«Η ύφεση δεν θα αντιμετωπιστεί με νέους φόρους, η ανεργία δεν θα μειωθεί με αύξηση εισφορών και οι επενδυτές δεν θα έρθουν όταν οι περισσότεροι υπουργοί της Κυβέρνησης βλέπουν την ιδιωτική πρωτοβουλία ως ιδεολογικό εχθρό. Αυτά είναι βασικά προβλήματα του Προϋπολογισμού, που δεν μπορούν να ανατραπούν με τα ευχολόγια της εισηγητικής έκθεσης», ανέφερε ο Γιώργος Αμυράς, Γενικός Εισηγητής του Ποταμιού για τον Προϋπολογισμό, κατά την συνεδρίαση της επιτροπής.
Ο κ. Αμυράς έδωσε έμφαση στην ανάγκη μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων και απευθυνόμενος προς τους Υπουργούς Οικονομικών επεσήμανε «αγγαρεία εκτελείτε, όπως είχε πει κι ένας παλαιότερος και προσφιλής σε εσάς πολιτικός».
Τέλος, ο Γενικός Εισηγητής του Ποταμιού τόνισε πως «καλούμαστε να συζητήσουμε τον Προϋπολογισμό του 2017, χωρίς να γνωρίζουμε όλα τα στοιχεία που θα συνθέσουν την εικόνα της οικονομίας για τη νέα χρονιά, αν δηλαδή θα μειωθεί κι άλλο το αφορολόγητο, αν θα περικοπούν για μία ακόμη φορά οι κύριες συντάξεις, αν θα απελευθερωθούν οι ομαδικές απολύσεις κι αν θα συμμετάσχει τελικά το ΔΝΤ στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της χώρας και με ποιους όρους.».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας:
Με τον προϋπολογισμό που συζητούμε σήμερα, η κυβέρνηση Σύριζα-ΑΝΕΛ παίζει το τελευταίο της πολιτικό χαρτί. Ολοι ξέρουμε ότι εάν η οικονομία δεν μπει σε βιώσιμη αναπτυξιακή τροχιά το 2017, η κυβέρνηση αυτή δεν θα μπορέσει να σταθεί για πολύ. Όχι μόνο γιατί η δημοσιονομική αποτυχία θα σημάνει την ενεργοποίηση του κόφτη, αλλά γιατί η κοινωνία είναι κουρασμένη αλλά και οργισμένη από την επιλογή σας να εφαρμόσετε μία εξοντωτική φορολογική πολιτική από το συμμάζεμα της κρατικής σπατάλης. Η αποτυχία σημαίνει οριστική ρήξη με την κοινωνία, και το ξέρετε πολύ καλά.
Θα περίμενε λοιπόν κανείς ότι η κυβέρνηση θα έβαζε τα δυνατά της προκειμένου να πετύχει. Θα κρατούσε τα καλύτερα «χαρτιά» της στον προϋπολογισμό για να κερδίσει το στοίχημα. Διαβάζοντας όμως την εισηγητική έκθεση η εντύπωση είναι απογοητευτική. Φαίνεται ότι ξεμείνατε από καλά χαρτιά και επαναλαμβάνετε τα λάθη του παρελθόντος.
Ας δούμε όμως ποια είναι η κατάσταση σήμερα.
Καλούμαστε να συζητήσουμε τον προϋπολογισμό του 2017 χωρίς να γνωρίζουμε όλα τα στοιχεία που θα συνθέσουν την εικόνα της οικονομίας για τη νέα χρονιά.
Κανείς δεν ξέρει εάν για παράδειγμα θα συμμετάσχει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της χώρας και με ποιους όρους.
Θα απαιτηθούν πρόσθετα φορολογικά μέτρα, όπως είναι η μείωση του αφορολογήτου ορίου κάτω από τα 8.600 ευρώ; Ελπίζουμε να μην χρειαστεί να παραιτηθεί ξανά ο κ. Τσακαλώτος όπως απειλούσε τον περασμένο Μάιο, όταν και πάλι το ΔΝΤ επέβαλε τη μείωση του αφορολογήτου στα σημερινά επίπεδα.
Θα περικοπούν εκ νέου οι κύριες συντάξεις μέσα από το ψαλίδισμα των προσωπικών διαφορών; Ελπίζουμε η κυρία Αχτσιόγλου να έχει ισχυρότερα επιχειρήματα στην επιστολή της προς τους συνταξιούχους από αυτά του κύριου Κατρούγκαλου.
Θα απελευθερωθούν οι ομαδικές απολύσεις για τις μεγάλες επιχειρήσεις;
Θα αλλάξει το σύστημα του κατώτατου μισθού με τον καθορισμό νέου χαμηλότερου;
Ακόμη περιμένουμε τα 751 ευρώ για τα οποία διαρρηγνύατε τα ιμμάτιά σας.
Τα ερωτήματα αυτά δεν ξέρουμε εάν μπορεί να τα απαντήσει ο υπουργός, όμως είναι υπαρκτά. Εχουν μπει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπως διαβάζουμε στον Τύπο, και ανατρέπουν πλήρως τα δεδομένα όχι μόνο του προϋπολογισμού αλλά της οικονομίας αλλά βέβαια και του μέσου νοικοκυριού.
Επομένως ο προϋπολογισμός που έχει κατατεθεί στη Βουλή δεν αποτυπώνει απολύτως τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας για το 2017. Υπάρχει η «γκρίζα ζώνη» των διαπραγματεύσεων με τα ερωτήματα που σας έθεσα και τα οποία διαφοροποιούν την τελική εξίσωση για την οικονομία.
Υπάρχουν πολλές αβεβαιότητες, αλλά και μία σταθερά στην πολιτική σας. Αυτή είναι οι φόροι. Φόροι, φόροι και ξανά φόροι. Προσεγγίζουμε πια τα 50 δις και συνεχίζουμε όταν το ΑΕΠ είναι κοντά στα 170 δισ! Σκεφτείτε για κάθε 10 ευρώ που παράγονται στη χώρα, τα 3,5 ευρώ κατευθύνονται στους φόρους.
Θα περίμενε κανείς από μία κυβέρνηση της «Αριστεράς» να δείξει μεγαλύτερη κοινωνική ευαισθησία ελαφρύνοντας τα βάρη από τους οικονομικά ασθενέστερους και επιβαρύνοντας τους έχοντες και κατέχοντες. Στην πράξη υλοποιεί τα ακριβώς αντίθετα και στη συνέχεια θα τεκμηριώσω τη θέση μου.
Θα περίμενε τουλάχιστον από την κυβέρνηση Σύριζα-ΑΝΕΛ να έχει διδαχθεί από τα λάθη του μνημονιακού παρελθόντος και να μην τα επαναλάβει. Δυστυχώς δεν συμβαίνει αυτό.
Στον προϋπολογισμό που συζητούμε, το οικονομικό επιτελείο υιοθετεί όλα τα λάθη της δημοσιονομικής προσαρμογής των προηγούμενων χρόνων. Από τον λανθασμένο πολλαπλασιαστή του ΔΝΤ που πολλαπλασιάζει την ύφεση και τον οποίο είχατε καταγγείλατε ως αντιπολίτευση αλλά εφαρμόζεται τώρα έως την αποτυχημένη επιλογή της κυβέρνησης Παπανδρέου να προτάξει την αύξηση των φόρων από τη μείωση των δαπανών φουντώνοντας την ύφεση.
Θυμίζω, στο πρώτο μνημόνιο το κοκτέιλ των μέτρων ήταν 70% φόροι και 30% μείωση δαπανών. Η χώρα μπήκε σε πρωτοφανή ύφεση και το μνημόνιο απέτυχε, το λένε τώρα μέχρι και οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ.
Στο δεύτερο μνημόνιο η αναλογία αντιστράφηκε με αναλογία 30% φόρων και 70% δαπανών. Η ύφεση ανεκόπη, όμως η χώρα δεν βγήκε από την κρίση λόγω της πολιτικής αναταραχής και της διαπραγμάτευσης Τσίπρα-Βαρουφάκη.
Τώρα στο τρίτο μνημόνιο το «κοκτέιλ» μέτρων είναι ακόμη χειρότερο. Διαβάζοντας τον προϋπολογισμό βλέπουμε ότι το 97% των παρεμβάσεων αφορά αυξήσεις φόρων και μόλις 3% περικοπές δαπανών.
Το κράτος, ή καλύτερα το κομματικό κράτος, συνεχίζει να αυξάνεται σαν να μην υπάρχει κρίση, σαν να μην εξαρτόμαστε πλήρως από τις δόσεις των δανειστών. Οι δαπάνες αυξήθηκαν φέτος σε σχέση με το 2015 κατά 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ και διαμορφώνονται φέτος στα 57,7 δισ (διαβάζω στην εισηγητική έκθεση σελίδα 57) ενώ και το 2017 παραμένουν υψηλότερες από το 2015.
Την ημέρα που καταθέτατε τον προϋπολογισμό, το Μέγαρο Μαξίμου ανακοίνωνε την ίδρυση «Γραφείου Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη» και τη στελέχωσή του από ένα ακόμη κομματικό στέλεχος του Σύριζα, λες και δεν υπάρχει υφυπουργός Μακεδονίας-Θράκης.
Συμβολικά η κίνηση αυτή αποτυπώνει την πολιτική σας. Ενδιαφέρεστε για την ενίσχυση του κομματικού κράτους σε μία περίοδο σκληρής λιτότητας για το μέσο πολίτη. Αλήθεια, τι μήνυμα στέλνετε με το Γραφείο Θεσσαλονίκης ή με τους 48 υπουργούς και τους εκατοντάδες μετακλητούς υπαλλήλους τους ακολουθούν;
Ας έρθουμε όμως και στο περιεχόμενο του προϋπολογισμού. Διαβάζω στο επίσημο δελτίο τύπου του υπουργείου Οικονομικών:
«Οι κύριοι στόχοι της Δημοσιονομικής Πολιτικής του έτους 2017, όπως αποτυπώνονται στην Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού, είναι:
I. Η διατήρηση της δημοσιονομικής ισορροπίας, ώστε να ολοκληρωθεί η ανάκτηση της αξιοπιστίας της χώρας και να καταστεί δυνατή η έξοδος της από το Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Προσαρμογής το ταχύτερο δυνατό και
II. Ο δίκαιος επιμερισμός του κόστους προσαρμογής και η κοινωνικά δίκαιη κατανομή του οφέλους της ήδη δρομολογημένης ανάκαμψης.
Ωραία λόγια αλλά ισχύουν;
Ας τα δούμε ξεχωριστά.
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό το 2017 θα είναι μία χρονιά ισχυρής ανάπτυξης με θετικό ρυθμό 2,7% έναντι ύφεσης 0,3% που εκτιμά η κυβέρνηση για φέτος. Η πρόβλεψη είναι ανεδαφική και υπονομεύεται από την πολιτική που θα εφαρμόσετε. Εκτός εάν θέλετε να γράψετε νέα κεφάλαια στην ιστορία των οικονομικών επιστημών υποστηρίζοντας ότι η ανάπτυξη θα έρθει με νέους φόρους. Η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 1,8% ενώ το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών θα μειωθεί. Οι εξαγωγές θα εκτιναχθούν κατά 5,3% με αυξημένους τους φόρους των επιχειρήσεων, οι επενδύσεις θα σπάσουν κάθε ρεκόρ με άνοδο 9,1% όταν παραμένουν τα capital controls, για τα οποία δεν βλέπω και καμία πρόβλεψη για άρση τους το 2017.
Μπορείτε με αυτούς τους όρους να πετύχετε ανάπτυξη; Εάν βρισκόσασταν στην αντιπολίτευση και εσείς θα χαμογελούσατε με τις παραδοχές που έχετε βάλει.
Για το μέγα θέμα της ανεργίας προβλέπετε μείωσή του ποσοστού από 23,7% φέτος στο 22,6% το 2017. Όμως τα τελευταία στοιχεία του Αυγούστου για την ανεργία και του Οκτωβρίου για το ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων που απέκτησε αρνητικό πρόσημο, δείχνουν ότι η έστω και οριακή πτωτική τάση των τελευταίων τριών ετών έχει ανακοπεί ενώ οι αυξήσεις σε φόρους και εισφορές περιορίζουν τις δυνατότητες των επιχειρήσεων να δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Ας ελπίσουμε ότι έχετε καλύτερη εικόνα αν και κάνετε ό,τι μπορείτε για να αυξήσετε την ανεργία.
Και έρχομαι στο ζήτημα της φορολογίας. Ο νέος προϋπολογισμός προβλέπει πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις της τάξης των 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Δυστυχώς τα πρόσθετα έσοδα δεν θα προκύψουν από το κυνήγι της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου, όπου έχετε αποτύχει πλήρως.
Σταματήσατε πια να εγγράφετε κανένα σχετικό κονδύλι από τη φοροδιαφυγή, ομολογείται πλέον ότι οι νέοι φόροι θα πέσουν στο κεφάλι των γνωστών υπόπτων. Των μισθωτών, των συνταξιούχων, των ιδιοκτητών ακινήτων, των αγροτών, του μικροέμπορα και των επαγγελματιών. Πριν από λίγες εβδομάδες βρεθήκαμε όλοι στη δυσάρεστη θέση να διαβάσουμε τα απολογιστικά στοιχείων ελέγχων του υπουργείου Οικονομικών στο κύκλωμα διακίνησης καυσίμων. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία στους πρώτους 6 μήνες του έτους οι υπηρεσίες του υπουργείου είχαν κατασχέσει 60 λίτρα λαθραίων καυσίμων, όσο δηλαδή το ντεπόζιτο ενός αυτοκινήτου.
Πού είναι αλήθεια οι μεγαλόστομες υποσχέσεις της κυβέρνησης Σύριζα για πάταξη των λαθρεμπορικών κυκλωμάτων που θα έφερναν 2 δις στα δημόσια ταμεία;
Αλήθεια, πού είναι τα νομοσχέδια για τις αδήλωτες καταθέσεις, τους ακατάσχετους λογαριασμούς των επιχειρήσεων, τη σύνδεση των ταμιακών μηχανών των επιχειρήσεων με το σύστημα Taxis, την επέκταση στη χρήση του πλαστικού χρήματος; Γιατί απουσιάζουν αυτές οι διαρθρωτικές αλλαγές του φορολογικού συστήματος από το νέο προϋπολογισμό;
Αποτύχατε πλήρως στο μέτωπο της φοροδιαφυγής και την πληρώνουν οι συνεπείς φορολογούμενοι. Αυξήσεις στα καύσιμα, αυξήσεις στη σταθερή τηλεφωνία που επιβαρύνει τα φτωχότερα νοικοκυριά και τους ηλικιωμένους που δεν χρησιμοποιούν κινητά, αυξήσεις στα τσιγάρα, στον καφέ. Θυμηθείτε σύντομα θα έχουμε και λαθρεμπόριο καφέ μετά την επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης. Και ακόμη δεν ξέρουμε τι θα γίνει με το αφορολόγητο όριο, εάν θα μειωθεί περαιτέρω.
Οι φόροι σας είναι κοινωνικά άδικοι, δεν επιμερίζουν δίκαια το κόστος προσαρμογής, όπως υποστηρίζετε και αυτό προκύπτει εύκολα διαβάζοντας τον πίνακα 3.6 με τη σύνθεση των φορολογικών εσόδων.
Ακόμη και οι πρωτοετείς των οικονομικών σχολών γνωρίζουν ότι οι έμμεσοι φόροι είναι πιο άδικοι από τους άμεσους γιατί πλήττουν περισσότερο τους οικονομικά ασθενέστερους. Αλλιώς αντιμετωπίζει την αύξηση στα καύσιμα ένας μεγαλοεισοδηματίας και αλλιώς ένας βιοπαλαιστής.
Βλέποντας τον πίνακα αυτό οι έμμεσοι φόροι πλέον καταλαμβάνουν το 56,4% των συνολικών εσόδων ενώ οι άμεσοι περιορίζονται στο 43,6%. Πρόκειται για την επαχθέστερη αναλογία από το 2011 και σίγουρα δεν έχει καμμία σχέση με τις διακηρύξεις σας για κοινωνική δικαιοσύνη.
Μεγάλες ανισορροπίες διαπιστώνουμε και στο σκέλος των δαπανών. Το κράτος εξακολουθεί να «ζει» πάνω από τις δυνατότητες του, και διαρκώς μεγαλώνει. Βλέπουμε ότι οι δαπάνες ξέφυγαν το 2016 σε σχέση με όσα προέβλεπε ο περυσινός προϋπολογισμός κάτι που λέει ότι και το 2017 υπάρχει ο κίνδυνος υπερβάσεων. Φαίνεται ότι δεν μπορεί το υπουργείο Οικονομικών να βάλει χαλινάρι στις δαπάνες των υπολοίπων υπουργών και τα νούμερα ξεφεύγουν. Η κατάσταση θα επιδεινωθεί το 2017.
Ακόμη και η σχέση των προσλήψεων τη νέα χρονιά ανατρέπεται και γίνεται ένας διορισμός για κάθε τέσσερις αποχωρήσεις από 1 προς 5 που ήταν το 2016.
Ξεχωρίζω και ορισμένα άλλα κονδύλια από το νέο προϋπολογισμό
-Στο υπουργείο Υγείας οι δαπάνες μειώνονται στα 4,2 δις από 4,35 δις πέρυσι όταν όλοι βλέπουμε ότι το σύστημα πάσχει από έλλειψη χρηματοδότησης. Είναι τεράστιο λάθος να μειώνετε τα κονδύλια στην υγεία για να τα αυξάνετε σε άλλους άχρηστους ή αναποτελεσματικούς φορείς.
-Στο υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής οι δαπάνες σχεδόν διπλασιάζονται, κάτι που δείχνει ότι το πρόβλημα του προσφυγικού αποκτά μόνιμα χαρακτηριστικά και η διαχείρισή του απαιτεί νέες δομές και πρόσθετους πόρους.
-Στο υπουργείο Παιδείας διαπιστώνουμε μικρή αύξηση των κονδυλίων στα 4,5 δις από 4,3 δις, που δεν είναι αρκετή για να καλύψει το πρόβλημα υποχρηματοδότησης, ιδίως όταν λείπει από την πολιτική σας το κριτήριο της αξιολόγησης μονάδων και εκπαιδευτικών.
-Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων παραμένει παγωμένο το 2017. Εσείς που ως αντιπολίτευση λέγατε ότι θα βάζατε στο επίκεντρο της επενδυτικής σας πολιτικής το ΠΔΕ και θα κυβερνούσατε ως γνήσιοι εκφραστές του Κέυνς βάζετε στοπ στις δημόσιες επενδύσεις.
Φαίνεται ότι τα μαθήματα του Κέυνς τα ξεχάσατε γρήγορα.
Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στο ασφαλιστικό σύστημα. Οι παραλογισμοί φτάνουν σε ακραία σημεία. Αυξάνετε τις ασφαλιστικές εισφορές κατά 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ σε μία οικονομία που χωλαίνει και ενώ επιχειρήσεις και επαγγελματίες έχουν εξοντωθεί από τα βάρη. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι εργαζόμενοι με «μπλοκάκι» από την 1η Ιανουαρίου θα πληρώνουν εισφορές που ισοδυναμούν με ποσοστό 26,95% επί του εισοδήματός τους! Εάν σε αυτά προσθέσουμε τους φόρους και την προκαταβολή φόρου οι επιβαρύνσεις φτάνουν το 70% του εισοδήματος. Πρωτοφανείς καταστάσεις αλλά
μάς είχε ευθέως ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος το περασμένο καλοκαίρι: «Εάν χρειαστεί, θα αυξήσουμε λίγο τους φόρους». Αυτή είναι η συνταγή σας μόνο που έτσι δεν λύνεται το ασφαλιστικό, αντιθέτως βάζετε τις βάσεις για ακόμη μεγαλύτερες μειώσεις στις συντάξεις.
Οι κοινωνικές αδικίες, χωρίς τέλος. Σταχυολογώ ορισμένους αριθμούς:
-Μειώνετε το ΕΚΑΣ κατά 431 εκατομμύρια ευρώ. Οι χαμηλοσυνταξιούχοι θα λάβουν το 2017 συνολικά 320 εκατομμύρια από 751 εκατομμύρια φέτος.
-Τα οικογενειακά επιδόματα μειώνονται κατά 10 εκατομμύρια με θέσπιση χαμηλότερων εισοδηματικών κριτηρίων.
-Οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις συνεχίζονται. Τα σχετικά κονδύλια μειώνονται κατά 234 εκατομμύρια ευρώ
Όμως το ψαλίδι στις παροχές δεν περιορίζει τα οικονομικά προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος. Και βέβαια ο προϋπολογισμός δεν προσφέρει καμία σοβαρή μεταρρύθμιση.
Όλα αυτά τα αδιέξοδα αποτυπώνονται στο χρέος. Εσείς που καταγγέλατε τους προηγούμενους ότι πήραν το χρέος από 120% του ΑΕΠ και το πήγαν στο 160%, σπάτε νέα ρεκόρ. Διαβάζουμε στην εισηγητική έκθεση ότι το χρέος θα φτάσει στο τέλος του έτους στο 186,7% του ΑΕΠ από 182% που ήταν το 2015.
Όμως αλήθεια το PSI ήταν καταστροφικό για τη χώρα όπως λέγατε το 2012 ή έδωσε μεγάλες ανάσες στον προϋπολογισμό;
Στην εισηγητική έκθεση, εκθειάζετε το PSI λέγοντας ότι η μείωση των δαπανών για τόκους διαμορφώνονται στα 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ μειωμένες κατά 50% σε σχέση με το 2012 λόγω της ανταλλαγής ομολόγων που έγινε με το PSI.
Συμπερασματικά, ο προϋπολογισμός που φέρνετε για ψήφιση πάσχει από έλλειμμα αξιοπιστίας και μεταρρυθμίσεων. Εφαρμόζετε μία πολιτική την οποία δεν πιστεύετε, αγγαρεία εκτελείτε όπως θα έλεγε και ένας παλαιότερος πολιτικός.
Σας ενδιαφέρει μόνο το κομματικό κράτος αλλά ο παραγωγικός ιστός της χώρας διαλύεται από την υπερφορολόγηση και την έλλειψη αναπτυξιακού σχεδίου. Η ύφεση δεν θα αντιμετωπισθεί με νέους φόρους, η ανεργία δεν θα μειωθεί με αύξηση εισφορών, οι επενδυτές δεν θα έρθουν όταν οι περισσότεροι υπουργοί βλέπουν την ιδιωτική πρωτοβουλία ως ιδεολογικό εχθρό.
Αυτό είναι το βασικό πρόβλημα του προϋπολογισμού, που δεν μπορεί να ανατραπεί με τα ευχολόγια της εισηγητικής έκθεσης.
