Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Διαβάστε το κείμενο της ομιλίας εδώ:
Eυχαριστώ κ. Πρόεδρε, ευχαριστώ όλους εσάς για την πρόσκληση και την ευκαιρία που μου δίνετε, να είμαι σήμερα εδώ υπό τη σκληρή κομματική ιδιότητα του εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ.
Θέλω να χαιρετίσω το συνέδριό σας εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, θέλω να πω ότι το παρακολουθώ μ’ ενδιαφέρον, διότι πρώτον, βλέπουμε αναζητήσεις και προβληματισμούς οι οποίοι υπάρχουν και στο χώρο της Αριστεράς και ειδικά του ΣΥΡΙΖΑ, και υπήρχαν και υπάρχουν, δεύτερον διότι βρισκόμαστε σε μια νέα φάση, αν μπορώ να το πω έτσι, της πολιτικής μας ζωής, τη φάση μετά τα μνημόνια, μετά τα προγράμματα, αλλά με τις πληγές που άνοιξε η κρίση πολλές ακόμα να περιμένουν την απάντησή τους και επομένως, θεωρώ ότι ζούμε μια περίοδο με νέα στοιχεία τα οποία θα πρέπει να συζητήσουμε, να λάβουμε υπ' όψη και να χαράξουμε τις πολιτικές μας από δω κι εμπρός.
Έχουμε μπει, θα έλεγα, σε μια περίοδο επιλογών, διλημμάτων, ερωτημάτων κι επιλογών, διότι οι αποφάσεις που θα πάρουμε το επόμενο διάστημα, θα επηρεάσουν όχι μόνο τους επόμενους μήνες ούτε τα επόμενα χρόνια μόνο, ίσως θα επηρεάσουν τις επόμενες δεκαετίες, διότι αφορούν το σχεδιασμό του μέλλοντος, την Ελλάδα που θέλουμε να δημιουργήσουμε, ενσωματώνοντας τα μαθήματα απ’ αυτή την οδυνηρή, θα έλεγα, εμπειρία της οικονομικής χρεοκοπίας και της κρίσης.
Είναι νομίζω εύλογο να ισχυριστώ ότι αυτές οι επιλογές του μέλλοντος και οι συμμαχίες που αφορούν το μέλλον, δε μπορούν να χωρέσουν σε σχήματα του παρελθόντος, σε διαχωριστικές γραμμές του παρελθόντος. Η αντίθεση π.χ. «μνημόνιο – αντιμνημόνιο» που κυριάρχησε τα τελευταία 8-9 χρόνια στη χώρα μας, με το τέλος των προγραμμάτων προσαρμογής, με το τέλος των μνημονίων, ανήκει και αυτή στο παρελθόν.
Τώρα στο προσκήνιο έρχονται νέες και, κατά την άποψή μου, πιο θεμελιώδεις αντιθέσεις που αφορούν στο μέλλον των δικαιωμάτων, στην τύχη της Ευρώπης, στο αν θέλουμε να γίνουμε μια περίκλειστη χώρα ή αν θέλουμε να διεκδικήσουμε ένα χώρο πρωταγωνιστικό στην ευρύτερη περιοχή μας. Επιτρέψτε μου λοιπόν να συμβάλλω κατά κάποιον τρόπο στη συζήτησή σας, καταθέτοντας ορισμένες σκέψεις πάνω στην κεντρική πρόταση που έχει διατυπώσει ο κ. Θεοδωράκη για το Ποτάμι, την πρόταση δηλαδή για μια συμμαχία για μια προοδευτική Ελλάδα, για μια δημιουργική Ελλάδα.
Θα περιοριστώ φυσικά, λόγω χρόνου, σε πέντε σκοπιές που νομίζω απεικονίζουν και πέντε προσκλήσεις για όλους μας.
Η προοδευτική Ελλάδα είναι, πιστεύω, μια Ελλάδα που σέβεται τα δικαιώματα όλων, όχι μόνο των Ελλήνων , όχι μόνο των Χριστιανών, όχι μόνο των ανδρών, όχι μόνο των λευκών, τα δικαιώματα όλων όσων επιλέγουν τη χώρα μας ως προορισμό για να ζήσουν, να δημιουργήσουν μόνιμα ή προσωρινά.
Είναι ακριβώς εκείνο το καθήκον, εκείνος ο ρόλος τον οποίο έπαιξε στο παρελθόν και παίζει ο πολιτικός φιλελευθερισμός. Όμως νομίζω στην εποχή μας με αυτά που συμβαίνουν στην Ευρώπη και στον κόσμο, για να μπορέσει ο φιλελευθερισμός να παίξει αυτό τον προοδευτικό του ρόλο ως δύναμη δηλαδή υπεράσπισης και διεύρυνσης των δικαιωμάτων, θα πρέπει όχι απλώς να διαχωριστεί αλλά και ν’ αντιπαρατεθεί στο νεοφιλελευθερισμό, στο νεοφιλελεύθερο οικονομισμό θα έλεγα, ο οποίος ανάγει τα πάντα στην παντοδυναμία των αγορών.
Συμμαχία με το νεοφιλελευθερισμό και κόμματα που έχουν προγράμματα που εμπνέονται από αυτόν, σημαίνει κατά την άποψή μου, ακύρωση αυτού του προοδευτικού ρόλου του φιλελευθερισμού. Και τούτο γιατί οι πολιτικές αυτές οι νεοφιλελεύθερες, διευρύνοντας τις ανισότητες και στο εσωτερικό των χωρών και στον κόσμο, συνθλίβουν τα δικαιώματα. Τα συνθλίβουν πριν απ’ όλα στη συνείδηση των ανθρώπων, δημιουργώντας έτσι το έδαφος για την άνοδο της Ακροδεξιάς. Και αυτά δεν αποτελούν πρόβλεψη, αλλά διαπίστωση. Είναι ο απολογισμός του τί έγινε τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη και αλλού.
Δεύτερο σημείο: Ο στόχος για μια προοδευτική Ελλάδα, είναι συνυφασμένος πιστεύω, με το στόχο για μια προοδευτική Ευρώπη. Η Ευρώπη ως ενοποιητικό εγχείρημα, ως ένα ιστορικό πείραμα παγκοσμίου ενδιαφέροντος, βρίσκεται σήμερα σε μια κατάσταση που, επιτρέψτε μου την παρομοίωση, είναι σα να βρίσκεται στη μέση ενός ορμητικού ποταμού.
Αν μείνει εκεί, αν δεν κάνει τίποτα, υπάρχει κίνδυνος ορατός να πνιγεί με την επόμενη καταιγίδα. Και κανείς δε μπορεί ν’ αποκλείσει μια νέα καταιγίδα, είτε με τη μορφή μιας νέας κρίσης, είτε με άλλες μορφές. Αν γυρίσει πίσω, τότε το κόστος θα είναι βαρύτατο και οι κίνδυνοι μεγάλοι, όχι μόνο για τους λαούς της Ευρώπης αλλά ίσως και για όλη την ανθρωπότητα.
Πρέπει λοιπόν να κινηθεί μπροστά με όρους δημοκρατίας και με όρους κοινωνικούς. Γι’ αυτό δεν αρκεί να μιλάμε σήμερα νομίζω για ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας, αυτό είναι κεκτημένο. Δεν αρκεί να μιλάμε γενικά για ευρωπαϊκή πορεία. Ποιος είναι στ’ αλήθεια σήμερα Ευρωπαϊστής; Αυτοί που υποστηρίζουν την αέναη λιτότητα η οποία διαλύει την Ευρώπη, ή αυτοί που υποστηρίζουν τα κλειστά σύνορα που την ακυρώνει στην πράξη;
Ευρωπαϊστές σήμερα είναι αυτοί οι οποίοι δρουν υπέρ αλλαγών με δημοκρατία και κοινωνική μέριμνα. Όμως, όπως είπε πρόσφατα ο Χάμπερμαν σε μια ομιλία του, τα πολιτικά υποκείμενα για τις αλλαγές που έχει ανάγκη η Ευρώπη δεν υπάρχουν. Τα υφιστάμενα κόμματα που καταστατικά διακήρυξαν αυτό το στόχο, δεν έχουν ανταποκριθεί σ’ αυτόν. Άρα, το βάρος των αναγκαίων αλλαγών θα το σηκώσουν νέα πολιτικά υποκείμενα τα οποία μένει να συγκροτηθούν, είτε εξαρχής είτε μέσω συμμαχιών και συνεργασιών.
Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται, επιτρέψτε μου να πω, στην πρώτη γραμμή αυτής της προσπάθειας στην κλίμακα της Ευρώπης. Χωρίς να κρύβουμε ή ν’ αρνούμαστε την ταυτότητά μας ως ένα κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, αξιοποιούμε ή επιχειρούμε και διανοίγουμε διαύλους επικοινωνίας με τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο, ακριβώς για να υπάρξουν αναχώματα στις ακροδεξιές δυνάμεις, αλλά και σε κάθε δύναμη η οποία θέλει να γυρίσει την Ευρώπη στις μαύρες εποχές του μεσοπολέμου ή οποιουδήποτε αλλού, αλλά και για να συγκεντρωθούν οι αναγκαίες δυνάμεις, ώστε να γίνουν οι θετικές αλλαγές, ορισμένες από τις οποίες ακούσαμε και πριν από τον εκπρόσωπο της νέας αυτής Κίνησης.
Τρίτο σημείο που θα ήθελα να τονίσω, είναι ότι, προοδευτική Ελλάδα δε μπορεί να είναι μια περίκλειστη Ελλάδα. Αυτό αντίκειται στον πολιτισμό της χώρας μας, στις παραδόσεις και στην ιστορία μας. Αλλά αντίκειται και στα ζωτικά συμφέροντα ασφάλειας. Οι ανάγκες της χώρας μας σήμερα, επιβάλλουν να διεκδικήσουμε ένα ρόλο πρωταγωνιστικό στην περιοχή μας και να συμβάλλουμε ώστε η χώρα μας να γίνει ακόμα περισσότερο, διότι ήδη είναι, πόλος ειρήνης, σταθερότητας και ισότιμης συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή.
Η ανάπτυξη της Ελλάδας εξαρτάται σε καθοριστικό βαθμό από μια συνανάπτυξη των Βαλκανίων. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει ν’ αναδειχθούμε διεθνώς σε μια δύναμη επίλυσης των προβλημάτων και των εκκρεμοτήτων και όχι ως μια δύναμη που συντηρεί άλυτα τα προβλήματα αυτά.
Η συμφωνία των Πρεσπών, κατά την άποψή μας, βρίσκεται ακριβώς προς αυτή την κατεύθυνση και είμαι βέβαιος, ότι εφ' όσον έρθει στη Βουλή θα βρει την αναγκαία στήριξη.
Προοδευτική Ελλάδα δε μπορεί να υπάρξει χωρίς μια βιώσιμη και δίκαιη οικονομία, μια οικονομία ανθεκτική σε εξωγενείς κρίσεις, αλλά και σε ενδογενείς αποσυνθετικές τάσεις.
Σήμερα, η κυβέρνηση υλοποιεί μια αναπτυξιακή στρατηγική η οποία είναι δική μας αλλά έχει και την έγκριση των Θεσμών, είναι μια γέφυρα μετάβασης από τα μνημόνια σε μια φάση όπου πρέπει ν’ αξιοποιήσουμε θετικά και με ευθύνη τους βαθμούς ελευθερίας που έχουμε κατακτήσει, είναι η πρώτη φορά π’ όσο θυμάμαι τουλάχιστον εγώ που η χώρα διαθέτει μια αναπτυξιακή στρατηγική και επομένως διαθέτει μία από τις προϋποθέσεις για να προχωρήσουμε όμως στο επόμενο βήμα, που είναι να σχεδιάσουμε την επόμενη δεκαετία, την επόμενη προγραμματική περίοδο. Ν’ αξιοποιήσουμε σωστά το επόμενο ΕΣΠΑ. Να δούμε τις αλλαγές και τους μετασχηματισμούς που πρέπει να κάνουμε στην Ελλάδα του 2020-2030.
Με τρόπο που να τελειώνουμε με το παρελθόν, πραγματικά, και να μπορέσουμε ν’ αναμετρηθούμε με τις νέες προκλήσεις. Με την κλιματική αλλαγή, με την 4η Βιομηχανική Επανάστασης, με τη θωράκιση της χώρας έναντι μελλοντικών κρίσεων.
Τελειώνω μ’ ένα ακόμη σημείο: Νομίζω ότι θα συμφωνήσουμε ότι μια από τις αιτίες της κρίσης που ζήσαμε στη χώρα μας και μια από τις αιτίες που η κρίση αυτή είναι πιο βάναυση απ’ ό,τι σε άλλες χώρες, ήταν ότι το πολιτικό σύστημα που είχε διαμορφωθεί στη χώρα μας, είχε πάρει τη μορφή, ιδίως τις τελευταίες δυο δεκαετίες, μιας καρτελοποιημένης πολιτικής.
Είχε διαμορφωθεί όχι απλώς ένας διπολισμός, αλλά ένα σκληρό δικομματικό σύστημα κλειστό, ως καρτέλ εξουσίας. Εμείς τότε ήμαστε Συνασπισμός, ήταν το κόμμα στο οποίο ανήκαμε, πριν δημιουργηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, για χρόνια παλεύαμε να μπούμε στη Βουλή, με 3%, ζήσαμε τη σκληρότητα αυτού του συστήματος, ως ένα σύστημα αποκλεισμού της πολιτικής κινητικότητας.
Και είναι θαύμα πώς επιβίωσε ο Συνασπισμός και στη συνέχεια ο ΣΥΡΙΖΑ από αυτές τις πιέσεις. Επομένως, συμφωνώ, να μιλήσουμε σοβαρά για την αποκομματικοποίηση. Αλλά στα πλαίσια ενός τέτοιου καρτέλ αυτό δε μπορεί να συμβεί.
Πρέπει λοιπόν να σκεφτούμε σοβαρά το μέλλον του πολιτικού μας συστήματος. Και νομίζω ότι μια προοδευτική Ελλάδα, σημαίνει ένα πολιτικό σύστημα που θα το εμπιστεύονται ξανά οι πολίτες.
Και για να γίνει αυτό, πρέπει να είναι ένα πολιτικό σύστημα ανοιχτό στην ανανέωση, πλουραλιστικό στη σύνθεσή του, ένα πολιτικό σύστημα που να επιτρέπει κινήσεις σαν αυτές, ανεξάρτητα αν συμφωνώ εγώ προσωπικά σε όλα όσα ακούσαμε ή όχι. Αλλά να επιτρέπει σε τέτοιες κινήσεις να διεκδικήσουν την ψήφο του λαού και να μπορούν να μπουν στο Κοινοβούλιο, είτε το Εθνικό είτε το Ευρωπαϊκό.
Πρέπει λοιπόν, αντί ενός νέου δικομματισμού, να δούμε το μέλλον με τους όρους ενός διπολισμού, όπου δεν είναι υποχρεωτικό να υπάρχει ένα κόμμα –και ο ΣΥΡΙΖΑ ποτέ δε διεκδίκησε αυτό το ρόλο, μιας μονοκομματικής εξουσίας – αλλά μπορεί και πρέπει να είναι, αστερισμοί ευρύτερων πολιτικών δυνάμεων και μορφωμάτων, στα πλαίσια των οποίων ο ρόλος μικρών κομμάτων, μπορεί να είναι πάρα πολύ γόνιμος και σημαντικός, ακριβώς διότι μπορούν με μεγαλύτερη μαχητικότητα να υπερασπίζονται ιδέες χωρίς συμβιβασμούς, όπως πιστεύω, έκανε η δική μας Αριστερά σε αρκετές στιγμές στο παρελθόν και συνεχίζει να κάνει και τώρα.
Οι συμμαχίες και οι συνεργασίες στην πολιτική, απαιτούν όχι σβήσιμο ή απόκρυψη των διαφορών και των αντιθέσεων, αλλά αναγνώρισή τους. Εκείνο που έχει σημασία, είναι η σύμπτωση ή η συμπόρευση σε κάποια πεδία ενώ υπάρχουν ή μπορεί να υπάρχουν διαφορές σε άλλα.
Παρά τις διαφορές λοιπόν που υπάρχουν ανάμεσα στο ΣΥΡΙΖΑ και το Ποτάμι, θέλω να παρατηρήσω ότι αρκετές στιγμές στη Βουλή ψηφίσαμε από κοινού νομοσχέδια που αφορούσαν δικαιώματα, ή συμπέσαμε και συμπίπτουμε σε απόψεις που αφορούν κρίσιμα θέματα της εξωτερικής πολιτικής και του ευρύτερου διεθνούς ρόλου της χώρας μας.
Σας καλώ λοιπόν, αναγνωρίζοντας τις διαφορές μας, να διαμορφώσουμε ένα χώρο διαλόγου που θα διεκδικεί συνθέσεις και συναινέσεις σε ορισμένα κεντρικά ζητήματα. Άλλωστε, αν έχει μείνει κάτι ελκυστικό στην πολιτική, και γοητευτικό θα έλεγα, αυτό είναι το απροσδόκητο, το μη συνηθισμένο, το «αλλιώς» που λέει και το σύνθημα το δικό σας.
Το να παλεύουμε και να καταφέρνουμε, κάτι το ανέφικτο να γίνεται εφικτό. Σας ευχαριστώ.
*Ο Γιάννης Δραγασάκης είναι Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης