ε.Ε. να νομοθετήσει στο πλαίσιο της διασφάλισης στα ληξιαρχεία της Ευρωπαϊκής Ιθαγένειας που είναι δική της αρμοδιότητα.
Να λοιπόν πώς μπορεί να συμβάλει η Ε.Ε. εμμέσως και στην παιδοθεσία, αλλά σταδιακά και στον γάμο. Αλλά χρειάζεται να τους πείσεις για να το κάνουν. Δεν γίνεται από μόνο του.
Ένα από τα ζητήματα που θέτει το «Ποτάμι» υιοθετώντας την ονομαζόμενη «ατζέντα Μακρόν» είναι Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την Εσωτερική Ασφάλεια, που θα περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας κοινής συνοριοφυλακής και μιας ευρωπαϊκής υπηρεσίας ασύλου καθώς και την επανεξέταση της Ζώνης Σένγκεν. Εν πρώτοις, ασφαλώς τα ζητήματα ασφάλειας που αποτελεί θεμελιώδες αγαθό σε μία δημοκρατία, έχουν σημασία. Επίσης η δημιουργία ευρωπαϊκής υπηρεσίας ασύλου, έχει νόημα να τίθεται. Δημιουργούνται όμως συνειρμοί που σχετίζονται με την αντιμετώπιση των προσφύγων και των μεταναστών στις χώρες της Ε.Ε. που πιστεύω θα συμφωνήσεις δεν είναι η καλύτερη. Και εδώ θα πρέπει να σου συμπληρώσω, όσον αφορά τις κοινές πολιτικές ασύλου, είναι ότι η προσωπική μου πείρα απ’ την EASO δεν είναι η καλύτερη, από αυτά που γνωρίζω, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπάρχει. Το θέμα όμως είναι ποιες. Και εδώ πράγματι, δεν δημιουργούνται οι καλύτεροι συνειρμοί σε σχέση με αυτή τη θέση. Και κάτι ειδικότερο: πέραν από κάποια ψηφίσματα που αφορούν συγκεκριμένα τους LGBTI πρόσφυγες (αναμφίβολα χρήσιμα), και της γνωστής κοινοτικής νομοθεσίας που έχει ενσωματώσει η Ελλάδα με Π.Δ. και συμπεριλαμβάνει σεξουαλικό προσανατολισμό και ταυτότητα φύλου, πιστεύεις ότι χρειάζονται πιο ενισχυμένα νομοθετικά εργαλεία;
Συμφωνώ με όλες τις επιφυλάξεις σου, Μαρίνα. Το ξέρεις ότι τις συμμερίζομαι απόλυτα. Δεν θέλω να θυσιάζεται η ίση μεταχείριση όλων στο όνομα μιας ασαφούς ασφάλειας, αστυνομικού τύπου που περιθωριοποιεί και δημιουργεί “φρούρια” και “ειδικές ζώνες”. Από την άλλη, δες τα προβλήματα της FRONTEX, η οποία είναι κάτι σαν ανέκδοτο. Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, τα σύνορα της Ε.Ε. είναι κάπως θεωρητικά. Εγώ θέλω, όμως, απόλυτη ενίσχυση των διαδικασιών ασύλου, ώστε να μην χάνει κανένας τα δικαιώματα του ως άνθρωπος και πρόσφυγας για κανέναν απολύτως λόγο.
Άρα βάζω ως απαράβατο όρο και κόκκινη γραμμή για την συνοριοφυλακή και την υπηρεσία ασύλου τα πρότυπα που γνωρίζουμε από το ευρωπαϊκό δίκαιο και θέλω κι αυτά να βελτιωθούν, ενσωματώνοντας τις καλές πρακτικές που αποκτήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Θα έβαζα στο θεσμικό σχήμα αυτό, παρόλο που είναι από άλλον διεθνή οργανισμό, την Επίτροπο του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Για την υψηλή εποπτεία και τις συστάσεις της που είναι αναγκαίες. Θα έβαζα και την Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια της Ε.Ε. παρούσα ανά πάσα στιγμή, να μπορεί στην γλώσσα του κάθε πρόσφυγας, αν κάτι δεν πάει καλά, να μπορεί να ζητήσει την διαμεσολάβησή της. Όλα αυτά δεν μπορούν παρά να ισχύσουν με νέα νομοθεσία.
Χρειάζεται επικαιροποίηση και για μένα ο πρώτος σύμβουλος καλών πρακτικών είναι η κοινωνία των πολιτών και οι οργανώσεις της που είναι δίπλα στο “πρόβλημα” και αναπνέουν μαζί με τον κόσμο αυτόν. Γιατί δυστυχώς οι πολιτικοί αυτοσχεδιάζουν με βάση είτε ιδεολογικές αγκυλώσεις, είτε επικοινωνιακά προτάγματα, χωρίς ποτέ να έχουν πει “για έλα εδώ Σ.Υ.Δ., πες μου συγκεκριμένα ποιες καλές πρακτικές έχεις καταλήξει ότι πρέπει να μπουν στην νομοθεσία”. Ο πολιτικός δεν μπορεί να τα γνωρίζει όλα μόνος του, ούτε αρκούν οι δικοί του σύμβουλοι που, κακά τα ψέματα, δουλεύουν μόνο γι’ αυτόν. Πρέπει να ακούει και κυρίως να παροτρύνει τους ειδικούς της κοινωνίας να του φέρνουν λύσεις. Αλλά, όχι απλά για να γίνεται μια διαβούλευση και να λέμε ωραία τα είπαμε, γεια σας. Εγώ θέλω πρόταση, αλλά και αποτέλεσμα. Οπότε, ναι, νομοθεσία αφού φέρουν όλες και όλοι εκείνες τις καλές πρακτικές που έχουν εντοπίσει σε θέματα ασύλου.
Κλείνοντας αυτήν την συζήτηση, στη δική μου μνήμη βρίσκεται με τα πιο όμορφα χρώματα, αυτή η σπουδαία νίκη τον Μάιο του 2016. Όσο αργούσε, τόσο ενισχυόταν η πεποίθησή μου ότι το αποτέλεσμα θα ήταν θετικό. Και δεν μπορώ να σου περιγράψω πόσο ανυπόμονη ήμουν απ’ τη στιγμή που το μάθαμε έως τη στιγμή που μέχρι να τελεσιδικήσει το ανακοινώσαμε. Θα ήθελα, λοιπόν, κλείνοντας να μου πεις τη γεύση που σου έχει μείνει, απ’ όλη την ενασχόλησή σου ως δικηγόρος με θέματα της τρανς ατζέντας, αλλά και σε άλλα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Εκείνο το πρωί ήταν μαγικό. Όταν πήρα στα χέρια μου εκείνη την απόφαση, την πρώτη αναγνώριση ταυτότητας φύλου χωρίς χειρουργικές επεμβάσεις, ήξερα ότι είχε αλλάξει κάτι στον κόσμο. Δεν θα ξεχάσω ποτέ ότι εσύ επέμενες να το τολμήσουμε, δεν υπήρχε ούτε νομοθεσία, ούτε τίποτε. Δεν ήμουν καθόλου αισιόδοξος ότι θα κερδίζαμε. Όμως δουλέψαμε κι εσύ κι εγώ και το παιδί αυτό και η οικογένειά του, σαν μια γροθιά και βάλαμε ό,τι καλύτερο είχε καθένας μας για να πείσουμε ένα δικαστήριο ότι ο κόσμος μας έχει αλλάξει. Θυμάσαι Μαρίνα, το μακρινό 2008 είχαμε μεταφράσει τις Αρχές της Yogyakarta που δεν ήταν δεσμευτικές, αλλά έλεγαν για την ταυτότητα φύλου! Μαζί το είχαμε κάνει αυτό.
Αυτό είπε και το δικαστήριο το 2016, ότι είναι υποχρεωτική στείρωση να βάλεις ένα άτομο να κάνει εγχείριση για να του αναγνωρίσεις την πραγματικότητα που ζει καθημερινά και την προσωπική του βιωματική σχέση με τον εαυτό του και το φύλο του. Για τέτοιες στιγμές γίνεται κάποιος δικηγόρος, για τέτοιες στιγμές ιδρύθηκε το Σ.Υ.Δ. θα μου πεις κι εσύ πιστεύω, για τέτοιες στιγμές υπάρχουν τα δικαστήρια, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Γι’ αυτό ζούμε. Αυτή είναι η αποστολή μας. Αυτός είναι ο σκοπός που επιτελούμε, η απάντηση στο “ποιό είναι το νόημα της ζωής” και όλα αυτά τα φιλοσοφικά που μας ταλαιπωρούν από τις αρχές της εφηβείας. Δεν υπάρχουν λέξεις, όπως καταλαβαίνεις. Αυτά τα ζεις μία φορά στην ζωή ή ποτέ. Και τώρα που σου μιλάω, νιώθω την υγρασία στα μάτια. Μια υγρασία που έρχεται κάθε φορά που ένα παιδί, ανεξαρτήτως ηλικίας, κρατάει στα χέρια του μια νέα αστυνομική ταυτότητα και μου λέει “σήμερα, ξαναγεννήθηκα”. Ας μείνουμε σ’ αυτό.
Βασίλη μου σ’ ευχαριστώ θερμά, και εύχομαι απ’ τη καρδιά μου, καλή επιτυχία, αλλά πέραν αυτής, τα μηνύματα που θέλεις να δώσεις και οι θέσεις που υποστηρίζεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα να βρουν περισσότερη ανταπόκριση.
Σου εύχομαι κι εγώ καλή δύναμη στο μεγάλο έργο που έχεις αναλάβει, Μαρίνα, μαζί με τις συνεργάτιδες και τους συνεργάτες σου. Καιρό είχαμε να τα πούμε, αλλά κάθε φορά ανοίγουν οι καρδιές μας. Με συγκίνησες. Εύχομαι κάθε καλό!
ΠΗΓΗ: t-zine.gr
