Να αυξήσουμε τις εξαγωγές. Πρέπει να γίνει εθνικός στόχος. Είμαστε η χώρα με τις λιγότερες εξαγωγές σε όλη την Ευρώπη (υπολογίζοντας μέσα και τον τουρισμό, και τη ναυτιλία). Γιατί μάθαμε να πουλάμε ακριβές υπηρεσίες ο ένας στον άλλον, και δεν μάθαμε να φτιάχνουμε προϊόντα καλύτερα, σε κάποιους κλάδους, από κάθε ξένον ανταγωνιστή.
Οι επιχειρήσεις που εξάγουν, για να μπορούν να εξάγουν, πρέπει κάθε χρόνο να βελτιώνονται. Είτε στο προϊόν, είτε στην διαδικασία παραγωγής, είτε στις γνώσεις των εργαζόμενων. Γίνονται πιο παραγωγικές, ή σβήνουν. 'Οταν γίνονται πιο παραγωγικές, μπορούν να δώσουν καλύτερους μισθούς, και να πληρώσουν περισσότερους φόρους.
Σε τέτοιες επιχειρήσεις στηρίχθηκε η σοσιαλδημοκρατία της δυτικής και της βόρειας Ευρώπης. Όλες οι χώρες που θαυμάζουμε το κοινωνικό τους κράτους είναι πρωταθλητές των εξαγωγών. Δεν μπορείς να κάνεις κοινωνική πολιτική με δανεικά από το εξωτερικό. Ούτε μπορούμε να στηρίξουμε τις συντάξεις, τα σχολεία, τα νοσοκομεία και την δημόσια διοίκηση που θέλουμε, σε εργολάβους δημοσίων έργων, σε μικρομάγαζα, και σε ελεύθερους επαγγελματίες
Πρέπει να αυξήσουμε τις εξαγωγές. Ηταν 24% του ΑΕΠ το 2008. Σήμερα είναι 29%, όχι επειδή αυξήθηκαν αυτές, αλλά επειδή έπεσαν τα υπόλοιπα εισοδήματα. Να τις αυξήσουμε, και να τις πάμε στο 35% ή 40% ενος ΑΕΠ, που θα μεγαλώνει . Πάλι θα είναι κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής 'Ενωσης. Αλλά αν τα καταφέρουμε θα έχουμε αλλαξει την πορεία χώρας. Δεν θα είμαστε πια ζητιάνοι στις Βρυξέλλες, και δεν θα καταρρέουμε όποτε αλλάζει το κλίμα στις χρηματαγορές. Όπως δεν καταρρέουν οι Ολλανδοί και οι Φινλανδοι.
Για να γίνει αυτό, δεν αρκούν τα τεχνικά μέτρα: φορολογικό, αναπτυξιακός νόμος, και τα σχετικα. Χρειζονται αλλαγες στους θεσμούς, που σημαίνει χρειάζεται ενα πολιτικό πρόγραμμα.
Δυο βασικές αρχές να το διέπουν: Πρώτη, η συνεργασία. Στην παγκόσμια αγορά καμμιά επιχείρηση δεν γίνεται ανταγωνιστική μόνη της.
Χρειάζεται πανεπιστήμια που μορφώνουν τους μηχανικούς της και επαγγελματικές σχολές για τους τεχνίτες της. Ερευνητές που να εξετάζουν τα προϊόντα της και προτείνουν βελτιώσεις.
Προμηθευτές για τις πρώτες ύλες της, που να επιμένουν στην ποιότητα και την συνέπεια, όπως και ο ίδιος ο εξαγωγέας.
Αν ειναι μικρή επιχείρηση, να μετέχει σε ενα δίκτυο με παρόμοιους παραγωγούς, που ειναι περισσότερο συνεργάτες και λιγότερο ανταγωνιστές. Αν ειναι αγρότης, να μετέχει σε έναν καλο, ανταγωνιστικό συνεταιρισμό.
Περισσότερο απο όλα, η εξαγωγική επιχειρηση χρειάζεται εργαζόμενους που να μετέχουν στα κέρδη της όταν έχει αυξηθεί η παραγωγικότητα, για να μετετέχουν και στην προσπάθεια της ανταγωνιστικοτητας. Να εργάζονται υπερωρίες και Κυριακές, να νοιάζονται για την ποιότητα του κάθε κομματιού, να επιμορφώνονται. Αλλά να κερδίζουν απο όλα αυτά.
Δεύτερη αρχή: ευελιξία. Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός είναι απρόβλεπτος, και σίγουρα ξεπερνάει την δυνατότητα του 'Ελληνα νομοθέτη να σχεδιάσει πώς πρέπει να λειτουργούν οι επιχειρήσεις.
Η εξαγωγική επιχείρηση θα αναγκαστεί και να απολύσει, και να ξαναπροσλάβει, και να αλλάξει τον προϊόν ή την υπηρεσία της, με τρόπο που μπορεί να μην επιτρέπεται απο κάποιο κλειστό επάγγελμα.
Το καλό κοινωνικό κράτος αναπτύχθηκε στην Ευρώπη, ενμέρει, για να μπορούν οι επιχειρήσεις να αλλάζουν τη στρατηγική τους, χωρίς να τσακίζεται η ζωή την εργαζόμενων. Αυτό ηταν το κοινωνικό συμβόλαιο στη βάση της σοσιαλδημοκρατίας.
Συνεργασία λοιπόν, των εργοδοτών με τους εργαζόμενους, και με πολλούς άλλους φορείς. Καλό κοινωνικό κράτος. Και ευελιξία στα επιχειρηματικά σχέδια. Αυτο είναι το θεσμικό υπόβαθρο της οικονομικής εξωστρέφειας.
Δυστυχώς κανένα απο τα κόμματα εξουσίας δεν έχει αυτό το πακέτο στο πρόγραμμα του. Προτιμούν τα στεγανά στα πανεπιστήμια. Την υπερβολική ρύθμιση για την επιχείρηση, που σκοτώνει την ευελιξία. Το κρατος που προστατεύει συγκεκριμένες ομάδες, και οχι όλους αυτούς που έχουν αναγκη. Τον αρνητικό συνδικαλισμό αντι την θετική διαπραγμάτευση και τη συνεργασία.
Να λοιπόν η πρόκληση για το Ποτάμι.