«Το ζήτημα των αποζημιώσεων είναι ένα σύνθετο εθνικό θέμα και δεν προσφέρεται για εσωτερική κατανάλωση και μικροκομματικές αντιπαραθέσεις», δήλωσε ο Ιάσονας Φωτήλας, βουλευτής Αχαΐας του Ποταμιού, κατά την τοποθέτησή του στη διακομματική επιτροπή για τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων.
Ο κ. Φωτήλας επεσήμανε την ανάγκη χάραξης κατάλληλης στρατηγικής από την Επιτροπή, ώστε να προκύψει ένα ομόφωνο Πόρισμα, που θα αποτελέσει την «εθνική, ενωτική θέση της χώρας μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών». Τόνισε ότι «οι αποζημιώσεις, το κατοχικό δάνειο και η τύχη των πολιτιστικών μας θησαυρών έχουν το καθένα την ιδιαιτερότητά τους και χρειάζεται μεγάλη προσοχή εκ μέρους μας, ώστε να μην προκαταλάβουμε τις δέουσες κινήσεις που θα κατοχυρώνουν το εθνικό μας συμφέρον». Συμφώνησε με την οργάνωση διεθνούς συμποσίου προκειμένου να διεθνοποιηθεί το αίτημα της Ελλάδας. Τέλος, σχετικά με το αίτημα του κ. Γλέζου η Ελλάδα να προβεί σε εκτέλεση της απόφασης του πρωτοδικείου Λειβαδιάς, είπε ότι «μια τέτοια ενέργεια αυτή τη στιγμή θα επέφερε τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα».
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας:
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Θα ήθελα αρχικά να ευχαριστήσω τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου για την παρουσία τους, καθώς και για την ενημέρωση που μας έκαναν.
Το ζήτημα των αποζημιώσεων και ειδικά του κατοχικού δανείου είναι σοβαρό, αλλά και σύνθετο εθνικό θέμα.
Θα πρέπει η Επιτροπή να χαράξει την κατάλληλη στρατηγική και να συμπληρώσει το έργο της με τα νέα στοιχεία που προκύπτουν, όπως για παράδειγμα αυτά που κατέθεσαν οι εκπρόσωποι των μαρτυρικών πόλεων κατά την προηγούμενη συνεδρίαση, καθώς και όσα κατέθεσε ο κ. Μηταφίδης για την καταναγκαστική εργασία των Εβραίων κατοίκων της Θεσσαλονίκης στο εξωτερικό, ώστε να καταλήξουμε σε ένα ομόφωνο Πόρισμα, το οποίο θα εγκριθεί και πάλι ομόφωνα από τη Βουλή και να αποτελέσει την εθνική, ενωτική θέση της χώρας μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών.
Ορισμένες παρατηρήσεις ως προς αυτό το θέμα.
Πρώτον, σε καμιά περίπτωση το έργο της Διακομματικής δεν πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μικροκομματικών αντιπαραθέσεων, όπως έγινε δυστυχώς από την κ. Πρόεδρο της προηγούμενης βουλής.
Πρόκειται όπως τόνισα για εθνικό θέμα και δεν προσφέρεται για εσωτερική κατανάλωση, αν πράγματι εννοούμε ότι πρέπει να διεκδικήσουμε τα όσα μας επιτρέπει το διεθνές δίκαιο, για τις αποζημιώσεις, τις επανορθώσεις και το κατοχικό δάνειο.
Δεύτερον, να υπογραμμίσω ότι αποτελεί και δική μας ευθύνη να μην ρίχνουμε λάδι στη φωτιά ενός ακραίου εθνικισμού, αλλά να προσεγγίσουμε τα σύνθετα αυτά προβλήματα με πνεύμα που να αρμόζει στις σχέσεις μεταξύ χωρών της Ε.Ε και ιδιαιτέρως με τη Γερμανία, μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Στο ίδιο ζήτημα επίσης, θα έλεγα πως δεν πρέπει να υπάρχει κανενός είδους συσχέτιση και συμψηφισμός ανάμεσα στις γερμανικές κατοχικές οφειλές και το «Ελληνογερμανικό ταμείο για το μέλλον» όπως και το «Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας». Είναι δύο διαφορετικά ζητήματα που δεν θα πρέπει να τα βάζουμε στην ίδια ζυγαριά με το ζήτημα των αποζημιώσεων. Άλλωστε σε χώρες όπως η Πολωνία όπου έγιναν ανάλογες συμφωνίες, αυτές δεν επηρεάστηκαν με το εκεί ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων.
Γνωρίζουμε όλοι τα δεινά που υπέστη η χώρα μας στη διάρκεια της Κατοχής από τις δυνάμεις του γερμανικού ναζισμού, της φασιστικής Ιταλίας και της δικτατορικής Βουλγαρίας.
Η δική μου καταγωγή - άλλωστε το είχα σημειώσει και στην πρώτη συνεδρίαση- είναι από την μαρτυρική πόλη των Καλαβρύτων, που όλοι γνωρίζουμε την καταστροφή που υπέστη στις 13 Δεκεμβρίου του 1943 από τις τότε δυνάμεις κατοχής.
Τα δεινά της χώρας μας τα γνωρίζουν όλοι και στην Ευρώπη και στην Αμερική και στον υπόλοιπο κόσμο. Έχουν περάσει από τότε 70 χρόνια. Ας θέσουμε σήμερα με σοβαρό τρόπο τις αξιώσεις μας- πράγμα που για διάφορους λόγους αμέλησαν να πράξουν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, μολονότι υπήρξαν διαβήματα και ρηματικές διακοινώσεις, όπως αυτή στις 14.11.1995, που έχει ιδιαίτερη έννομη σημασία.
Έχει ήδη συγκεντρωθεί τεράστιος όγκος υλικού. Οι αποζημιώσεις, το κατοχικό δάνειο και η τύχη των πολιτιστικών μας θησαυρών έχουν καθένα την ιδιαιτερότητά τους και χρειάζεται μεγάλη προσοχή εκ μέρους μας ώστε να μην προκαταλάβουμε τις δέουσες κινήσεις που θα κατοχυρώνουν το εθνικό μας συμφέρον.
Μέχρι στιγμής, γνωρίζουμε όλοι μας, ότι η στάση της γερμανικής πλευράς είναι αρνητική με κατά καιρούς δηλώσεις από διάφορα στελέχη της γερμανικής κυβέρνησης.
Επιπλέον, αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης δυσκολεύουν το ζήτημα με το γνωστό θέμα της ετεροδικίας. Επίσης υπάρχει το πρόβλημα με το εξωπραγματικό ποσό του δικόσημου που απαιτείται για την έναρξη δίκης με βάση την αγωγή θυμάτων από ναζιστικές θηριωδίες.
Έχω, όμως, υπόψη μου και σειρά προβληματισμών ως προς τα νομικά θέματα από δικούς μας νομομαθείς, όπως επί παραδείγματι του κ. Ιωάννου Παπανικολάου, επίτιμου Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου, ο οποίος σε ένα σημείωμά του τον Απρίλιο του 2014 που φέρει τον τίτλο «Θεμελίωση των νομίμων αξιώσεων της Ελλάδος κατά της Γερμανίας από το κατοχικό δάνειο, κατά το εθνικό μας δίκαιο», αναπτύσσει σειρά σοβαρών νομικών επιχειρημάτων.
Υπάρχουν επίσης σειρά δημοσιευμάτων σχετικά με τον υπολογισμό του ύψους των αξιώσεών μας όπως και δηλώσεις Γερμανών δικαστικών που θεωρούν εύλογη την αξίωση της χώρας μας για αποζημιώσεις. Καλό είναι να αξιολογήσουμε τις πηγές, αλλά και την αξιοπιστία τους.
Είναι επίσης φανερό ότι το θέμα της εξαφάνισης των πολιτιστικών μας θησαυρών έχει κι αυτό τις δικές του σημαντικές πτυχές. Μεταξύ άλλων, είναι γνωστό ότι πολλά αρχαία αντικείμενα αγνοούνται παρά τις προσπάθειες της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του πρώην Υπουργείου Πολιτισμού (έχει υποβιβαστεί όμως σε τμήμα σήμερα στο Υπουργείο Πολιτισμού).
Σύμφωνα επίσης με ορισμένα δημοσιεύματα, κρατικά Μουσεία της Γερμανίας εκδήλωσαν την ετοιμότητά τους να μας επιστρέψουν «αρχαία» που μεταφέρθηκαν εκεί κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής.
Κι ακόμα, από την καταγραφή του 1947 του Υπουργείου παιδείας προκύπτουν καταστροφές και απώλειες από Μουσεία ή αρχαιολογικούς χώρους τις περιόδους της Ιταλικής και Βουλγαρικής κατοχής. Τα έχουμε διεκδικήσει αυτά ή πρόκειται να τα διεκδικήσουμε και από αυτές τις χώρες;
Επισημαίνω τα ανωτέρω γιατί προ δύο περίπου μηνών ψηφίσαμε μία κοινοτική οδηγία που διευρύνει τη δυνατότητα διεκδίκησης κλεμμένων πολιτιστικών θησαυρών και χρειάζεται να δούμε πώς συντεταγμένα θα προβούμε στην αξιοποίηση όλου του νομικού πλαισίου.
Τα αναφέρω επίσης, γιατί θέλω να επισημάνω πιθανές δυσκολίες που ενδεχομένως θα παρουσιαστούν στην πορεία για την ολοκλήρωση του έργου της Διακομματικής Επιτροπής.
Συμφωνώ επίσης με την πρόταση που διατυπώθηκε από αρκετούς παριστάμενους στην προηγούμενη συνεδρίαση για την πραγματοποίηση διεθνούς συμποσίου, προκειμένου εκ νέου να διεθνοποιηθεί το αίτημα. Νομίζω ότι θα είναι χρήσιμη ενέργεια.
Με αυτές τις σκέψεις θέλω και πάλι να σας ευχαριστήσω για την εποικοδομητική συζήτηση που κάνουμε.
Τέλος, σχετικά με το αίτημα του κ. Γλέζου για να προβούμε σε εκτέλεση της απόφασης του πρωτοδικείου Λειβαδιάς, γνώμη μου είναι ότι μια τέτοια ενέργεια αυτή τη στιγμή θα επέφερε τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα.