Στην ολομέλεια της Βουλής τοποθετήθηκε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Ποταμιού, Σπύρος Δανέλλης, με αφορμή την επίκαιρη ερώτηση 11 βουλευτών της ΝΔ προς τον Υπουργό Οικονομίας, Ανάπτυξης & Τουρισμού για τα «Έργα προς μεταφορά και τα έργα phasing» στο πλαίσιο του νέου προγράμματος ΕΣΠΑ (ΣΕΣ 2014 – 2020).
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας:
Είναι διαχρονική η παθογένεια που χαρακτηρίζει την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, των πόρων από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία, που εισέρρευσαν στην χώρα μας, σε όλα τα χρόνια της συμμετοχής μας στην ΕΟΚ και στην ΕΕ στην συνέχεια.
Η παθογένεια αυτή έγκειται από την αδυναμία της Ελλάδας να φτάσει σε έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό.
Σχεδιασμό έργων – δράσεων, που να τα διακρίνει ένας συνεκτικός ιστός και μια ιεράρχηση.
Δεν αξιοποιήσαμε τους ευρωπαϊκούς πόρους όπως έκαναν άλλοι, προκειμένου τα έργα και οι δράσεις να διαρθρώνονται μεταξύ τους, έτσι ώστε να δημιουργούν μια προστιθέμενη αναπτυξιακή αξία, με αποτέλεσμα να έχουμε απώλεια πόρων στο τέλος κάθε προγραμματικής περιόδου, αλλά και ανορθολογική και αναποτελεσματική αξιοποίηση.
Είναι χαρακτηριστικό πως μιλούσαμε πάντα για απορροφητικότητα και όχι για αξιοποίηση. Δεν είναι τυχαίο. Άλλες πλευρές της παθογένειας είναι η ανεπάρκεια και η αδυναμία της κρατικής μηχανής.
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες και την ικανότητα στελεχών της δημόσιας διοίκησης, δεν υπήρξε ποτέ ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, με αξιοκρατικές και ορθολογικές δομές.
Και ακόμη και σε αυτό το ατελές πλαίσιο υπήρξαν επιπλέον παρεμβάσεις που δεν του επέτρεψαν ποτέ να λειτουργήσει ολοκληρωμένα και αποτελεσματικά.
Η γραφειοκρατία, η ανεπάρκεια στελεχιακού δυναμικού και οι έξωθεν πολιτικές παρεμβάσεις επέτειναν το πρόβλημα.
Σήμερα στην πιο κρίσιμη και πιο προβληματική περίοδο για τη χώρα, οι ευρωπαϊκοί πόροι ενώ είναι οι μόνοι σίγουροι πόροι για επενδύσεις και προώθηση δράσεων και έργων, που έχει ανάγκη όσο ποτέ η χώρα, φαινόμαστε αδύναμοι να διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος, ώστε να τους αξιοποιήσουμε αποτελεσματικά. Και αυτό είναι εγκληματικό στην παρούσα συγκυρία.
Είχαμε καταφέρει να τροποποιήσουμε τον ευρωπαϊκό κανονισμό, ώστε η χώρα μας, μόνη αυτή, να απαιτείται να καταβάλει το χαμηλότερο ποσοστό ιδίας συμμετοχής για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα.
Ποσοστό που έφτασε στο τέλος της τρέχουσας περιόδου να μηδενιστεί.
Παρόλα αυτά, δεν είμαστε σε θέση να απορροφήσουμε αυτούς τους σωτήριους πόρους.
Κλείνει η περίοδος του ΕΣΠΑ, με απώλεια αναγκαίων όσο ποτέ πόρων.
Η παρούσα δυσμενής οικονομική συγκυρία, αλλά και η αναπτυξιακή λογική της δομής του νέου ΕΣΠΑ απαιτούν τη δυναμική εκκίνηση της νέας προγραμματικής περιόδου με την άμεση ενεργοποίηση εκείνων των επιχειρησιακών προγραμμάτων που θα επέτρεπαν την επανεκκίνηση της οικονομίας μέσω της διευκόλυνσης του μετασχηματισμού του παραγωγικού ιστού της χώρας, την ολοκλήρωση των υποδομών, αλλά και την μεταρρύθμιση του θεσμικού περιβάλλοντος ώστε να δημιουργηθεί ο «ενάρετος κύκλος» της βιώσιμης ανάπτυξης. Η πρόβλεψη αυτή δεν δικαιώνεται στην πράξη. Και μακάρι κ. υπουργέ να ίσχυαν τα όσα αισιόδοξα ισχυρίζεστε.
Αντίθετα:
Στα 4 από τα πέντε Επιχειρησιακά Προγράμματα, τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας, παρατηρείται προσχηματική ενεργοποίηση (προδημοσιεύσεις προσκλήσεων ή προσκλήσεις για έργα κατάρτισης).
Στην ιστοσελίδα, μάλιστα, του επιχειρησιακού προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑΝΕΚ)» εμφανίζεται σήμερα προειδοποίηση που αναφέρει χαρακτηριστικά:
«ΠΡΟΣΟΧΗ – Δεν έχει ξεκινήσει υποβολή προτάσεων επενδύσεων σε προγράμματα του ΕΠΑΝΕΚ (ΕΣΠΑ 2014-2020)».
Σημειώνουμε ότι κεντρικός στρατηγικός στόχος του ΕΠΑΝΕΚ είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, η μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.
Από τον Κατάλογο Πράξεων, (δηλαδή τον κατάλογο των ενταγμένων έργων του ΕΣΠΑ 2014-2020 ανά Επιχειρησιακό Πρόγραμμα και ανά Ταμείο), προκύπτει ότι στο νέο ΕΣΠΑ έχουν ενταχθεί μόνο 64 έργα (διαθέσιμα στοιχεία έως 6/11/15), στο σύνολό τους έργα ΕΚΤ, τα περισσότερα έργα phasing του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» καθώς και ορισμένα των Περιφερειακών Προγραμμάτων.
Συνολικός προβλεπόμενος προϋπολογισμός των έργων 223 εκ. ευρώ (με υλοποίηση έως το τέλος του 2017).
Παράλληλα, η νέα προγραμματική περίοδος έχει υπερφορτωθεί με έργα που είχαν προγραμματιστεί για το 2007-2013 (προενταγμένα/ μεταφερόμενα) αλλά δεν υλοποιήθηκαν - είτε διότι εν των μεταξύ άλλαξαν οι πολιτικές προτεραιότητες, είτε διότι δεν ήταν ώριμα - προκειμένου να υπάρξουν εμπροσθοβαρείς δράσεις στο επόμενο πρόγραμμα.
Με τον τρόπο αυτό μεταφέρεται παράλληλα ο αναποτελεσματικός και σε ορισμένες περιπτώσεις άστοχος προγραμματισμός των προηγούμενων χρόνων.
Ωστόσο, παρά τις αρχικές εξαγγελίες για εκκαθάριση του νέου ΕΣΠΑ από τον άστοχο προγραμματισμό, καμία μέριμνα δεν υπήρξε ώστε να εξορθολογικοποιηθεί.
Τα έργα που μεταφέρονται στο ΣΕΣ 2014 -2020 ως έργα phasing προϋπολογισμού 5,6 δις ευρώ αποστερούν την χώρα από το αντίστοιχο ποσό, μειώνοντας έτσι τους προγραμματιζόμενους ευρωπαϊκούς πόρους, στην διάρκεια της δημοσιονομικής περιόδου 2014 -2020.
Αδράνεια και ανεπάρκεια οδήγησαν στην μη έγκαιρη υποβολή αιτήματος παράτασης για έργα που μας ακολουθούν από το Γ’ ΚΠΣ , σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό.
Εδώ, ευθύνες υπάρχουν τόσο για την προηγούμενη κυβέρνηση, όσο και στην δική σας αδράνεια.
Τα ημιτελή έργα θα πρέπει να ολοκληρωθούν από εθνικούς πόρους, με εμφανή μάλιστα τον κίνδυνο επιστροφής στις Βρυξέλες σημαντικών πόρων.
Τέλος, για να διορθωθούν οι πανθομολογούμενες αστοχίες της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου, αλλά και για να απλοποιηθεί το πολυδαίδαλο οικοδόμημα υπηρεσιών και φορέων απαιτείται μια ολοκληρωμένη αναθεώρηση του Ν. 4314/2014, αντί των συνεχών επιμέρους και αποσπασματικών παρεμβάσεων και τροποποιήσεων.
Και βέβαια πρέπει επιτέλους, κ. Υπουργέ, να δημιουργήσετε τις προϋποθέσεις που θα μας επιτρέψουν να καταλήξουμε σε ένα ολοκληρωμένο και ιεραρχημένο σχεδιασμό, προκειμένου να αξιοποιήσουμε αποτελεσματικά και ορθολογικά τους αναμενόμενους πόρους.
Ευχαριστώ.
