Η ομιλία του Βασίλη Κοιλιαρή στο 3ο Συνέδριο του Ποταμιού
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Περί του Δικαιώματος Ψήφου των Ελλήνων του Εξωτερικού: ισχύοντα νομοθετήματα, σχετικά διαβήματα, πολιτική εμπλοκή ζητήματος και κατάθεση εισήγησης μεθόδου απεμπλοκής μέσω της ενασκήσεως πολιτικής δράσης από την Κοινωνία των Πολιτών.
Ενώ συνεχίζεται η κρίση στην Ελλάδα, για μια ακόμη φορά, δεν αναμένεται να ψηφίσουν οι Έλληνες του εξωτερικού στις επόμενες εκλογές, όποτε αυτές και αν προκηρυχθούν.
Για το εν λόγω ζήτημα, το αναθεωρημένο Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας (27.5.2008) με σαφήνεια κατοχυρώνει το δικαίωμα συμμετοχής στις εθνικές βουλευτικές εκλογές μέσω επιστολικής ψήφου ή άλλου πρόσφορου μέσου (Άρθρο 51, §4). Την ατολμία των Πολιτικών Κομμάτων να φέρουν σχετικό εκλογικό εφαρμοστικό νόμο προς ψήφιση στην Ολομέλεια του Σώματος, με αποτέλεσμα το ζήτημα κάθε φορά να καταλήγει στις καλένδες της Βουλής των Ελλήνων, αντιπαρέρχονται πληθώρα σχετικών Διαβημάτων συλλογής υπογραφών υποστήριξης της ψήφου των αποδήμων, εκπονούμενα τόσο από οργανωμένα σύνολα συμφερόντων (π.χ. Βraingain.com) όσο και εξατομικευμένα από ενεργούς πολίτες (π.χ. @VoteforGreeksAbroad), τα οποία τρέχουν παράλληλα και δίχως συντονισμό στον παγκόσμιο τεχνολογικό ιστό, κυρίως μέσω του διαδικτυακού εργαλείου με την ονομασία Avaaz, το οποίο σημαίνει «Φωνή».
Η ελληνική διασπορά, περιλαμβανομένων των κυμάτων μετανάστευσης κατά το 19ο και 20ο αιώνα, κυρίως προς ΗΠΑ-Καναδά, Αυστραλία, Νότια Αφρική και κεντρική-βόρεια Ευρώπη, καθώς και της νέας γενιάς μεταναστών, απότοκος της οικονομικής κρίσης των τελευταίων χρόνων, στερείται της δυνατότητας ενασκήσεως του θεμελιώδους δικαιώματος ψήφου στις κατά τόπους χώρες διαμονής της ομογένειας. Εκτός εάν ο κάθε απόδημος μεταβεί αυτόβουλα στην εκλογική του περιφέρεια για να ψηφίσει, γεγονός το οποίο στην πράξη ευνοεί μόνο τους πιο ευκατάστατους μετανάστες, καθιστώντας αδύνατη τη συμμετοχή όσων πολιτών επέλεξαν ή εξαναγκάστηκαν να ζήσουν εκτός της ελληνικής επικράτειας.
Η εμπλοκή στην εφαρμογή του δικαιώματος αυτού έχει ως κύρια αιτία το μεγάλο ποσοστό Αποδήμων με ελληνική υπηκοότητα ή/και ιθαγένεια, ακόμα και σε βάθος αιώνων, σε σχέση με το σύνολο του Ελληνισμού το οποίο έχει ως δηλωμένη μόνιμη κατοικία εντός Ελλάδος. Το ζήτημα αυτό βρίσκει παραλληλισμούς με άλλα κράτη, τα οποία, όπως η Ελλάδα, η ιστοριογραφία τα προόρισε να αναφέρονται ως έθνη-κράτη διασποράς, όπως είναι, μεταξύ άλλων, το Ισραήλ, η Αρμενία και ο Λίβανος.
Πέραν των βαθύτερων πολιτικό-κοινωνιολογικών προεκτάσεων του ζητήματος, κυρίως εθνοτικής, ιδεολογικής και συνταγματικής φύσεως, αλλά και των προβλημάτων διαδικαστικής-τεχνικής εφαρμογής της εκλογικής διαδικασίας στο εξωτερικό, ως κύριο πρόσχημα είθισται να αναφέρεται κατά πόσον πρέπει οι απόδημοι να συναποφασίζουν με τους μόνιμους κατοίκους και υπηκόους της χώρας για τη μελλοντική πολιτική της κατεύθυνση.
Στον Οδικό Χάρτη Δράσεων που εξήγγειλε το Δεκέμβριο 2015 η Μόνιμη Ειδική Επιτροπή του Ελληνισμού της Διασποράς στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, στο 11ο βήμα της πολιτικής της στοχοθεσίας, με αναφορά στο Νέο Μεταναστευτικό Ρεύμα Νέων Επιστημόνων, σημειώνεται ότι η «Πατρίδα ηττήθηκε αφού δεν κατάφερε να τους κρατήσει στους κόλπους της και να τους προσφέρει εργασία». Περαιτέρω, υπογραμμίζεται ότι «δεν πρέπει να χάσουμε και τη δεύτερη μάχη, δηλαδή να διατηρήσουμε ζωντανή τη σχέση της πατρίδας μαζί τους όπου και αν βρίσκονται».
Εξού και είναι πλέον εθνική αναγκαιότητα να δοθεί η δυνατότητα και στους Έλληνες του εξωτερικού να ψηφίζουν στον προσωρινό τόπο διαμονής και εργασίας τους, όπου αναγκάστηκαν να ξενιτευτούν, γιατί η πατρίδα δεν μπόρεσε να παράσχει τις κατάλληλες συνθήκες και ευκαιρίες εργοδότησης, σε μια ανοιχτή αγορά εργασίας, δίχως αποκλεισμούς και διακρίσεις. Αποκλείοντας από τις εκλογικές αναμετρήσεις τους νεοξενιτεμένους και όσους ομογενείς δυνητικά επιθυμούν τη διατήρηση των δεσμών τους με την πατρίδα, προσφέρεται το άλλοθι σε μικροπολιτικές σκοπιμότητες και ολιγαρχικά οικονομικά συμφέροντα, καθώς και πολιτικές οικογενειοκρατίες, να συνεχίσουν τον παράδοξα ιδιοτελή τους δρόμο προς ίδιον όφελος και ενάντια στο κοινωνικό - εθνικά ωφέλιμο - συμφέρον. Η ισχύς της Ελλάδος δύναται να πολλαπλασιαστεί εάν ιεραρχηθεί πρώτιστα ο σκοπός της σύσφιγξης των δεσμών της Πολιτείας και των ημεδαπών Ελλήνων με την Ομογένεια και δη όσων συνεχίζουν να κατέχουν ελληνικό διαβατήριο ή ταυτότητα και/ή Αρ. Φορολογικού Μητρώου, ως ελαχίστου κοινού παρονομαστή διατήρησης έννομης σχέσης με το Εθνικό κέντρο.
Πώς δύνανται όμως να ξεπεραστούν τα προαναφερθέντα εμπόδια, τεχνητά ή πολιτικά και να γίνει πράξη η ψήφος των αποδήμων;
Σκοπός της παρούσας αρθρογραφίας είναι να κατατεθεί συγκεκριμένη εισήγηση εφαρμοστικού νόμου, ως μεθόδου απεμπλοκής του ζητήματος.
Το 12ο βήμα του Οδικού Χάρτη Δράσεων αναφέρεται στην ευκταία Ψήφο των Ομογενών εν γένει, της οποίας προηγείται η «απογραφή των όπου γης ομογενών μας» (2ο βήμα), ήτοι μιας χρονοβόρας και ατελέσφορης διαδικασίας. Για να ξεπεραστεί το χρονικό και τεχνικό αυτό πρόβλημα, αλλά και για να αποφευχθεί η επανεξέτασή του από την επόμενη κυβέρνηση, την μεθεπόμενη κ.ο.κ., επίσης ευκταίο θα ήταν να μπορούσαν να ψηφίζουν οι Έλληνες της Διασποράς, ωσάν διαμένοντες στην Ελλάδα όπου θα ψήφιζαν στην οικεία εκλογική περιφέρεια.
Έχοντας ως πρότυπο το ευρωπαϊκό εγχείρημα της σταδιακής τομεακής ενοποίησης με απώτερο σκοπό την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, σαν πρώτο και εφικτό βήμα, έως ότου εφαρμοσθεί το προαναφερθέν 12ο βήμα, οι Απόδημοί μας θα μπορούσαν να ψηφίζουν στα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποψήφιους βουλευτές μιας νέας περιφέρειας με την πιθανή ονομασία Υπερεπικρατείας. Η μέθοδος αυτή [βάσει ειδικών εκλογικών καταλόγων (Ν. 1427/1984) για ολόκληρη την Ελληνική Επικράτεια, ως ενιαίας εκλογικής περιφέρειας (Ν. 4255/2014)] έχει ήδη εφαρμοστεί στις εκλογές για την ανάδειξη των Μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Άλλωστε, από κάπου πρέπει να γίνει μια αρχή, η οποία κάλλιστα θα μπορούσε να εφαρμοστεί από τις αναμενόμενες για το 2019 επόμενες εθνικές εκλογές.
Κεντρική ιδέα είναι ότι η ψήφος της διασποράς θα προστίθεται στα τελικά αποτελέσματα, διαμορφώνοντας την τελική κατανομή των βουλευτών υπερεπικρατείας (στο εξής Βουλευτές της Διασποράς - ΒτΔ), ο αριθμός των οποίων θα διαμορφώνεται ανάλογα με την προσέλευση στις εκλογές των Ελλήνων εξωτερικού και την εγκυρότητα των ψήφων τους σε αναλογία με τις έγκυρες ψήφους των εκλογέων με μόνιμη κατοικία στη χώρα. Για παράδειγμα, εάν οι έγκυρες ψήφοι στην Ελλάδα είναι έξι εκατομμύρια και ψηφίσουν επιπλέον 300 000 απόδημοι σε χώρες της ΕΕ, τότε το 5% επί της νέας Βουλής, 15 δηλαδή βουλευτές, θα αναδεικνύονται από τους Έλληνες του Εξωτερικού, βάσει ξεχωριστής λίστας ΒτΔ, στην οποία υποψήφιοι θα δύνανται να κατέρχονται και οι Έλληνες της Διασποράς.
Με την επέκταση της εφαρμογής των ανωτέρων διατάξεων, ο ρόλος των Κομμάτων δεν σμικρύνεται, αλλά διευρύνεται, περιλαμβάνοντας στη δεξαμενή τους στελέχη και υποστηρικτές από την Ομογένεια. Όπως αντίστοιχα διευρύνεται και ο ρόλος των πολιτών, εξατομικευμένα και συλλογικά, μέσω της ενεργότερης στάσης της Κοινωνίας των Πολιτών, την οποία επιδιώκει να αφυπνίσει η παρούσα δημοσίευση.
Η εκλογική αυτή μέθοδος παράλληλα με την αναγκαία προσαρμογή του εκλογικού συστήματος, δύνανται να επιφέρουν την πολυπόθητη ριζική αλλαγή στη δημοκρατία μας, πολλαπλασιάζοντας την ισχύ της μέσω, κατ’ αρχάς, της συμπερίληψης της βούλησης της ευρωπαϊκής-ελληνικής διασποράς στο ελληνικό-μητροπολιτικό γίγνεσθαι.
Για την επιτυχία του εγχειρήματος αυτού, εδώ και πέραν των δύο ετών ξεκίνησε, μέσω του διαδικτύου, προσπάθεια διάδοσης του Διαβήματος πολιτών για απόδοση δικαιώματος ψήφου στους Έλληνες του εξωτερικού. Ικανή και αναγκαία συνθήκη είναι η μαζική υπογραφή και κάλυψη του ελαχίστου και αναγκαίου αριθμού υποστηρικτών του διαβήματος (300 000), όσοι ήταν περίπου και οι νέοι μετανάστες έως το 2015, χρονιά πρώτης δημοσιότητας του διαβήματος. Επιμέρους στόχος είναι, αφού καλυφθεί επαρκές ποσοστό υποστηρικτών, να αξιοποιηθεί σχετικό διαδικτυακό εργαλείο μαζικής μικροχρηματοδότησης (τύπου crowdfunding), έτσι ώστε να δημιουργηθεί κατάλληλη υλικοτεχνική υποστήριξη (γραμματεία, μόνιμη ιστοσελίδα, προώθηση στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και άλλα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης) και να προγραμματιστεί σειρά εκδηλώσεων για ενημέρωση του κοινού, με σκοπό τη δημιουργία της απαιτούμενης κρίσιμης μάζας η οποία θα αποτελέσει τον οχηματαγωγό άσκησης πολιτικής πίεσης στους ιθύνοντες της χώρας. Το διάβημα θα παραδοθεί από εκπροσώπους μας με τη δέουσα επισημότητα, εν ευθέτω χρόνω, στους αρμόδιους φορείς, ήτοι στον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων και στον Υπουργό Εσωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας. Χωρίς φανφαρονισμούς και δίχως επιφανειακές, τύπου δήθεν ριάλιτι, εκδηλώσεις, έχοντας δε βάθος πολιτικής πυγμής και μακριά από μικροκομματικές σκοπιμότητες, είναι ζήτημα χρόνου να γίνει σεβαστή και στη χώρα μας η άσκηση του εκλογικού μας κατοχυρωμένου δικαιώματος, είτε στις κατά τόπους Πρεσβείες και Προξενεία της Ελλάδος στο εξωτερικό, όπως στις Ευρωεκλογές, είτε μέσω της επιστολικής ψήφου, όπως πράττει πληθώρα χωρών του σύγχρονου ανεπτυγμένου κόσμου (Γαλλία, ΗΠΑ κ.ά.).
Το Διάβημα πολιτών για απόδοση δικαιώματος ψήφου στους Έλληνες του εξωτερικού, όπως συνοπτικά τιτλοποιήθηκε, είναι μια πολιτική πράξη, βγαλμένη από τα σπλάχνα της Κοινωνίας των Πολιτών (ΚτΠ) με τη χρήση της τεχνολογίας, ως ένα γενεσιουργό αποτέλεσμα από ενεργούς πολίτες, με Λόγο και ρόλο στα δημόσια πράγματα της Πατρίδας.
Η προσπάθεια αυτή βρήκε ήδη υποστήριξη από εκατοντάδες Έλληνες του Εξωτερικού, περιλαμβανομένων Μελών της Παγκόσμιας Διακοινοβουλευτικής Ένωσης Ελληνισμού (ΠαΔΕΕ), της οποίας η 11η Γενική Συνέλευση πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Ιούλιο 2017. Στο περιθώριο της Γ.Σ. πραγματοποιήθηκαν σχετικές, με το εν λόγω Διάβημα, συναντήσεις με Αιρετούς Αντιπροσώπους της Ελληνικής Ομογένειας. Οι συναντήσεις και εν δυνάμει συνεργασίες επικεντρώθηκαν στην προώθηση του ζητήματος εφαρμογής του σχετικού Νόμου για την Ψήφο των Ομογενών, στη βάση του Άρθρου 51, §4 του Ελληνικού Συντάγματος (Αναθεώρηση 2008) και δη στο πρότυπο της επιτυχημένης άσκησης του δικαιώματος Ψήφου των Ελλήνων του Εξωτερικού κατά τις Ευρωεκλογές.
Η επιμέρους αυτή ενέργεια κατέληξε σε ευρεία συζήτηση επί του εν λόγω σκοπού, λαμβάνοντας περίοπτη θέση στην ατζέντα της Γ.Σ., όπως κατοπτρίζεται στα ακόλουθα αποφθέγματα των αιρετών Κοινοβουλευτικών Ελλήνων του Εξωτερικού, τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά για την έμπρακτη στήριξη του εγχειρήματος αυτού:
«Επιθυμία μας είναι να παραμείνουμε κοντά στον Ελληνισμό, κοντά στην Ελλάδα» [Λαοκράτης Κοράνης (Koranis Laokratis), ελληνικής καταγωγής Βουλευτής στο Ουγγρικό Κοινοβούλιο].
"Να δοθεί το ιερό και ανθρώπινο δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, το δικαίωμα της ψήφου" [Σωτήρης Δελής (Sotiris Delis), Βουλευτής στο Σουηδικό Κοινοβούλιο και Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΠαΔΕΕ].
Εξάλλου, όπως και με κάθε άλλη δυνατή ευκαιρία, έγινε ανεπίσημη παράδοση του Διαβήματος στο Γενικό Γραμματέα της Βουλής των Ελλήνων (ΒτΕ), κ. Κωνσταντίνο Αθανασίου, στο περιθώριο της επίσκεψης του Προέδρου της ΒτΕ, κ. Νικόλαου Βούτση, στην Κύπρο (2.11.2017).
Με την Ψήφο των Ελλήνων του Εξωτερικού η Ελλάδα μπορεί να πετύχει την πολυπόθητη μετάβαση στην κορυφή του ανεπτυγμένου κόσμου, αποκτώντας πιο δυνατή φωνή στα ζητήματα της διεθνούς πολιτικής μέσω της νεοαποκτηθείσας εξωστρέφειας που επιφέρει αυτή η πολιτική πράξη, κομβικής σημασίας για τη δημοκρατία και τον οικουμενικό πολιτικό πολιτισμό.
*Ο Βασίλης Κοιλιαρής είναι Συντονιστής Διαβήματος, Οικονομολόγος – Πολιτειολόγος – Διεθνολόγος
