Ένας από τους πιο γνωστούς δημοσιογράφους της Ελλάδας, ο Σταύρος Θεοδωράκης , ξεκίνησε στην πολιτική δημιουργώντας το Ποτάμι, το “κόμμα-φάρος” αυτή την στιγμή για τους Έλληνες. Ο Ευρωπαϊσμός και η ανάμιξη δεξιών και αριστερών ιδεών είναι μεταξύ των διακριτικών χαρακτηριστικών του, αλλά οι επικριτές και οι σκεπτικιστές δεν πείθονται απολύτως από το λεγόμενο καινοτόμο λόγο του.
Ένας από τους πιο γνωστούς δημοσιογράφους της Ελλάδας, ο Σταύρος Θεοδωράκης , ξεκίνησε στην πολιτική δημιουργώντας το Ποτάμι, το “κόμμα-φάρος” αυτή την στιγμή για τους Έλληνες. Ο Ευρωπαϊσμός και η ανάμιξη δεξιών και αριστερών ιδεών είναι μεταξύ των διακριτικών χαρακτηριστικών του, αλλά οι επικριτές και οι σκεπτικιστές δεν πείθονται απολύτως από το λεγόμενο καινοτόμο λόγο του.
Ο Σταύρος Θεοδωράκης δεν είναι ένας πολιτικός ηγέτης σαν τους άλλους. Φοράει t-shirt, κουβαλάει τσάντα πλάτης και ξεπερνάει τα μποτιλιαρίσματα της Αθήνας με μηχανάκι. Όσο για την στάση του μπροστά στις κάμερες, είναι κάτι περισσότερο από χαλαρή, αναμφίβολα λόγω της μεγάλης δημοσιογραφικής του καριέρας στην τηλεόραση. Αυτός ο άνθρωπος είναι ο αρχηγός του Ποταμιού, του πιο νέου κόμματος της ελληνικής πολιτικής σκηνής και του σχηματισμού που κατόρθωσε να ενώσει μέσα σε μόνο 3 μήνες το 6,6% των ψήφων στις ευρωεκλογές του περασμένου Μαΐου.
“Κανένας επαγγελματίας πολιτικός”
Με την άφιξη της οικονομικής κρίσης, από την οποία υπέφερε ιδιαίτερα η Ελλάδα, γεννήθηκαν πολλά κόμματα προερχόμενα από όλους τους ορίζοντες και τις ιδεολογίες, των οποίων η εξαφάνιση ήταν τόσο γρήγορη όσο και η γέννησή τους. “Το Ποτάμι έφτασε πιο αργά, σχολίασε η Αγγελική Μπερμπιλίνη, πολιτική δημοσιογράφος για την εβδομαδιαία εφημερίδα Athens Voice και ήρθε για να διεκδικήσει τις ψήφους της κεντρο-αριστεράς που ορφάνεψαν από τον εκτοπισμό του ΠΑΣΟΚ από το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα, ΣΥΡΙΖΑ.”
Ένα νέο κόμμα με τέτοια επιτυχία αποτελεί μεγάλη έκπληξη αν σκεφτεί κανείς ότι από το 1974 και την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας, η Ελλάδα έζησε την συνεχή εναλλαγή μεταξύ ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας, κάτι που συνέβαλε στην ανάδειξη μίας πολιτικής κάστας. Ένα παράδειγμα: Από τα 40 χρόνια της Δημοκρατίας η χώρα τα 24 τα πέρασε με πρωθυπουργό που είχε όνομα Παπανδρέου ή Καραμανλής. Το Ποτάμι θέλει να το αλλάξει αυτό “στρατολογώντας” ανθρώπους έξω από την πολιτική. “Οι άνθρωποι του Ποταμιού είναι η αφρόκρεμα της χώρας: καθηγητές,επιστήμονες, καλλιτέχνες, αθλητές... δεν υπάρχει κανένας επαγγελματίας πολιτικός!” αναφέρει ο Δημήτρης Φύσσας, ένας άλλος δημοσιογράφος της Athens Voice. Δεν έχουν γλάστρες πίσω τους, και το πιο σημαντικό, ο καθένας μιλάει για τη δική του ειδικότητα.
Ωστόσο, υπάρχουν άνθρωποι για τους οποίους αυτή η ανανέωση των ονομάτων δεν εγγυάται τίποτα συγκεκριμένο. “Το πρόβλημα δεν προέρχεται από τους ανθρώπους αλλά από τους θεσμούς και το ίδιο το σύστημα.” αναφέρει η Μαρία Καρατζά από την Place Identity, έναν συνεργατικό σχηματισμό που εξετάζει νέους τρόπους λήψης συμμετοχικών αποφάσεων. “Οι άνθρωποι του Ποταμιού με απογοητεύουν όταν λένε ότι εμείς είμαστε οι καλοί και οι άλλοι οι κακοί.” “Το πρόβλημα δεν έγκειται στην αντικατάσταση ανθρώπων από άλλους που υποτίθεται ότι είναι καλύτεροι, είναι όλο το σύστημα αυτό που πρέπει να αλλάξει.” Και για την Καρατζά, η καρδιά του προβλήματος είναι το Ελληνικό Σύνταγμα του 1975, το οποίο θεωρεί ένα κείμενο κενό και εύκολα λατευθυνόμενο από την εκάστοτε κυβέρνηση. “Ο Θεοδωράκης πρέπει να θίξει το ζήτημα ενός νέου Συντάγματος, το οποίο έχουμε ανάγκη. Το μόνο που κάνει το τωρινό Σύνταγμα είναι να διαιωνίζει την έλλειψη διαφάνειας και να αποτρέπει την κοινωνία να εξελιχθεί προς τη σωστή κατεύθυνση.”
Πολιτική ασάφεια
Ωστόσο, δεν ασκούν όλοι κριτική στον Θεοδωράκη και στο κόμμα του εκ μέρους του ΜΚΟ Place Identity. Η Στεφανία Ξυδιά, από το ΜΚΟ, έχει πειστεί από τον επικεφαλής του Ποταμιού: "Εκτιμώ τον Θεοδωράκη για δύο λόγους: πρώτον, επειδή ο ίδιος έχει ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα για να συναντήσει τον κόσμο και δεύτερον, επειδή θέτει τα σωστά ερωτήματα." Και δεν είναι οι δημοσιογράφοι της Athens Voice που θα πουν το αντίθετο, γι' αυτούς η εκλογική επιτυχία του κόμματος οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο χάρισμα του Σταύρου Θεοδωράκη. " Ο Θεοδωράκης είναι ο δημιουργός, χάρις σ'αυτόν ξεκίνησαν όλα," αναφέρει ο Φύσσας, και χάρη στη φήμη του το κόμμα συνεχίζει.
Φτάνοντας κανείς στα γραφεία του κόμματος, θα πίστευε πως έσπρωξε την πόρτα ενός ανοιχτού χώρου συνεργασίας με γραφεία που μοιράζονται πολλοί άνθρωποι που δουλεύουν σε φορητούς υπολογιστές. Με υποδέχτηκε η Λίνα Παπαδάκη, η υπεύθυνη του γραφείου Τύπου, που δούλευε ήδη με τον Θεοδωράκη από τότε που ο τελευταίος ήταν ακόμα δημοσιογράφος. “Πριν από μερικά χρόνια, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μικρά ντοκιμαντέρ πάνω σε κοινωνικά ζητήματα και το γεγονός ότι ακούγαμε όλες αυτές τις ιστορίες μας έκανε να αποφασίσουμε τη δημιουργία αυτού του κινήματος”, μου διηγείται. “Ο Σταύρος συνειδητοποίησε πως οι άνθρωποι δεν ήθελαν να ζουν άλλο έτσι”. Ακριβώς σ'αυτό το σημείο, τον είδαμε να μπαίνει μέσα στα γραφεία, φορώντας πάντα ένα μακό μπλουζάκι και τον συναντώ εν τέλει με σάρκα και οστά, αυτός για τον οποίο όλος ο κόσμος μιλάει: ο Σταύρος Θεοδωράκης. Ναι, μπορεί κανείς να φορά ένα απλό μακό κι έναν σάκο στον ώμο και να είναι πολιτικός αρχηγός, χωρίς να ξεχνάει βέβαια να χαιρετίσει τον ξένο δημοσιογράφο που ήρθε να καταλάβει με ποιο τρόπο αυτός και η ομάδα του μπόρεσαν να γίνουν η αποκάλυψη της ελληνικής πολιτικής σκηνής.
“Μάχη εναντίον των δυνάμεων του κακού”
Ο Ρόδης Σαββάκης ανήκει στα νεαρά μέλη της ομάδας. Ο πρώην αναπληρωτής υπεύθυνος της καμπάνιας του Γιάννη Μπουτάρη, του δημοφιλούς δημάρχου της Θεσσαλονίκης, της συμπρωτεύουσας, που στηρίζει δημόσια αυτό τη νέα πολιτική κίνηση. Ένα από τα πρώτα πράγματα που παρατηρεί σ'αυτό το κόμμα, είναι η καλή ατμόσφαιρα που κυριαρχεί και για να στηρίξει αυτό του το επιχείρημα και για να δείξει πως ο καθένας ντύνεται όπως θέλει, μου δείχνει το σορτς του. Ο Ρόδης φαίνεται να είναι περήφανος που δουλεύει για Το Ποτάμι, ένα κόμμα που, σύμφωνα με τον ίδιο, συνδυάζει τις σοσιαλδημοκρατικές ιδέες χωρίς να τοποθετείται αριστερά ή δεξιά. Όταν του μιλάω για την απόρριψη που δέχτηκε το κόμμα, εξ'αιτίας αυτής της πολιτικής ασάφειας, μου απαντά πως είναι λογικό. “Είναι κατανοητό, αλλά για να είμαστε ειλικρινείς, είναι πιο εύκολο να δημιουργήσεις μια ταυτότητα κάτω από τις επιθέσεις των άλλων.” Τελειώνοντας, προσθέτει “στο Ευρωπαικό Κοινοβούλιο, εισχωρήσαμε στην ομάδα των σοσιαλδημοκρατών, αυτό λέει πολλά για την τοποθέτησή μας.” Πράγματι, οι δύο ευρωβουλευτές του κόμματος, εισχώρησαν στην ομάδα των σοσιαλιστών ως ανεξάρτητα μέλη και στο κόμμα απεύθυνε χαιρετισμό, ο υποψήφιος για την προεδρεία της κομισιόν του Ευρωπαικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, Μάρτιν Σουλτς, που χαρακτήρισε το κόμμα ως “προοδευτικό, σοβαρό και προ-ευρωπαικό” καθώς και ως “συμμέτοχος στην μάχη εναντίον των δυνάμεων του κακού.”
Οι δυνάμεις του κακού που ο Σούλτς δεν κατονομάζει, ωστόσο αυτές εκδηλώνονται στο δρόμο. Περπατώντας στους δρόμους της Αθήνας, πιστεύεις ότι βρίσκεσαι σ' ένα μουσείο με αφίσες και γκράφιτι πολιτικού περιεχομένου. Ένα από αυτά, υπογεγραμμένο από μία ακροαριστερή κίνηση που λέγεται ΑΚΕΠ, συγκρίνει Το Ποτάμι με τα κόμματα της πλειοψηφίας, το ΠΑΣΟΚ και την ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, υποστηρίζοντας ότι αυτά είναι τρία κλαδιά του ίδιου δέντρου. "Για μας, ένα μέρος του συστήματος είναι κακό, υποστήριξε ο Ρόδης όταν του έδειξα τη φωτογραφία. Αλλά αυτά τα πράγματα αποδεικνύουν ότι ενώ κάνουμε έργα, θεωρούμαστε ωστόσο μέρος του συστήματος."
Οι έρευνες τους δίνουν, επίσης, ελπίδα. Αφού κέρδισαν 6,6% στις ευρωεκλογές του Μαίου, σήμερα θα έπαιρναν 9,5%, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της Public Issue, ξεπερνώντας την Χρυσή Αυγή και αρπάζοντας την τρίτη θέση. «Αν οι εκλογές γίνονταν αύριο, θα ήμασταν έτοιμοι να κατέβουμε, χωρίς ίχνος αμφιβολίας," μου αναφέρουν η Λίνα Παπαδάκη και ο Ρόδης Σαββάκης. Οι συντάκτες της Athens Voice επιβεβαιώνουν: "Θα είναι επιτυχείς στις εκλογές, λέει ο Δημήτρης Φύσσας. Μετά από αυτό, είτε όλα θα παραμείνουν όπως πριν, είτε Το Ποτάμι θα φέρει μια μεγάλη αλλαγή στην Ελλάδα." Δεν μένει παρά να περιμένουμε την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, να αποφασίσει να κηρύξει εκλογές, πιθανότατα την άνοιξη του 2015, για να δούμε αν αυτό το καθαρό ποτάμι, διαφανές και σωστά κατευθυνόμενο μπορεί να πλημμυρίσει πραγματικά τα θολά νερά μιας κοινωνίας σε διαδικασία ριζοσπαστικοποίησης.
* Αυτό το άρθρο είναι απόσπασμα από ένα ειδικό αφιέρωμα για την Αθήνα στα πλαίσια του προγράμματος EU-IN-MOTION, από την CAFEBABEL, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ιδρύματος Ιπποκρήνη.