Ομιλία Σπ. Δανέλλη για την ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων
«Σήμερα οι μνήμες των χαμένων πατρίδων δεν δικαιώνονται με την επικίνδυνη ψευδαίσθηση της ανακατάληψής τους. Και η σημερινή ημέρα, ως ημέρα μνήμης και τιμής της ποντιακής τραγωδίας από πλευράς του ελληνικού κοινοβουλίου, δεν μπορεί να σημαίνει για εμένα τίποτα άλλο από το σταμάτημα των πρακτικών που «διευθετούν» απρόσωπα και χωρίς ενσυναίσθηση ολόκληρους λαούς. Πρακτικές που έχουν να κάνουν με «αποφάσεις» για το ποιοι πρέπει να ζήσουν και ποιοι να πεθάνουν, με ποιο τρόπο πρέπει να πεθάνουν όσοι έχουν προγραφεί και με ποιον τρόπο πρέπει να ζήσουν όσοι επιβιώσουν» τόνισε ο βουλευτής του Ποταμιού Σπύρος Δανέλλης σε ειδική συνεδρίαση στην Ολομέλεια της Βουλής για την ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων.
Σχολιάζοντας τα τραγικά γεγονότα των τελευταίων ημερών στην Λωρίδα της Γάζας, αναφέρθηκε στον Νταβίντ Γκρόσμαν, τον πολυβραβευμένο Ισραηλινό συγγραφέα, ο οποίος έχασε τον γιο του σε κάποια από τις ατέλειωτες αραβοϊσραηλινές συρράξεις, και σε συνεδρίαση Επιτροπής για το Παλαιστινιακό στο Ευρωκοινοβούλιο είχε πει χαρακτηριστικά: «Δεν θα λήξει ποτέ αυτή η τραγωδία, αν δεν αγαπήσουμε τα παιδιά μας, περισσότερο από όσο μισούμε τους εχθρούς μας».
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της τοποθέτησης:
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Δυο λόγια για τα τραγικά γεγονότα των τελευταίων ημερών στην Λωρίδα της Γάζας. Μια περιοχή που δυστυχώς έχει εθιστεί στη βία. Μια περιοχή απόλυτης άρνησης της συνύπαρξης, όπου η βία έχει αναχθεί σε κοινό τόπο μνήμης, που περνά αταβιστικά από γενιά σε γενιά.
Μιας περιοχής όπου οι «δικοί» μας είναι μονίμως μάρτυρες/θύματα και οι «άλλοι» μονίμως θύτες. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πολυσύνθετη και η βία πάντοτε ασκείται πιο εύκολα σε ασύμμετρες σχέσεις. Παράλληλα, όμως η χρονίζουσα βία μεταμορφώνει ολοκληρωτικά τους πληθυσμούς και τη συνείδησή τους. Οι επί χιλιετίες γείτονες γίνονται εχθροί, εθίζονται και ερεθίζονται από την οσμή του αίματος.
Μια τυφλή περιδίνηση στον φαύλο κύκλο της περιφρόνησης της ζωής. Ο Νταβίντ Γκρόσμαν, ο πολυβραβευμένος Ισραηλινός συγγραφέας, ο οποίος έχασε τον γιο του σε κάποια από τις ατέλειωτες αραβοϊσραηλινές συρράξεις, μας είχε πει στην Επιτροπή για το Παλαιστινιακό του Ευρωκοινοβουλίου:
«Δεν θα λήξει ποτέ αυτή η τραγωδία, αν δεν αγαπήσουμε τα παιδιά μας, περισσότερο από όσο μισούμε τους εχθρούς μας».
Οι ιστορικές επέτειοι, όπως η σημερινή, δεν είναι τίποτα άλλο παρά η κωδικοποίηση της διήγησης πολύ συγκεκριμένων γεγονότων, όπως εν προκειμένω η Γενοκτονία των Ποντίων. Είναι η δημιουργία και η μεταφορά σε μας - στο σήμερα - της κωδικοποιημένης μνήμης. Είναι όμως και μια ευκαιρία στην μακριά πορεία του λαού μας για εθνική αυτογνωσία.
Μια διαδικασία αναγκαία, στην οποία πρέπει να προσέξουμε τους παραμορφωτικούς φακούς, που ενίοτε επιβάλουν η σκοπιμότητα ή η συγκυρία. Γιατί πρέπει να παραδεχθούμε ότι όλα τα έθνη ρέπουν στην κατασκευή βολικών ιστορικών μύθων. Και σε αυτό το πλαίσιο, γνωρίζουμε όλοι πως η νεοελληνική πραγματικότητα βρίθει παραδειγμάτων.
Η γενοκτονία των Ποντίων, ωστόσο, δεν ανήκει σε αυτόν τον κύκλο των ελληνικών ιστορικών μυθευμάτων. Γιατί το αποτύπωμα του τραύματος του ξεριζωμού του Ποντιακού Ελληνισμού είναι εμφανές στην προσφυγική Μνήμη. Σε αυτή την θλιβερή, σύγχρονη «οδύσσεια» των προσφύγων ποντιακής καταγωγής, η καταμέτρηση των θυμάτων σε απόλυτα νούμερα δεν είναι το προέχον.
Μια τέτοια ημέρα οφείλουμε να σκεφτούμε έξω από σκοπιμότητες, έξω από ιδιοτέλειες και καταμετρήσεις. Οφείλουμε να γίνουμε η φωνή όλων όσοι δεν μπορούν πια να μιλήσουν. Ο σκοπός προφανής. Η αποσιώπηση των εγκλημάτων πολέμου, η αποσιώπηση των εθνοκαθάρσεων, μόνο σε νέους κύκλους αίματος οδηγεί. Και θα ήταν μια πραγματική πράξη θάρρους από την πλευρά της Τουρκίας η αναγνώριση των εγκλημάτων εκείνης της περιόδου.
Μιας ιστορικής περιόδου, όπου ένας νέος κόσμος – ο σύγχρονος κόσμος – αναδύονταν, μέσα από την βίαιη πτώση των παλαιών, πολύ-εθνικών αυτοκρατοριών και τη γέννηση μιας σειράς νέων εθνικών κρατών. Μιας περιόδου όπου βιαίως ο εισαχθείς μοντερνισμός έκανε πλέον αδύνατη τη μακρόχρονη και πολυκύμαντη συμβίωση χριστιανών και μουσουλμάνων.
Είναι κομβικής σημασίας η αναγνώριση των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν στο όνομα της ψυχορραγούσας Οθωμανικής αυτοκρατορίας και στις ωδίνες γέννησης του νέου τουρκικού κράτους. Εγκλήματα που βέβαια δεν περιορίστηκαν μόνο στους Πόντιους, αλλά και στους Μικρασιάτες και στους Θρακιώτες και στους Αρμένιους και στους Ασσύριους και σε πολλές άλλες εθνότητες.
Αυτός ο εθνικός αναστοχασμός, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση προώθησης της πραγματικής φιλίας και της συνεργασίας μεταξύ των λαών. Εξάλλου, τα παραδείγματα άλλων λαών, με μεγαλύτερο ίσως εθνικό «εγώ» από την Τουρκία, που προέβησαν στην αναγνώριση παρόμοιων εγκλημάτων, δείχνουν το δρόμο.
«Ξηρανθήτω ημίν ο λάρυγξ, εάν επιλαθώμεθά σου ω Πάτριος Ποντία γη» λέει ένα παραδοσιακό τραγούδι. Την συγκινητική υπερβολή του, επιλέγω να την ερμηνεύσω ως την ιστορία των απλών ανθρώπων. Την ιστορία που κρύβεται πίσω από τις αφηγήσεις των γιαγιάδων, πίσω από τους χορούς, τις γιορτές, την ιδιαίτερη κουζίνα. Όλα αυτά δηλαδή που συνιστούν τον πολιτισμό μας με την ευρεία έννοια.
Δεν μπορώ σε αυτό το σημείο να αντισταθώ στον πειρασμό της προσωπικής αναφοράς. Την ιδιαίτερη ελληνικότητά τους, την τόσο συνεκτική ταυτότητά τους οι Πόντιοι την κρατούν σφιχτά, προς τιμή τους, τέσσερεις γενιές μετά τον ξεριζωμό τους και παρότι σκορπίστηκαν στα πέρατα του κόσμου. Και όπου πήγαν, ξεχώρισαν, παρότι δεν αγκαλιάστηκαν, όπως ακριβώς και οι Μικρασιάτες πρόσφυγες.
Είναι η μοίρα των προσφύγων γενικότερα. Πρόκοψαν όμως. Και πρόκοψαν όσο λίγοι, στα γράμματα, στις τέχνες, στην οικονομία. Αυτήν ακριβώς την ξεχωριστή τους ποιότητας εκτίμησα κι εγώ όταν μπήκα στην ευρύτερη οικογένειά τους, ως «Πόντιος εξ αγχιστείας», μέσω της συζύγου μου.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
Σήμερα οι μνήμες των χαμένων πατρίδων δεν δικαιώνονται με την επικίνδυνη ψευδαίσθηση της ανακατάληψής τους. Και η σημερινή ημέρα, ως ημέρα μνήμης και τιμής της ποντιακής τραγωδίας από πλευράς του ελληνικού κοινοβουλίου, σημαίνει παράλληλα την αναγκαιότητα εγκατάλειψης των διεθνών κυνικών πρακτικών που «διευθετούν» απρόσωπα και χωρίς ενσυναίσθηση ολόκληρους λαούς. Πρακτικές που έχουν να κάνουν με «αποφάσεις» για το ποιοι πρέπει να ζήσουν και ποιοι να πεθάνουν, με ποιο τρόπο πρέπει να πεθάνουν όσοι έχουν προγραφεί και με ποιον τρόπο πρέπει να ζήσουν όσοι επιβιώσουν.
Ευχαριστώ.
