Η κ. Αντιγόνη Λυμπεράκη Βουλευτής με το Ποτάμι κατά την συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής για την σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για το καθεστώς των μνημονίων και της επιτήρησης πήρε τον λόγο ως κοινοβουλευτική εκπρόσωπος και ανέφερε ότι η επιτροπή αυτή θα μπορούσε να είναι λυτρωτική αλλά δεν είναι επειδή:
- ελέγχεται από τα κόμματα ,
- εξετάζει την είσοδο στα Μνημόνια σαν φυσική καταστροφή,
- αφήνει να εννοηθεί πως η χώρα που παραποίησε τις στατιστικές της σε βαθμό άνευ προηγουμένου δεν κατάφερε να τις ανατάξει,και
- φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται ότι η οικονομική κατάρρευση, που προηγήθηκε, έφερε το Μνημόνιο, και όχι αντιστρόφως.
Για τους παραπάνω λόγους, η επιτροπή δείχνει να είναι μία κίνηση εντυπωσιασμού και όχι αυτογνωσίας.
Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την ομιλία.
Α. Σήμερα μας καλεί η Βουλή για να αποφασίσουμε για τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για Μνημόνια . Υπάρχουν 2 σοβαροί λόγοι που θα έπρεπε να γίνει μια τέτοια επιτροπή, και μια προϋπόθεση:
Ο πρώτος: χρειάζεται να κλείσει επιτέλους ένα κεφάλαιο. Να συμφωνήσουμε πως ήρθε η στιγμή να γυρίσουμε σελίδα. Να ξεκολλήσουμε από το χτες που μας τραυμάτισε και μας δίχασε.
Ο δεύτερος: στη νέα πορεία που μας περιμένει δεν πρέπει να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη. Πρέπει να τα εντοπίσουμε, ώστε να μην τα επαναλάβουμε.
Η απαραίτητη προϋπόθεση: Η εξέταση πρέπει να γίνει με τρόπο που να αποφεύγει ένα νέο διχασμό. Η διαδικασία πρέπει να είναι ψύχραιμη κι ακριβοδίκαιη. Αλλά και να αποφύγει η μισή Ελλάδα να βάλει την άλλη μισή στο περιθώριο.
Διότι στις κρίσιμες μέρες που ζούμε, κανείς δεν περισσεύει. Χρειάζεται να αξιοποιηθούν όλοι και όλες....
Με άλλα λόγια, γιατί θα έπρεπε να κοιτάξουμε σοβαρά τις προτάσεις για Εξεταστική Επιτροπή; Περάσαμε και ζούμε μια τραυματική εμπειρία. Απαιτείται και χρειάζεται να γυρίσουμε σελίδα, κοιτάζοντας και σχεδιάζοντας το μέλλον. Όπλα μας τα αναγκαία διδάγματα του παρελθόντος. Μια νηφάλια και γενναία άσκηση αυτογνωσίας μπορεί να βοηθήσει σε μια διέξοδο.
Β. Αυτό –την αυτογνωσία που επέτρεψε τη χάραξη νέας πορείας πάνω στα συντρίμμια του παλιού- το κατάφεραν και άλλες χώρες:
Στην οικοδόμηση της δημοκρατίας στη Νότια Αφρική: Για να ξεπλύνει το άγος 40 ετών apartheid, η Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης τα κατάφερε. Σε μια διχασμένη χώρα βοήθησε να επουλωθούν οι πληγές, χωρίς να περιθωριοποιήσει κανέναν –ούτε καν τους παλιούς δυνάστες. Έτσι μπόρεσαν όλοι μαζί, μαύροι και λευκοί να χτίσουν μια δημοκρατία πάνω στο διχασμό.
Στην Ισλανδία το 2010: αναζητούσαν μια διέξοδο μετά την αφροσύνη της υπέρμετρης τραπεζικής επέκτασης που χρεοκόπησε ολόκληρη τη χώρα. Τότε, μετά την απόλυτη κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και με νέα Κυβέρνηση (και εμβληματική γυναίκα πρωθυπουργό) το Κοινοβούλιο ανέθεσε σε επιτροπή να εξετάσει και να εξηγήσει τα αίτια της κρίσης. Αφού είχε ήδη προηγηθεί μια ποινική διαδικασία, στόχος ήταν να κατανείμει πολιτικές ευθύνες προς όλες τις κατευθύνσεις (την κυβέρνηση, την αντιπολίτευση, θεσμούς κλπ).
Το Ισλανδικό Κοινοβούλιο, λοιπόν, έφτιαξε μια επιτροπή με 3 μόνο μέλη:
- Έναν αρεοπαγίτη
- Τον συνήγορο του πολίτη
- Μια νέα γυναίκα, καθηγήτρια οικονομικών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Yale. (στα καθ ημάς θα ήταν ο κ. Πικραμένος, η κ. Σπανού ή ο κ. Διαμαντούρος και ένας από του αφελείς έλληνες πανεπιστημιακούς του εξωτερικού που προσπαθεί να ξεφορτωθεί ο κ. Μπαλτάς).
Οι 2 διαμετρικά αντίθετες αυτές χώρες πέτυχαν μέσω της αυτογνωσίας. Πέτυχαν να γυρίσουν σελίδα και να ξεφύγουν από την κατάρα του παρελθόντος.
Γ. Χρειαζόμαστε κι εδώ το ίδιο πράγμα.
Το Ποτάμι δεν υπήρχε πριν ούτε στη διάρκεια της κρίσης, στο μεγαλύτερο διάστημα που θα εξετάσει αυτή η επιτροπή. Είμαστε ένα κίνημα ενεργών πολιτών και στόχευε στην ανάταξη της Ελλάδας. Το Ποτάμι έγινε ακριβώς από την επιθυμία να γυρίσουμε σελίδα, να σπάσουμε τα καλούπια της αδράνειας και της επανάληψης των ίδιων ακριβώς λαθών.
Συνεπώς, το Ποτάμι έχει κάθε ενδιαφέρον:
- να εξεταστεί αυτή η περίοδος
- να μάθουμε από την κρίση
- να σταματήσουμε να κρύβουμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί.
Δ. Είναι, όμως, η επιτροπή όπως προτείνεται ικανή να ανταποκριθεί στις παραπάνω προσδοκίες;
Θα μπορούσε, ίσως, αν η πρόταση ήταν διαφορετική. Αν δεν σερβιριζόταν απλώς ως ένα νέο επεισόδιο στον ανελέητο κομματικό ανταγωνισμό.
Δυστυχώς, αντί να «κλείνει το κεφάλαιο» και να μας διευκολύνει να «γυρίσουμε σελίδα», μας εγκλωβίζει αδιέξοδα σε αντιπαράθεση για το χτες.
Μια διαδικασία που θα μπορούσε να ήταν λυτρωτική, στην πράξη:
- ελέγχεται από τα κόμματα (και, στην καλύτερη περίπτωση, θα έχει κι ένα μπάλωμα με επιτροπή εμπειρογνωμόνων από δίπλα)
- εξετάζει την είσοδο στα Μνημόνια σαν φυσική καταστροφή, σαν μια κατάρα που έπεσε σε μια «κανονική οικονομία»
- αφήνει να εννοηθεί πως η χώρα που παραποίησε τις στατιστικές της σε βαθμό άνευ προηγουμένου (υπο-εκτιμώντας το έλλειμμα στο ένα τρίτο...), ίσως τελικά να έκανε «υπερ-διόρθωση» ....
- φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται ότι η οικονομική κατάρρευση, που προηγήθηκε, έφερε το Μνημόνιο, και όχι αντιστρόφως.
Από το κείμενο αναδύεται η διάχυτη εντύπωση ότι όλα πήγαιναν καλά το 2009. Η επιστροφή στο 2009 παρουσιάζεται ως το όραμα που προσφέρει η ριζοσπαστική κυβέρνηση.
Στην πράξη, λοιπόν, η διαδικασία, η θεματολογία και η συγκρότηση απέχουν πολύ από αυτό που θα έπρεπε. Μια ενδεικτική βελτίωση θα ήταν η διεύρυνση της περιόδου που εξετάζεται.
Το Ποτάμι θεωρεί ότι σε τέτοια σημαντικά ερωτήματα, η περίοδος που εξετάζεται θα πρέπει να οριοθετείται από εξωτερικά και αδιαμφισβήτητα ορόσημα. Για το λόγο αυτό δεν διαλέγουμε την αρχή ή το τέλος κάποιας κυβέρνησης ή κάποιας κοινοβουλευτικής περιόδου, αλλά το σημείο ένταξης στην ΟΝΕ (το ξεκίνημα της ΟΝΕ)...
Το Ποτάμι, λοιπόν, προτείνει, η χρονική περίοδος της διερεύνησης να περιλαμβάνει ολόκληρο το διάστημα από την είσοδο της χώρας μας στην ΟΝΕ (2001). Να δούμε τι ακριβώς έγινε και χάσαμε αυτή τη μεγάλη ευκαιρία.
Ε. Δεν μας ενδιαφέρει η εξέταση του παρελθόντος με όρους οπισθοδρομικού εισαγγελέα. Το σημαντικό ερώτημα για μας είναι το αν και κατά πόσον τα Μνημόνια προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν τα διαρθρωτικά προβλήματα της χώρας μας –ακριβώς εκείνα τα προβλήματα που οδήγησαν στη χρεωκοπία. Η χρεωκοπία δεν ήταν φυσική καταστροφή ούτε θεόπεμπτη κατάρα.
Το κρίσιμο και χρήσιμο συμπέρασμα που θα βγει από όλη αυτή τη διαδικασία δεν είναι η απόδοση ποινικών ευθυνών. Δεν είναι, δηλαδή, το γιατί μπήκαμε, αλλά το γιατί δεν βγήκαμε ακόμα...
Κι άλλες χώρες μπήκαν σε πρόγραμμα (και μάλιστα μετά από μας).
Η Ιρλανδία Νοεμ/2010 για 85 δισεκ. Σε 3 χρόνια βγήκε.
Η Πορτογαλία Απριλ/2011 για 78 δισεκ. Έκλεισε.
Η Κύπρος Μαρτ/2013 για 10 δισεκ. Σήμερα, καθώς μιλάμε, λήγουν ι περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων (μετά από 2 χρόνια).
Ίσως πιο ενδιαφέρον είναι ότι στη διάρκεια του Προγράμματος, η Ιρλανδία αύξησε το ΑΕΠ της κατά 4,6%, η Πορτογαλία το μείωσε κατά 4,4%
Και η Ελλάδα που μπήκε πρώτη σημείωσε απώλεια 25%.
Γιατί έγινε αυτό;
Μήπως επειδή δεν διορθώθηκαν οι αιτίες που γέννησαν την κρίση;
Μήπως επειδή κανένας δεν εξήγησε, και έπαιζαν κρυφτούλι με την Τρόικα (στην οποία έριχναν αμέριμνα τις ευθύνες);
Μήπως επειδή αντί να χρησιμοποιούν τα πιο αξιόπιστα στοιχεία ώστε να ξέρουν που πατούν και που βρίσκονται, κόντεψαν να στείλουν στη φυλακή (και ακόμα το προσπαθούν) τον άνθρωπο που συνέβαλε αποφασιστικά στο να ανακτήσει την αξιοπιστία της η ΕλΣτατ, μετά από τον καιρό που τα greek statistics έγιναν διεθνές ανέκδοτο.
ΣΤ. Η ψύχραιμη αποτίμηση του παρελθόντος είναι μια ευκαιρία αναβάπτισης και αφετηρία μιας νέας πορείας. Δυστυχώς από τη συζήτηση προκύπτει ότι αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία εντυπωσιασμού και επίδειξης κομματικής υποκρισίας.
Η επιτροπή, φοβόμαστε, πως δεν θα αλλάξει σελίδα. Όσο και να προσπαθήσουμε εμείς, και σας διαβεβαιώνω ότι θα προσπαθήσουμε, φοβάμαι ότι θα βουλιάξουμε ακόμα περισσότερο μέσα στο πρόβλημα.
Κρίμα.
