«Δεν υπάρχει κάτι πιο σουρεαλιστικό από αυτά που συζητάμε σήμερα για την αυστηροποίηση των κανονισμών και για το αν θα πρέπει να επιτρέπεται δημοσίως ή όχι το κάπνισμα ηλεκτρονικού τσιγάρου σε κλειστούς χώρους, όταν είμαστε σε μία χώρα όπου καπνίζουν όλοι παντού και τα πάντα, χωρίς καμία παρέμβαση και αυτό περιλαμβάνει, δυστυχώς, τη Βουλή και τον Αναπληρωτή Υπουργό Υγείας μέσα στο Υπουργείο Υγείας» τόνισε χαρακτηριστικά ο βουλευτής Λάρισας με το Ποτάμι, κ. Κώστας Μπαργιώτας, στην επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής στη συζήτηση επί της αρχής του νομοσχεδίου για την ενσωμάτωση Ευρωπαϊκής Οδηγίας σχετικά με τα προϊόντα καπνού.
Συνεχίζοντας την τοποθέτησή του σχετικά με την ανεπαρκή εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας επεσήμανε την ανάγκη επικαιροποίησης της αντικαπνιστικής εκστρατείας μέσω μιας ειδικής συνεδρίασης της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων, κάτι με το οποίο συμφώνησε και ο αρμόδιος Υπουργός Υγείας, λέγοντας «είναι κάτι που πρέπει να γίνει, ώστε να δούμε τι χρειάζεται για να αρχίσει κάποτε να εφαρμόζεται ο νόμος. Εδώ, δεν είναι μόνο το κάπνισμα είναι η εμπέδωση μιας λογικής ανομίας και παραβατικότητας. Μπορεί να συμφωνήσουμε να αλλάξουμε αυτόν το νόμο, δεν μπορούμε όμως να τον καταπατούμε ημιεπισήμως, αν όχι επισήμως. Είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που γνωρίζω, συμπεριλαμβανομένων και πολλών χωρών του Τρίτου Κόσμου, όπου υπάρχει νόμος αντικαπνιστικός και αγνοείται, με τον τρόπο που αγνοείται».
Σχολιάζοντας, τέλος, την απαγόρευση χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου σε δημόσιους χώρους τόνισε ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο αναπαράγει την εικόνα του καπνίσματος και πρέπει να επιβληθεί η απαγόρευσή του στους δημόσιους χώρους «το ηλεκτρονικό τσιγάρο έχει, όντως, ουσίες οι οποίες είναι τοξικές και εθιστικές, κυρίως νικοτίνη. Υπάρχουν και πολλά άλλα ερωτήματα στη βιβλιογραφία. Όμως, είναι ταυτόχρονα και ένας τρόπος, για να κόψεις το κάπνισμα και το πρότυπο του καπνιστή αναπαράγεται ταυτοχρόνως και μπορεί να είναι πύλη. Πολύ φοβάμαι ότι ισχύουν και τα δύο, για αυτό και νομίζω ότι η απαγόρευση στους δημόσιους χώρους πρέπει να επιβληθεί, καθώς οποιαδήποτε διαδικασία καπνίσματος που αναπαράγει την εικόνα του καπνίσματος πρέπει να επιβληθεί. Πρέπει, επίσης, να συζητήσουμε επιμέρους θέματα που έχουν να κάνουν με την εμπορία, τις επιμέρους απαγορεύσεις και τον έλεγχο της αγοράς».
Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση της ομιλίας:
«Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Το λέω από την αρχή, ότι η ψήφιση και η ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο της Οδηγίας της Ε.Ε., στο βαθμό που αποσαφηνίζει και αυστηροποιεί το πλαίσιο που έχουν σχέση με το κάπνισμα και τους κανονισμούς γύρω από το καπνό είναι θετική και την αντιμετωπίζουμε θετικά. Πέρα απ' αυτό, η ελλιπής διαβούλευση δεν βοήθησε. Θέλω να κάνω μία γενική παρατήρηση. Έχουμε ένα τυπικό παράδειγμα κυβερνητικού προγραμματισμού, ή μη προγραμματισμού που αφορά το κοινοβουλευτικό και το νομοθετικό έργο. Η αιτιολογία για την ελλιπή διαβούλευση ήταν ότι έχει εκπνεύσει η προθεσμία και πρέπει να γίνει γρήγορα η ενσωμάτωση και η ψήφιση. Έτσι, διήρκησε, μόλις, τέσσερις μέρες.
Στη συνέχεια, ξεχάστηκε, για να έρθει μαζί με πάρα πολλά άλλα νομοσχέδια, τα οποία δεν είναι και τόσο επείγοντα, παραμονές του Δεκαπενταύγουστου, πρακτικά, πλέον. Με ικανοποίηση ακούω, ότι η διαδικασία δεν θα γίνει κατεπείγουσα και ότι θα υπάρξει αρκετή συζήτηση, έστω και μετά τον Αύγουστο. Αυτό είναι θετικό. Νομίζω ότι υπάρχουν αρκετά θέματα που πρέπει να συζητηθούν. Κυρίως, όμως, το βασικό θέμα για μένα, είναι αυτό της δημοσιότητας που πρέπει να πάρει το κάπνισμα και η απαγόρευσή του. Αν είναι κάτι που είναι, πραγματικά, σουρεαλιστικό σήμερα, είναι να συζητάμε για αυστηροποίηση κανονισμών, για το αν θα πρέπει να επιτρέπεται δημοσίως ή όχι το κάπνισμα ηλεκτρονικού τσιγάρου σε κλειστούς χώρους, σε μία χώρα που δεν απαγορεύεται τίποτα πουθενά.
Αυτό το ξέρουμε όλοι, γίνεται εδώ και πολλά χρόνια, ο νόμος που υπάρχει δεν εφαρμόζεται, ο νόμος που υπάρχει έχει ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα κυρίως στο θέμα της επιβολής του ελέγχου και της πιστοποίησης των προστίμων με αποτέλεσμα να καπνίζουν όλοι παντού τα πάντα, χωρίς καμία παρέμβαση, αυτό περιλαμβάνει δυστυχώς τη Βουλή, τον Αναπληρωτή Υπουργό Υγείας μέσα στο Υπουργείο Υγείας, ο οποίος είναι και γιατρός ταυτόχρονα. Ξέρετε, καλά, ότι σε οποιαδήποτε χώρα βόρεια των συνόρων μας, αυτό θα προκαλούσε πολιτικό σάλο, στην Ελλάδα πέρασε στα ψιλά με γενική θυμηδία, όμως, υπάρχει ένα τεράστιο θέμα με την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας. Δεν χρειάζεται νομίζω να επιχειρηματολογήσει κανείς για το κόστος που έχει το κάπνισμα το άμεσο και το έμμεσο στο σύστημα υγείας, στην ανθρώπινη ζωή. Τι το προκαλεί, ποιος το προκαλεί κ.λπ. είναι γνωστά. Υπάρχει αδιαμφισβήτητη βιβλιογραφία για αυτό, στην Ελλάδα όμως, κωφεύουμε και αποφεύγουμε να συζητάμε το ζήτημα.
Όπως είπε και προηγουμένως η κυρία Χριστοφιλοπούλου, μαζί με την Δημοκρατική Συμπαράταξη 9/6 στείλαμε επιστολή στον Πρόεδρο της Επιτροπής και ζητήσαμε και τη δική σας δέσμευση, και εσείς συμφωνήσατε, κατ’ αρχήν, κύριε Υπουργέ. Η σύγκληση της Επιτροπής Κοινωνικής Υποθέσεων, μια ειδική συνεδρίαση μόνο και μόνο για την επικαιροποίηση της αντικαπνιστικής εκστρατείας, κατ’ αρχήν, και για να συζητήσουμε, ενδεχομένως, και με τα άλλα συναρμόδια Υπουργεία το τι πρέπει να γίνει και πως πρέπει να γίνει για να αρχίσει κάποτε να εφαρμόζεται ο νόμος. Εδώ, δεν είναι μόνο το κάπνισμα είναι η εμπέδωση μιας λογικής ανομίας και παραβατικότητας, η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική, δεν μπορεί να μην εφαρμόζονται οι νόμοι, μπορεί να συμφωνήσουμε να τον αλλάξουμε αυτόν τον «έρημο» το νόμο, δεν μπορούμε όμως να τον καταπατούμε ημιεπισήμως αν όχι επισήμως. Είναι ένα τεράστιο θέμα. Νομίζω, λοιπόν, ότι εάν θέλουμε να συζητήσουμε σοβαρά για την αντικαπνιστική εκστρατεία, για το κάπνισμα και τις βλαβερές του συνέπειες πρέπει κάποια στιγμή όλοι να σοβαρευτούμε και να αρχίσουμε από εκεί από την εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται καινούργιος νόμος, ίσως, χρειάζονται τροποποιήσεις στον τρόπο με τον οποίο γίνεται ο έλεγχος, αλλά νομίζω ότι χρειάζεται σίγουρα να συζητήσουμε από την αρχή ένα θέμα το οποίο είναι ιδιαιτέρως σοβαρό, είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο, που γνωρίζω, συμπεριλαμβανομένων και πολλών χωρών του Τρίτου Κόσμου, όπου υπάρχει νόμος αντικαπνιστικός και αγνοείται, με τον τρόπο που αγνοείται.
Θα ήθελα, λοιπόν, κύριε Υπουργέ και κύριε Πρόεδρε της Επιτροπής, να δεσμευτούμε στη διαδικασία αυτή, σήμερα εδώ, για ημερομηνία μέσα στον Σεπτέμβριο και διαδικασία, αν θέλετε. Νομίζω ότι πρέπει να το κάνουμε και οφείλουμε να το κάνουμε. Ένα άλλο θέμα πολύ σημαντικό, που άπτεται της όλης συζήτησης, συζητιέται σήμερα, περνά, αλλά υπάρχουν ορισμένα θέματα, είναι η πάταξη του λαθρεμπορίου. Είναι επίσης, λίγος σουρεαλισμός, να συζητάμε για ποιοτικό έλεγχο των προϊόντων καπνού όταν ένα στα τέσσερα προέρχεται από αδήλωτες πηγές, και πολλές φορές δεν έχει καν, καπνό στο εσωτερικό του και κυκλοφορεί στην αγορά.
Έτσι, λοιπόν, εδώ μια παρατήρηση μόνο γιατί σε μια ερώτηση, πρόσφατη σχετικά με το λαθρεμπόριο καπνού, στην απάντηση του Υπουργείου Υγείας παραδέχθηκε ότι υπάρχει θέμα διχογνωμίας με το Υπουργείο Οικονομικών, όπου στη Διϋπουργική Επιτροπή υπήρξε και εκφράστηκε διαφορετική διαφωνία ως επί του πορίσματος κ.λπ.. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει ενιαία πολιτική και ενιαίος βραχίονας αντιμετώπισης του λαθρεμπορίου, και εδώ το λέω κυρίως, όχι για το οικονομικό από το οποίο και καλά με την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καυσίμων και τσιγάρων θα βγάζαμε την 13η σύνταξη, όπως έλεγε ο Πρωθυπουργός προεκλογικά, αλλά κυρίως από θέμα υγείας, καθαρά. Αυτά τα προϊόντα που κυκλοφορούν παράνομα δεν ξέρει κανείς τι ακριβώς είναι και τι επιπτώσεις έχουν. Το ξέρω το νομοσχέδιο, αλλά υπάρχουν διχογνωμίες. Εκφράστηκαν επανειλημμένως και τα νομοσχέδια ψηφίζονται, όπως είπα για να μην εφαρμόζονται σε αυτή τη χώρα. Ένας από τους λόγους που δεν εφαρμόζονται, είναι γιατί στον τομέα της εφαρμογής το implementation που μας είπε ο Σόιμπλε, είμαστε πάρα πολύ πίσω και πάρα πολύ αδύνατοι. Πολλές φορές όχι τυχαία, έτσι για να τα λέμε όλα.
Από εδώ και πέρα έχω ερωτήσεις, κύριε Υπουργέ, με καλή προαίρεση για την αυτοτελή λειτουργική μονάδα διαπίστευσης, η οποία είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και τα διαπιστευμένα εργαστήρια, τα οποία υποτίθεται θα αναλάβουν τον έλεγχο ειδικά στη διαδικασία της αδειοδότησης. Η έρευνα η δική μου και μπορεί να κάνω λάθος και θέλω να με διορθώσετε ότι διαπιστευμένο εργαστήριο του Γενικού Χημείου του Κράτους και μάλιστα για προϊόντα καπνού, και μάλιστα μόνο για τσιγάρα με φίλτρο είναι ένα, στις Σέρρες. Διαπίστευση άλλου εργαστηρίου του Γενικού Χημείου του Κράτους για έλεγχο καπνικών προϊόντων δεν υπάρχει.
Προκύπτει, λοιπόν, ένα πολύ μεγάλο ζήτημα εδώ για το ποιος θα μπορέσει να κάνει τους απαραίτητους τεχνικούς ελέγχους, από τη στιγμή που δεν υπάρχουν διαπιστευμένα εργαστήρια στο Ελληνικό Χημείο του Κράτους που να μπορούν να κάνουν αυτή τη δουλειά. Η εικόνα που έχω από τον ιστότοπο του Γενικού Χημείου του Κράτους είναι ότι υπάρχει μόνο στις Σέρρες και μόνο για τσιγάρα με φίλτρο υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα. Προκύπτει, λοιπόν, το ερώτημα, καθώς δεν είναι υποχρεωτικό να είναι τα εργαστήρια κρατικά.
Γιατί δεν προβλέπεται να υπάρχουν και ιδιωτικά εργαστήρια, υπό την πιστοποίηση πάντα και τον έλεγχο του Γενικού Χημείου του Κράτους, όπου θα μπορούσαν οι καπνοβιομηχανίες να κάνουν αυτόν τον έλεγχο, πάντα με τους απαραίτητους ελέγχους ποιότητας και πιστοποίησης και σαφώς υπό τον επιτελικό έλεγχο της επιτροπής. Είναι ένα μεγάλο ζήτημα και πολύ φοβάμαι ότι εδώ θα κολλήσει η διαδικασία του τυπικού ελέγχου αν αυτό αληθεύει. Στην ομιλία σας αναφέρατε πολλά διαπιστευμένα εργαστήρια και θα ήθελα να το διευκρινίσουμε αυτό τις επόμενες ημέρες. Νομίζω ότι ειδικά για τον καπνό υπάρχει μόνο ένα, όμως δεν επιμένω. Θα ήθελα πραγματικά να το δούμε.
Νομίζω ότι υπάρχουν δύο μεγάλα ζητήματα και θα ήθελα μια παρατήρηση, γιατί υπάρχει πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Όσον αφορά την απαγόρευση των διασυνοριακών και εξ αποστάσεως πωλήσεων των ηλεκτρονικών τσιγάρων, έχω πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να δω πώς θα γίνει αυτό και να δούμε και την εφαρμογή σε μια αχανή αγορά πλέον μέσω του ίντερνετ, όπου οι πάντες παραγγέλνουν τα πάντα χωρίς κανέναν έλεγχο. Έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί αυτό. Δεν μπορώ, πραγματικά, να το καταλάβω έχω πολύ μεγάλο ερωτηματικά. Θα ήθελα να το διευκρινίσουμε και να το συζητήσουμε τις επόμενες ημέρες, γιατί η κοινοποίηση των νέων καπνικών προϊόντων θα πρέπει να γίνεται με τη διαδικασία αδειοδότησης και μάλιστα από μια επιτροπή που θα μου επιτρέψετε να πω ότι δεν είναι επιτροπή τεχνοκρατική. Είναι καθαρά πολιτική. Είναι μια επιτροπή την οποία την ορίζει εξολοκλήρου ο Υπουργός. Είναι κυρίως πολιτική, με μια ελαφρά τεχνοκρατική συμμετοχή.
Υπάρχει στην Ε.Ε. διαδικασία πιστοποίησης και αδειοδότησης για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες μέσω της γνωστής επιτροπής, της αντίστοιχης του FDA, που έχει αρχίσει να λειτουργεί με έδρα την Αγγλία. Δεν βλέπω γιατί πρέπει να υπάρχει καινούργια πιστοποίηση. Ως αναφορά αυτού του τύπου τις επιτροπές, θα μου επιτρέψετε να πω ότι σπανίως επιτελούν τον στόχο για τον οποίο έχουν οριστεί. Στην ελληνική πραγματικότητα επιτρέπουν και προδιαθέτουν πολλές φορές για παρενέργειες και πελατειακές σχέσεις, αλλά δεν βλέπω πραγματικά το λόγο γιατί θα πρέπει να υπάρχει μια τέτοια επιτροπή και να μην πάμε κατευθείαν στην απλή γνωστοποίηση των τυπικών χαρακτηριστικών από τη στιγμή που υπάρχει ευρωπαϊκή έγκριση που αδειοδοτεί στην Ε.Ε. την κυκλοφορία των προϊόντων.
Εδώ, όπως γνωρίζετε, υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη πίεση όχι μόνο από τις βιομηχανίες, αλλά και από τους εργαζόμενους των βιομηχανιών, οι οποίοι πιστεύουν ότι έτσι δημιουργούνται μεγάλα προβλήματα στη διακίνηση καινούργιων προϊόντων στην ελληνική αγορά και έλλειμμα ανταγωνισμού. Δεν λέω ότι σώνει και καλά είναι έτσι, αλλά πρέπει να το δούμε με μεγαλύτερη διαφορά. Έχω μεγάλη επιφύλαξη για τη δημιουργία πολλών αλλεπάλληλων γραφειοκρατικών στιβάδων, οι οποίες συνήθως δυσκολεύουν και πολύ σπανίως έχουν αποτελεσματικότητα για τον αρχικό στόχο για τον οποίο συνήθως δημιουργούνται. Σπανίως κάνουν αυτό. Κάνουν πολλά άλλα πράγματα πολλές φορές και συνήθως απλώς καθυστερούν και δημιουργούν προβλήματα και προσκόμματα στον ανταγωνισμό.
Όσο αφορά το ηλεκτρονικό τσιγάρο, νομίζω ότι ακούγονται πολλά. Είναι κάτι που πρέπει να το συζητήσουμε. Δεν θα πάρω θέση σώνει και καλά υπέρ ή κατά. Νομίζω ότι δεν υπάρχει θέση υπέρ και κατά. Άκουσα πολλά. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο έχει, όντως, ουσίες οι οποίες είναι τοξικές και εθιστικές, κυρίως νικοτίνη. Υπάρχουν και πολλά άλλα ερωτήματα στη βιβλιογραφία, όμως, είναι ταυτόχρονα και ένας τρόπος για να κόψεις το κάπνισμα και το πρότυπο του καπνιστή αναπαράγεται ταυτοχρόνως και μπορεί να είναι πύλη. Υπάρχουν και τα δύο. Δεν χρειάζεται να ισχύει το ένα από τα δύο. Πολύ φοβάμαι ότι ισχύουν και τα δύο, για αυτό και νομίζω ότι η απαγόρευση στους δημόσιους χώρους πρέπει να επιβληθεί, καθώς οποιαδήποτε διαδικασία καπνίσματος που αναπαράγει την εικόνα του καπνίσματος πρέπει να επιβληθεί. Όμως πρέπει να συζητήσουμε επιμέρους θέματα που έχουν να κάνουν με την εμπορία, τις επιμέρους απαγορεύσεις και τον έλεγχο της αγοράς. Νομίζω ότι αυτά είναι θέματα που θα πρέπει να συζητηθούν.
Τέλος, όσο αφορά τους φορείς, νομίζω ότι ήδη ακούστηκαν η Καρδιολογική και η Πνευμονολογική Εταιρία. Θα είχε ενδιαφέρον να ακούσουμε την Πανελλήνια Ομοσπονδία Μισθωτών Περιπτέρων, οι οποίοι έχουν ιδιαίτερα ισχυρές απόψεις για το κάπνισμα. Νομίζω ότι θα το ολοκληρώσει. Επίσης, προτείνω τον Σύνδεσμο Ελληνικών Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικού Τσιγάρου, το Σύλλογο Ελλήνων Ατμιστών, οι οποίοι είναι πολύ ενεργοί επίσης και έχουν πολύ μεγάλη άποψη για αυτά. Νομίζω ότι έχω καλυφθεί κατά τα καλά. Σας ευχαριστώ».
Κωνσταντίνος Μπαργιώτας - Λάρισας
